Είναι οπωσδήποτε άκυρο το Βάπτισμα χωρίς τις τρεις πλήρεις καταδύσεις;

 

Βάπτισμα ανάγκης στην Ινδονησία υπό Γνησίων Ορθοδόξων 

"ἐξ ἀνάγκης καὶ νόμου μετάθεσις γίνεται"

(Εβρ. ζ΄ 12)

Πολλοί εκ των λεγόμενων Γ.Ο.Χ. έχουν την αντίληψη πως όταν στο Βάπτισμα δεν έχουν γίνει οι τρεις πλήρεις καταδύσεις (είναι δηλαδή Βάπτισμα ανάγκης ή "Κλινικό" όπως λέγεται, με επίχυση ή ραντισμό) τότε αυτό είναι οπωσδήποτε άκυρο, επειδή, λένε, "βαπτίζω" σημαίνει "βυθίζω". Μεταθέτουν μάλιστα τις θέσεις του Αγίου Νικοδήμου και άλλων Πατέρων, που αναφέρονται στο Βάπτισμα των ήδη από αιώνων εκτός Εκκλησίας αιρετικών Λατίνων, εφαρμόζοντάς τες αυθαίρετα στο Βάπτισμα των υποδίκων Ορθοδόξων των επισήμων Εκκλησιών.

Διαβάζουμε ενδεικτικά από κείμενο της "Γνήσιας Μονής Εσφιγμένου" που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο: "αν δεν υπάρχουν τρείς καταδύσεις τότε ΔΕΝ υπάρχει Βάπτισμα και το μυστήριο γίνεται εκ νέου". 

Με την άποψη αυτή συμφωνούν και οι συντάκτες της "Ομολογίας Πίστεως" των Ρουμάνων Γ.Ο.Χ.: "Το Άγιο Βάπτισμα μπορεί να γίνει μόνο με τριπλή κατάδυση, επικαλούμενη ένα Πρόσωπο της Αγίας Τριάδας σε κάθε (πλήρη) κατάδυση. Οποιοσδήποτε άλλος τρόπος «βαπτίσματος» δεν είναι σωστός, και το «βάπτισμα» δεν ισχύει"(https://www.manastireaslatioara.ro/stiri/marturisire-de-credinta).

Αυτό βέβαια δεν είναι μόνο άποψη πολλών Γ.Ο.Χ. (ευτυχώς όχι όλων), αλλά και άλλων, όπως π.χ. των παλαιών Σχισματικών της Ρωσίας (καταδικασμένων μάλιστα από Πανορθόδοξη Σύνοδο) Ρασκόλνικων, γνωστών ως Παλαιόπιστων. Διαβάζουμε ενδεικτικά σε μία ιστοσελίδα τους:  "Εάν κατά την τέλεση του μυστηρίου της Βάπτισης δεν επέλθει πλήρης τριπλή κατάδυση, τότε παραβιάζεται το ίδιο το νόημα αυτού του μυστηρίου και δεν θεωρείται ολοκληρωμένο, δηλ. το άτομο θεωρείται αβάπτιστο" (https://nashavera.com/publikacii/pochemu-pravilnoe-kreschenie---eto-polnoe-pogruzhenie/).

Αλλά και ο σημερινός Αρχιεπίσκοπος Γ.Ο.Χ. κ. Καλλίνικος που θεωρεί ότι είναι διάδοχος του Αγίου πρώην Φλωρίνης Χρυσοστόμου - ο οποίος όμως απέρριπτε τον Αναβαπτισμό ακόμη και Παπικών (Επιστολή προς π. Ακάκιο Παππά, 28-6-1946) - έχει τις ίδιες απόψεις, αφού συμφωνεί απολύτως (όπως, αυτήκοος ων, διαπίστωσα) με το κάτωθι απόσπασμα Εγκυκλίου του προκατόχου του: "Tό βάπτισμα τῶν νεοημερολογιτῶν θεωρεῖται ἄκυρον, διότι πέραν τοῦ οἰκουμενιστικοῦ μανδύου ποῦ περιεβλήθη ἡ Ἐκκλησία των, οὔτε ὁ τύπος τῶν τριῶν καταδύσεων ἐπί τό πλεῖστον τηρεῖται, ἀντικατασταθεὶς διά τῆς ἐπιχύσεως τοῦ ὕδατος τῆς κολυμβήθρας εἰς τόν βαπτιζόμενον" (https://iaathgoc.gr/index.php/94-aristera/ekklisiologika/811-enkyklios-2002). 

Η απόρριψη του κύρους του Βαπτίσματος χωρίς τις τρεις πλήρεις καταδύσεις, μπορεί να οδηγήσει και σε τρομερά ευτράπελα, με χαρακτηριστικότερη την περίπτωση του Επισκόπου της RTOC-Τύχωνος (μία από τις παρατάξεις που αποσχίστηκαν από την Ρωσική Εκκλησία της Διασποράς) Ερμογένη Ντούνικοφ. Ο Ερμογένης βαπτισμένος με επίχυση στο Πατριαρχείο Μόσχας το 1984 αποφάσισε το 2009 (και όντας ήδη επίσκοπος) να ...αυτοαναβαπτισθεί με τρεις πλήρεις καταδύσεις! Το γεγονός αυτό (αν και συγκαλύφθηκε επί τριετία από τις Συνόδους  RTOC-Τύχωνος και ΓΟΧ-Χρυσοστόμου Κιούση) έγινε τελικά ευρέως γνωστό και οδήγησε στην δημόσια μετάνοια του αυτοαναβαπτισθέντος και την αποκήρυξη της τραγελαφικής πράξης του. 

Σύσκεψη μελών της RTOC-Τύχωνος και των ΓΟΧ-Χρυσοστόμου το 2011 στην Οδησσό (πηγή φωτογραφίας). Πρώτος από αριστερά καθήμενος ο Επίσκοπος Ερμογένης. Τρίτος από δεξιά όρθιος ο γνωστός υπέρμαχος του Αναβαπτισμού π. Κάλλιστος Τζουλακίντζε (συνυπογράφει χαρακτηριστικό κείμενο εδώ). 

Αξίζει να δούμε στην Δήλωση Μετανοίας του Ερμογένους τους λόγους που τον οδήγησαν στην πράξη του αυτή: "Είναι ήδη γνωστό ότι οι Γ.Ο.Χ. τηρούν αυστηρή ακρίβεια ως προς τη μορφή του Ορθόδοξου βαπτίσματος κατά την είσοδο στην Εκκλησία και δεν αναγνωρίζουν ως έγκυρο το Βάπτισμα με επίχυση, ακόμη και αν αυτό έχει τελεστεί εντός της Εκκλησίας του Χριστού. Με κυρίευσε η ανησυχία σχετικά με το αν η Χρυσοστομική Σύνοδος των Γ.Ο.Χ. θα θεωρούσε απαράδεκτη την κοινωνία με έναν κληρικό, πόσο μάλλον επίσκοπο, ο οποίος είχε λάβει χειροτονία μετά από Βάπτισμα με επίχυση, που είχε δεχθεί κάποτε στο Πατριαρχείο Μόσχας. Υποχώρησα στον πειρασμό να σκεφτώ ότι, για την άρση της σύγχυσης, θα μπορούσε να συμπληρωθεί μόνο η μορφή της βύθισης στο νερό, χωρίς αρχικά να σκέφτομαι τον εαυτό μου. Ήθελα, ακόμη και πριν από την ίδια την πράξη μου, να προτείνω την καθιέρωση ενός τύπου αποδοχής με πλήρη κατάδυση και τις αντίστοιχες ευχές κατά τον αγιασμό του βαπτιστικού ύδατος. Μου φαινόταν ότι αυτό θα ήταν πολύ πιο αποδεκτό για όσους προσχωρούσαν στην Εκκλησία, σε σύγκριση με την απαίτηση πλήρους βαπτίσματος, στο οποίο επαναλαμβάνονται οι εκούσιες αποτάξεις από τον Σατανά και η αφιέρωση στον Χριστό, κάτι που πολλοί δεν ήθελαν να ξανακάνουν. Την Χάρη του Βαπτίσματός μου, που έδρασε μέσα μου μετά την ένταξή μου το 1993 στη ΡΟΕΔ, δεν την αμφισβήτησα, αποδεχόμενος τη διδασκαλία ότι η μετοχή στα μυστήρια της Αληθινής Εκκλησίας αναπληρώνει την τυπική μορφή των μυστηρίων που τελέστηκαν εκτός Εκκλησίας. Επιπλέον, δεν θεωρούσα και δεν θεωρώ δογματικά αιρετικό το Βάπτισμα με επίχυση" (https://apologetika.eu/print.php?sid=2487)

***

Είναι αληθές, όπως αναφέρει και ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, ότι "δύο εἴδη κυβερνήσεως καί διορθώσεως φυλάττονται εἰς τήν τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίαν. Τό ἕν εἶδος ὀνομάζεται Ἀκρίβεια, τό δέ ἄλλο ὀνομάζεται Οἰκονομία καί Συγκατάβασις, μέ τά ὁποῖα κυβερνοῦσι τήν σωτηρίαν τῶν ψυχῶν οἱ τοῦ πνεύματος οἰκονόμοι, πότε μέν μέ τό ἕνα, πότε δέ μέ τό ἄλλο" (υποσημείωση στον 46ο Αποστολικό Κανόνα).

Είναι επίσης αληθές ότι το κατ' Ακρίβειαν (ως προς τον τρόπο) Βάπτισμα είναι εκείνο το οποίο γίνεται με τρεις πλήρεις καταδύσεις, ενώ το Βάπτισμα με άλλους τρόπους κατ'  Οικονομίαν (π.χ. επίχυση, ράντισμα κλπ.), εν τη Εκκλησία, συνιστά Βάπτισμα ανάγκης, το οποίο όμως ουδόλως υστερεί σε κύρος, αφού το Άγιο Πνεύμα τα ελλείποντα αναπληρώνει.

Στην εποχή μας οι φορείς των δύο μεγάλων εκκλησιολογικών αιρέσεων, δηλαδή του εξ αριστερών Οικουμενισμού και του εκ δεξιών Ακραίου Ζηλωτισμού, αντιμάχονται και απορρίπτουν οι μεν την Ακρίβεια, οι δε την Οικονομία. Και οι μεν πρώτοι συνεχίζοντας να καταστρατηγούν, επί μονίμου βάσεως και άνευ ευλόγου αιτίας και ανάγκης, το κατ'  Ακρίβειαν Βάπτισμα επισύρουν τα επιτίμια των Κανόνων για την Παρανομία τους, οι δε Ακραίοι Ζηλωτές απορρίπτοντας το κύρος του Βαπτίσματος ανάγκης (δηλαδή χωρίς τις τρεις πλήρεις καταδύσεις) και προβαίνοντας στο φρικτό έγκλημα του Αναβαπτισμού Ορθοδόξων (έστω και υποδίκων), αντιστρατεύονται την διδασκαλία και πράξη της Εκκλησίας (να σημειωθεί βεβαίως πως αναφερόμαστε στον μαζικό και συστηματικό Αναβαπτισμό και όχι στις πολύ ειδικές και σπάνιες περιπτώσεις εκείνες που απαιτείται όντως να γίνει το Μυστήριο της Βαπτίσεως ως μη γενόμενο - εκεί ουσιαστικά δεν υφίσταται "Αναβαπτισμός").

 

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΒΑΠΤΙΣΕΩΣ ΧΩΡΙΣ ΤΙΣ ΤΡΕΙΣ ΠΛΗΡΕΙΣ ΚΑΤΑΔΥΣΕΙΣ

1) Το Βάπτισμα του Ευγνώμονος Ληστού διά Ραντίσματος

Οι Άγιοι Πατέρες διδάσκουν ότι το νερό που εξήλθε από την δεξιά πλευρά του Κυρίου μας πάνω στο Σταυρό ράντισε τον Ευγνώμωνα Ληστή και έγινε έτσι το νερό του Βαπτίσματός του. Κατά τους Ακραίους Ζηλωτές όμως ένα τέτοιο Βάπτισμα δεν ισχύει, άρα ο Ληστής εισήλθε στον Παράδεισο ...αβάπτιστος.

Ας δούμε την διδασκαλία των Πατέρων: 

α) Ο Άγιος Εφραίμ ο Σύρος γράφει: «Ο Ληστής έλαβε το ράντισμα της αφέσεως των αμαρτιών μέσω του μυστηρίου του ύδατος και του αίματος που ανέβλυσε από την πλευρά του Χριστού» (https://azbyka.ru/otechnik/Efrem_Sirin/tolkovanija-na-chetveroevangelie/20).

β) Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος ακόμη πιο αναλυτικά: «Πηγάζει γὰρ αἷμα καὶ ὕδωρ ἐκ τῆς πλευρᾶς τοῦ Χριστοῦ, ἵνα καὶ τὸ καθ ἡμῶν χειρόγραφον τῆς ἁμαρτίας ἀπαλείψῃ, καὶ τῷ αἵματι αὐτοῦ καθαρισθῶμεν, καὶ τὸν παράδεισον ἀπολάβωμεν. Ὢ μυστηρίου μεγάλου! μετενόησεν ὁ λῃστὴς, χρεία ἦν ὕδατος, ἵνα βαπτισθῇ· ἐπὶ τοῦ σταυροῦ ἐκρέματο, οὐκ ἦν ἕτερος τόπος βαπτίσματος, οὐ πηγὴ, οὐ λίμνη, οὐκ ὄμβρος, οὐχ ὁ τὴν μυσταγωγίαν ἐκτελῶν· πάντες γὰρ διὰ τὸν φόβον τῶν Ἰουδαίων ἔφυγον οἱ μαθηταί· ἀλλ οὐκ ἠπόρησεν ὁ Ἰησοῦς ναμάτων, ἀλλὰ καὶ ἐπὶ σταυροῦ κρεμάμενος δημιουργὸς ὑδάτων γέγονεν. Ἐπειδὴ γὰρ οὐχ οἷόν τε ἦν εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τὸν λῃστὴν δίχα βαπτίσματος, ἐχρῆν δὲ τὸν μετανοήσαντα μὴ ἀμοιρῆσαι τοῦ βαπτίσματος, ὕδωρ καὶ αἷμα προήκατο τῆς νυγείσης αὐτοῦ πλευρᾶς ὁ Σωτὴρ, ἵνα καὶ τὸν λῃστὴν ἐλευθερώσῃ τῶν ἐπηρτημένων κακῶν, καὶ τὸ αἷμα αὐτοῦ λύτρον ἀποδείξῃ γενόμενον τῶν εἰς αὐτὸν τὰς ἐλπίδας ἐχόντων» (137 P.G. 50, 822-823). Και αλλού: «Ἐπηγγείλατο μὲν τὴν σωτηρίαν ὁ Σωτήρ· καιρὸς δὲ οὐκ ἦν, οὐδὲ ἐνεδίδοτο τῷ λῃστῇ πιστεῦσαι καὶ φωτισθῆναι· ὁ Σωτὴρ γὰρ ἀπεφήνατο· Ἐὰν μή τις γεννηθῇ ἐξ ὕδατος καὶ Πνεύματος, οὐ μὴ εἰσέλθῃ εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. Οὐχ ηὕρισκεν εὐκαιρίαν ἢ παῤῥησίαν ὁ λῃστὴς, οὐκ εἶχε καιρὸν βαπτισθῆναι· ἐν τῷ σταυρῷ γὰρ ἐκρέματο. Εὑρίσκει τοιγαροῦν ὁ Σωτὴρ ἐν ἀπόροις πόρον. Ἐπειδὴ γὰρ ἐπίστευσε τῷ Σωτῆρι ὁ πεπαλαιωμένος ταῖς ἁμαρτίαις, καὶ ἔδει αὐτὸν καθαρισθῆναι, οἰκονομεῖ ὁ Χριστὸς μετὰ τὸ πάθος τὸν στρατιώτην νύξαι τῇ λόγχῃ τὴν πλευρὰν τοῦ Κυρίου, καὶ ἐκπηδᾷ αἷμα καὶ ὕδωρ· ἐκ γὰρ τῆς πλευρᾶς αὐτοῦ, φησὶν ὁ Εὐαγγελιστὴς, Ἐξῆλθεν αἷμα καὶ ὕδωρ, ἐν ἀληθείᾳ τοῦ πεσόντος, εἰς τύπον τῶν μυστηρίων. Καὶ οὐκ ἐξῆλθε δὲ τὸ αἷμα καὶ τὸ ὕδωρ οὕτως ἁπλῶς ῥέον, ἀλλὰ ῥοίζῳ, ἵνα ῥαντίσῃ τὸ σῶμα τοῦ λῃστοῦ· τὸ γὰρ μετὰ ῥοίζου πεμπόμενον ῥαντίζει, τὸ δὲ ῥέον ἠρέμα ῥέει, καθὼς ἔρχεται. Ἀλλὰ μετὰ ῥοίζου ἐξῆλθεν τὸ αἷμα καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ τῆς πλευρᾶς, ἵνα ῥαντίσας τὸν λῃστὴν βαπτίσῃ, ὡς καὶ ὁ Ἀπόστολος λέγει· Προσεληλύθαμεν Σιὼν ὄρει καὶ αἵματι ῥαντισμοῦ κρεῖττον λαλοῦντι παρὰ τὸν Ἄβελ» (P.G. 59, 552-553).

2) Αγίοι που βαπτίσθηκαν διά βροχής

Ο Άγιος Γοβδελαάς (29 Σεπτεμβρίου): 

Ο Άγιος Φιλήμων (14 Δεκεμβρίου):

Οι Άγιοι Ύπατος και Θεόδουλος (18 Ιουνίου):

 3) Βάπτισμα δι' Επιχύσεως (οι περιπτώσεις του Αγίου Λαυρεντίου και του Αγίου Ερμογένους)

Στο βίο του Αγίου Λαυρεντίου διαβάζουμε: "Ο Ιππόλυτος πήρε τον Άγιο Λαυρέντιο στο σπίτι του, όπου δίδαξε και βάφτισε τον δεσμοφύλακα και όλο το σπιτικό του, αποτελούμενο από δεκαεννέα άτομα. Αμέσως μετά, ο Ιππόλυτος διατάχθηκε να φέρει τον Αρχιδιάκονο [Λαυρέντιο] στον αυτοκράτορα Βαλεριανό. Βλέποντας ότι ο Άγιος δεν είχε συμφωνήσει να προσφέρει θυσία, διέταξε να τον βασανίσουν. Ωστόσο, ο Αρχιδιάκονος αρνήθηκε να θυσιάσει στα είδωλα. Καθώς ο Μάρτυς υπέμεινε αυτά τα μαρτύρια, ένας στρατιώτης ονόματι Ρωμανός φώναξε: "Λαυρέντιε, βλέπω έναν λαμπερό νέο να στέκεται δίπλα σου και να σκουπίζει τις πληγές σου. Παρακάλεσε τον Χριστό, που έστειλε τον Άγγελό Του σε σένα, να μην με εγκαταλείψεις". Τότε ο Βαλεριανός διέταξε τον Ιππόλυτο να επιστρέψει τον Άγιο στη φυλακή. Ο Ρωμανός έφερε μια στάμνα με νερό και ζήτησε από τον Μάρτυρα να τον βαφτίσει. Αμέσως μετά τη βάπτιση του στρατιώτη, τον έπιασαν άλλοι στρατιώτες και τον πήγαν στον Αυτοκράτορα. Πριν προλάβει κανείς να τον ρωτήσει, ο Ρωμανός φώναξε: «Είμαι Χριστιανός»" (https://www.oca.org/saints/lives/2022/08/10/102258-martyr-and-archdeacon-laurence-and-those-with-him-of-rome). 

Βλέπουμε δηλαδή πως ενώ ο Άγιος βάπτιζε κανονικά όσο ήταν ελεύθερος, κατά την διάρκεια της φυλακίσεώς του εξ ανάγκης βάπτισε δι' επίχυση ("με την κανάτα", όπως θα έλεγαν ειρωνικά οι σημερινοί Αναβαπτιστές). Εφάρμοσε δηλαδή αυτό που όριζε η Διδαχή των Αποστόλων (κεφ. 7): "Περὶ δὲ τοῦ βαπτίσματος, οὕτω βαπτίσατε· ταῦτα πάντα προειπόντες, βαπτίσατε εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐν ὕδατι ζῶντι. Ἐὰν δὲ μὴ ἔχῃς ὕδωρ ζῶν, εἰς ἄλλο ὕδωρ βάπτισον· εἰ δ΄ οὐ δύνασαι ἐν ψυχρῷ, ἐν θερμῷ. Ἐὰν δὲ ἀμφότερα μὴ ἔχῃς, ἔκχεον εἰς τὴν κεφαλὴν τρὶς ὕδωρ εἰς ὄνομα Πατρὸς καὶ Υἱοῦ καὶ Ἁγίου Πνεύματος". 

Κι αν κανείς αντιτάξει ότι όλες οι παραπάνω ήταν ειδικές περιπτώσεις επειδή δεν θα ήταν δυνατόν - λόγω του ότι βρίσκονταν στο μαρτύριο ή στη φυλακή  - να τελεστεί Βάπτισμα με τρεις πλήρεις καταδύσεις, τότε αυτό ακριβώς λέμε και εμείς και αυτό ακριβώς αρκεί για να καταρρίψει το ψευδεπιχείρημα ότι "ΜΟΝΟ το Βάπτισμα με τρεις πλήρεις καταδύσεις είναι έγκυρο". 

Αλλά ας έχουμε υπόψιν μας και την περίπτωση του Αγίου Ερμογένους του Επάρχου (10 Δεκεμβρίου). Αυτός και βαπτίστηκε (όχι την ώρα του μαρτυρίου ή στη φυλακή, αλλά ελευθέρως) με επίχυση ("κλίνας την κεφαλήν", όπως γράφουν οι Συναξαριστές), αλλά και χειροτονήθηκε εν συνέχεια Επίσκοπος! "Αβάπτιστος" κι αυτός ο Άγιος;

Ο ΑΓΙΟΣ ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ ΚΑΡΧΗΔΟΝΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΟΔΟΙ ΤΗΣ ΝΕΟΚΑΙΣΑΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΛΑΟΔΙΚΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΑΠΤΙΣΜΑ ΧΩΡΙΣ ΤΙΣ ΤΡΕΙΣ ΚΑΤΑΔΥΣΕΙΣ 

Πολλοί Πατέρες έχουν αναφερθεί στο λεγόμενο Κλινικό Βάπτισμα, αλλά ο Άγιος Κυπριανός Καρχηδόνος (ένας μάλιστα από τους αγαπημένους Αγίους των Ακραίων Ζηλωτών) έχει αναλύσει το ζήτημα περισσότερο από όλους στην περίφημη Επιστολή προς Μάγνο, εκ της οποίας μεταφράζουμε το σχετικό απόσπασμα: 

"Ρώτησες επίσης, αγαπημένε μου γιε, τι πιστεύω για εκείνους που λαμβάνουν τη χάρη του Θεού σε περιόδους ασθένειας και αδυναμίας, εάν πρέπει να θεωρούνται γνήσιοι Χριστιανοί, δεδομένου ότι δεν βαπτίζονται με πλήρη κατάδυση, αλλά ραντίζονται με το σωτήριο ύδωρ. Σε αυτό το ζήτημα, η ταπεινότητά μου και η σεμνότητά μου δεν επιτρέπουν να προκαταλάβω κανέναν, ώστε να εμποδίσω οποιονδήποτε να αισθάνεται και να πράττει ό,τι θεωρεί σωστό. Κατά τη φτωχή μου κατανόηση, πιστεύω ότι οι θείες δωρεές δεν μπορούν να μειωθούν ή να εξασθενήσουν με κανέναν τρόπο· ούτε μπορεί να υπάρξει κάποια έλλειψη όταν, με πλήρη και ακέραιη πίστη τόσο από τον δότη όσο και από τον αποδέκτη, λαμβάνεται ό,τι προέρχεται από τις θείες ευλογίες. Διότι στο μυστήριο της σωτηρίας, η μόλυνση των αμαρτιών δεν ξεπλένεται με τον ίδιο τρόπο που καθαρίζεται η βρωμιά του δέρματος και του σώματος με το φυσικό και συνηθισμένο πλύσιμο, ώστε να χρειάζεται άλατα ή άλλα μέσα καθαρισμού, καθώς και λουτρό ή σκάφη για την κάθαρση και τον εξαγνισμό του σώματος. Αντιθέτως, ο νους του πιστού καθαρίζεται με διαφορετικό τρόπο· ο εσωτερικός άνθρωπος εξαγνίζεται από την αξία της πίστης. Στα μυστήρια της σωτηρίας, όταν η ανάγκη επιβάλλει και η χάρη του Θεού χορηγείται, οι θείες ενέργειες παρέχουν πλήρως το όφελος στους πιστούς. Συνεπώς, κανείς δεν πρέπει να ταράζεται από το γεγονός ότι οι ασθενείς ραντίζονται ή χύνεται νερό πάνω τους όταν λαμβάνουν τη χάρη του Κυρίου, εφόσον η Αγία Γραφή μιλά δια του στόματος του προφήτη Ιεζεκιήλ, λέγοντας: «Καὶ ῥανῶ ἐφ᾿ ὑμᾶς καθαρὸν ὕδωρ, καὶ καθαρισθήσεσθε ἀπὸ πασῶν τῶν ἀκαθαρσιῶν ὑμῶν καὶ ἀπὸ πάντων τῶν εἰδώλων ὑμῶν, καὶ καθαριῶ ὑμᾶς, καὶ δώσω ὑμῖν καρδίαν καινὴν καὶ πνεῦμα καινὸν δώσω ἐν ὑμῖν» (Ιεζ. 36:25-26). Επίσης, στους Αριθμούς αναφέρεται ότι ο άνθρωπος που θα είναι ακάθαρτος μέχρι το βράδυ θα καθαριστεί την τρίτη ημέρα και την έβδομη ημέρα θα είναι καθαρός· αλλά αν δεν καθαριστεί την τρίτη ημέρα, την έβδομη ημέρα δεν θα είναι καθαρός. Και εκείνη η ψυχή θα αποκοπεί από τον Ισραήλ, επειδή «ὕδωρ ῥαντισμοῦ οὐ περιεῤῥαντίσθη ἐπ᾿ αὐτόν» (Αριθμοί 19:13). Από όλα αυτά φαίνεται ότι και το ράντισμα του ύδατος είναι εξίσου αποτελεσματικό με το βάπτισμα της σωτηρίας· και ότι όταν αυτό γίνεται μέσα στην Εκκλησία, όπου η πίστη τόσο του δεχόμενου όσο και του παρέχοντος το μυστήριο είναι αληθινή, όλα εκπληρώνονται και ολοκληρώνονται με τη μεγαλοπρέπεια του Κυρίου και την αλήθεια της πίστης" (https://www.newadvent.org/fathers/050675.htm).

Σε αντίθεση όμως με όσα αποστομωτικά γράφει ο Άγιος Κυπριανός κάποιοι θεωρούν το κλινικό Βάπτισμα ως "ατελές" και προς επίρρωση της απόψεώς τους παραπέμπουν στον ΙΒ΄ Κανόνα της εν Νεοκαισαρεία Συνόδου λέγοντας ότι απαγορεύει την χειροτονία όσων έχουν βαπτισθεί χωρίς τις τρεις πλήρεις καταδύσεις. Μια απλή ανάγνωση όμως του εν λόγω Κανόνος, διαψεύδει την ερμηνεία τους: "Ἐὰν νοσῶν τις φωτισθῇ, εἰς πρεσβυτέριον ἄγεσθαι οὐ δύναται, οὐκ ἐκ προαιρέσεως γὰρ ἡ πίστις αὐτοῦ, ἀλλ’ ἐξ ἀνάγκης, εἰμὴ τάχα διὰ τὴν μετὰ ταῦτα αὐτοῦ σπουδὴν καὶ πίστιν καὶ διὰ σπάνιν ἀνθρώπων". Όπως βλέπουμε, δεν επιτρέπει την χειροτονία τους, όχι επειδή τάχα το Βάπτισμα είναι ατελές, αλλά επειδή, με το να αναβάλλουν τον χρόνο της Βαπτίσεώς τους όσο καιρό ήταν υγιείς, και να σπεύσουν να βαπτισθούν όταν αρρώστησαν, υπάρχει το ενδεχόμενο η πράξη τους αυτή να υποδηλώνει ότι η πίστη τους ήταν εξ ανάγκης και όχι εκ προαιρέσεως· για να εξασφαλίσει όμως και το αντίθετο ενδεχόμενο, επιτρέπει την χειροτονία τους υπό δύο προϋποθέσεις: εάν έχουν επιδείξει έπειτα σπουδή και αληθινή πίστη, και εάν υπάρχει έλλειψη ιερέων. Όπως βλέπουμε ουδόλως αμφισβητείται το κύρος του Βαπτίσματός τους. 

Με αυτό άλλωστε συμφωνεί και η έτερη Σύνοδος που ασχολήθηκε με το θέμα - ομοίως με οικουμενικό κύρος περιβληθείσα -, η της Λαοδικείας, η οποία ξεκάθαρα στον ΜΖ΄ Κανόνα της αναφέρει: "Ὅτι δεῖ τοὺς ἐν νόσῳ παραλαμβάνοντας τὸ φώτισμα, καὶ εἶτα ἀναστάντας ἐκμανθάνειν τὴν πίστιν καὶ γινώσκειν, ὅτι θείας δωρεᾶς κατηξιώθησαν". Θείας δωρεάς λοιπόν καταξιώθηκαν όσοι έλαβαν το Βάπτισμα της ανάγκης, και όχι δήθεν ατελούς Βαπτίσματος...

ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ-ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1) Το Κανονικό και κατ'  Ακρίβειαν (ως προς τον τρόπο) Βάπτισμα είναι εκείνο που τελείται με τρεις πλήρεις καταδύσεις, αυτός είναι ο θείος θεσμός, τα δε "πρὸς ἀνάγκην γινόμενα οὐδέποτε τοὺς θείους ἀκυροῦσι θεσμούς" (Κωνσταντίνου Οικονόμου, Τα σωζόμενα Α΄, σελ. 414).

2) Το κύρος του Βαπτίσματος χωρίς τις τρεις πλήρεις καταδύσεις για λόγους ανάγκης (δηλαδή είτε ελλείψεως επαρκούς ποσότητας νερού, είτε κινδύνου θανάτου του βαπτισθέντος, είτε αμάθειας ή αμέλειας των ιερέων, είτε φόβου των γονέων κλπ.) αναγνωρίζεται από την Εκκλησία, παρά το γεγονός ότι δεν συνιστάται. Ο μεγαλύτερος δογματικός θεολόγος της Ρωσικής Διασποράς π. Μιχαήλ Πομαζάνσκι (+1988) αναφέρει χαρακτηριστικά: "Η Εκκλησία το Βάπτισμα με επίχυση το αναγνωρίζει, αλλά δεν το επιδοκιμάζει, ως μη Κανονικό" (Ορθόδοξη Δογματική Θεολογία, Περί Βαπτίσματος). 

3) Η Εκκλησία κατά τόπους σε μαζικές περιπτώσεις Βαπτίσματος με τέτοιο τρόπο "οὐκ ἐβίασε τὴν κατάργησιν, μετελθοῦσα ἐν τούτῳ οὐ τὴν ἀκρίβειαν, ἀλλὰ τὴν οἰκονομίαν καὶ συγκατάβασιν, ἵνα μὴ εἰς ἀπόγνωσιν, σχίσμα καὶ διχοστασίαν φέρῃ τοὺς ἐκεῖσε εὐσεβεῖς, ὅτι καὐτοί τε καὶ οἱ τούτων ἀποθανόντες πατέρες καὶ πρόγονοι εἰσὶ πάντες ἀβάπτιστοι, καίπερ αὐτὴ εἰδυῖα καὶ τὴν ἐπὶ τῆς τελετῆς τοῦ μυστηρίου, ὑπὸ τῆς δεξιᾶς τοῦ Ἱερέως, ἔνδον Κολυμβήθρας, ἔστω καὶ διὰ τριττῆς γενομένης ἐπιχύσεως, διατήρησιν τοῦ εἴδους τοῦ βαπτίσματος, ἤτοι τῶν ἐπικλήσεων" (Πατριάρχου Κωνσταντίου Α΄ από Σιναίου Βιογραφία [υπό Θεοδώρου Αριστοκλέους] και συγγραφαί, Κωνσταντινούπολη, 1866, σελ. 165). 

4) Αλλά και η τυχόν άνευ ανάγκης αθέτηση του κανονικού τύπου του Βαπτίσματος έχει επίπτωση μόνο στον βαπτίσαντα κληρικό, και όχι στον βαπτιζόμενο (πόσο μάλλον όταν έχουν παρέλθει χρόνια πλέον από αυτό και ο βαπτισθείς είναι ήδη κοινωνός των θείων Μυστηρίων της Εκκλησίας), ώστε να επηρεάζεται το κύρος του Βαπτίσματος. Δεν είναι δυνατόν δηλαδή  τα ανεύθυνα βαπτιζόμενα νήπια να στερηθούν των δωρεών του Αγίου Πνεύματος που παρέχει το άγιο Βάπτισμα, εξαιτίας της απουσίας των πλήρων καταδύσεων (λόγω π.χ. του φόβου των γονέων τους "μη πνιγεί" ή της αδιαφορίας του ιερέως για την ορθή τέλεση του τύπου), αφού "οἱ υἱοὶ οὐκ ἀποθανοῦνται ὑπὲρ πατέρων· ἕκαστος ἐν τῇ ἑαυτοῦ ἁμαρτίᾳ ἀποθανεῖται" (Δευτ. 24:16).

5) Πρέπει να γίνει κατανοητό το πόσο παγανιστικό και αντιχριστιανικό είναι το να πιστεύει κάποιος ότι το κύρος του Βαπτίσματος εξαρτάται από το ποσοστό του νερού που ήρθε σε επαφή με το σώμα... Αν ίσχυε ότι η μη επαφή μέρους του σώματος  με το νερό καθιστά "αβάπτιστο" τον βαπτιζόμενο, τότε είμαστε όλοι "αβάπτιστοι", διότι το νερό της Βαπτίσεως δεν ήλθε σε επαφή με την καρδιά μας, τους πνεύμονές μας, το συκώτι μας και γενικώς όλο το εσωτερικό του σώματός μας (όργανα, μύες, κόκκαλα, φλέβες κλπ) πολύ μεγαλύτερο ποσοστικά σε σύγκριση με το εξωτερικό περίβλημά μας. Ιδού όμως πως απαντά στους Υδρολάτρες ο Άγιος Κύριλλος Λούκαρις: "Τὴν ψυχὴν καθαρίζει τὸ ἡμέτερον Βάπτισμα, εἰ γὰρ καὶ τὸ ὕδωρ ἄπτεται τοῦ σώματος, ἀλλὰ τὸ ἐνεργοῦν Πνεῦμα, τὸ διερχόμενον μέχρι μυελῶν καὶ ὀστέων, ἐκεῖνο εἶναι ὁποῦ καθαρίζει, χριστιανοί μου" (ΜΠΤ 427, φ. 65).  

6) Πολλά πρόσωπα συμφώνησαν να δεχθούν δεύτερο Βάπτισμα για διάφορους λόγους. Κάποιοι επειδή το ζήτησαν θεωρώντας ότι η χριστιανική τους ζωή είναι ελαττωματική, όχι λόγω των αμαρτιών τους, αλλά λόγω του ότι "βαπτίστηκαν «λανθασμένα»". Κάποιοι άλλοι επειδή οι Αναβαπτιστές Πνευματικοί τους τούς έπεισαν ότι είναι "αβάπτιστοι", επειδή δεν είχαν τις τρεις πλήρεις καταδύσεις. 

Έχω καταγράψει (και με την βοήθεια αξιόπιστων μαρτύρων) αρκετές περιπτώσεις τέτοιων προσώπων που αναβαπτίσθηκαν και έπειτα όχι μόνο δεν διορθώθηκε στο ελάχιστο η ζωή τους, αλλά και καταστράφηκε πλήρως με μεγάλες πτώσεις, και ειδικά στους εγγάμους με τεράστιο ποσοστό διαζυγίων, επιβεβαιώνοντας ότι το δεύτερο βάπτισμα δεν γεννά υιούς του Θεού, αλλά υιούς απωλείας, όπως επεσήμανε ο Γέρων Ιωάννης Μαλινόφκσι (+1849), πρώην Ρασκόλνικος που επανήλθε στην Εκκλησία, τονίζοντας μάλιστα ότι οι Σχισματικοί Παλαιόπιστοι με τον Αναβαπτισμό που κάνουν (παρά τις πλήρεις καταδύσεις) ουσιαστικά "δεν ξαναβαπτίζουν, αλλά ξεβαπτίζουν"! (https://azbyka.ru/otechnik/Ioann_Malinovskij/oblichenie-zabluzhdenija-raskolnikov-perekreshhivantsev-chastyu-i-drugih-sekt-s-pokazaniem-istinnogo-kreshhenija-sovershaemogo-v-pravoslavnoj-vostochnoj-tserkvi-i-o-nepovtorjaemosti-sego-tainstva/)

Βεβαίως - δόξα τω Θεώ - υπάρχει η Μετάνοια και μόνο δι' αυτής, μπορεί να επέλθει η λύτρωση και η θεραπεία. Έτσι ο Αναβαπτιστής κληρικός μπορεί να ελπίζει στο έλεος του Θεού, εάν παραιτηθεί από την Ιερωσύνη, ενώ ο Αναβαπτισμένος εάν έχει πλέον μετανιώσει για την πράξη του αυτή και έχει εξομολογηθεί σε Ορθόδοξο Πνευματικό.

Υπάρχει όμως ακόμη μία περίπτωση που κάποιοι, σε απέλπιδα κατάσταση ευρισκόμενοι, αναβαπτίσθηκαν επειδή τους υποσχέθηκαν ένα "θαύμα"... Έχω υπόψιν μου (και είναι σε πολλούς γνωστή) την περίπτωση της αειμνήστου εν Χριστώ αδελφής Α.Σ., πάσχουσας από καρκίνο, την οποία οι γνωστοί Αναβαπτιστές κληρικοί Α.Κ.Σ., π.Μ.Π., π.Ν.Δ., π.Π.Κ. έπεισαν να ξαναβαπτισθεί λέγοντάς της ότι θα θεραπευθεί από τον καρκίνο. Η Α. όντως επείσθη (και λίγοι δεν θα το έκαναν στην κατάστασή της), αλλά αντί να θεραπευθεί, λίγο μετά εκοιμήθη, αποδεικνύοντας ανίσχυρο και άμοιρο Θείας Χάριτος το Αναβάπτισμα των Ακραίων Ζηλωτών...   

7) Προς αποφυγή παρεξηγήσεως δηλώνω για άλλη μια φορά πως υπάρχουν και εκείνες οι πολύ ειδικές και σπάνιες περιπτώσεις που υφίσταντο πραγματικοί λόγοι (όχι δηλαδή, μόνο και μόνο επειδή δεν υπήρχαν οι πλήρεις καταδύσεις), οι οποίοι όντως επέβαλαν την ορθή τέλεση του Βαπτίσματος, ουσιαστικά ως ουδέποτε γενόμενου πραγματικά. Εννοείται πως η καταδίκη του Αναβαπτισμού στην παρούσα δημοσίευση δεν αφορά σε τέτοιες περιπτώσεις, στις οποίες μάλιστα έχουμε εμφανή τα αγαθοποιά και θαυμαστά αποτελέσματα της Θείας Χάριτος πάνω στον βαπτιζόμενο.

Νικόλαος Μάννης