Στον παρακάτω σύνδεσμο μπορείτε να διαβάσετε την πρώτη διατριβή στην ελληνική γλώσσα αφιερωμένη στον Άγιο Σεραφείμ Σομπόλιεφ, την οποία συνέγραψε ο π. Νεκτάριος Ιωαννίδης:
https://ikee.lib.auth.gr/record/343652/files/GRI-2022-37520.pdf
Δυστυχώς η αγιομαχική Σύνοδος του κ. Καλλινίκου δεν αναγνωρίζει (εκτός του Ιερού Αυγουστίνου και άλλων Αγίων, παλαιών τε και νέων), ούτε τον Άγιο Σεραφείμ Σομπόλιεφ:
Ευχόμαστε για την μετάνοιά τους!
Ο Ιερομόναχος Σεραφείμ (Ρόουζ)
Η πρεσβυτέρα Μαρία Κόταρ είναι σύζυγος του Πρωθιερέα Σεργίου Κόταρ που λειτουργούσε για πολλά χρόνια στον Ιερό Ναό της Παναγίας «Πάντων Θλιβομένων η Χαρά», στο Σαν-Φρανσίσκο, δίπλα στα λείψανα του Αγίου Ιωάννη της Σαγκάης. Η πρεσβυτέρα γνώριζε τον Άγιο Ιωάννη από τα παιδικά της χρόνια. Ήταν αυτός που είχε φέρει στο σπίτι τους τον άνθρωπο που αργότερα έγινε ο πνευματικός της πατέρας, τον Ιερομόναχο Σεραφείμ (Ρόουζ).
Η πρεσβυτέρα Μαρία Κόταρ με το γιο της Νικόλαο
Ο Άγιος Ιωάννης της Σαγκάης ήταν πάντα δίπλα μας
Θυμάμαι πολύ καλά τον Άγιο Ιωάννη της Σαγκάης. Ήμουν σχεδόν οχτώ χρονών, όταν εκδήμησε εις Κύριον. Ζούσαμε στο Σαν Φρανσίσκο, κοντά στον Ιερό Ναό της Παναγίας «Πάντων Θλιβομένων η Χαρά» και θυμάμαι ότι ο Άγιος Ιωάννης ήταν πάντα μαζί μας, στο ναό, στο σπίτι μας. Μας επισκεπτόταν συχνά.
Εμείς, τα παιδιά, παρόλη την παιδική μας ηλικία, καταλαβαίναμε ότι ο Σεβασμιώτατος Ιωάννης είναι άγιος άνθρωπος
Ο νονός μου ήταν οδηγός του. Τον πήγαινε παντού και συνέχεια μας μιλούσε τόσο για αυτόν όσο και για τη θαυματουργή του βοήθεια στα διάφορα νοσοκομεία και σε άλλες δύσκολες περιστάσεις. Δεν μπορώ να θυμηθώ τις λεπτομέρειες όλων αυτών των πολλών ιστοριών, αλλά θυμάμαι καλά ότι οι μεγάλοι ρωτούσαν το νονό μου:
– Πες μας για τον Σεβασμιώτατο Ιωάννη. Τι θαυμαστό συνέβη σήμερα;
Και ο νονός μου διηγούταν. Κάθε μέρα είχε νέες ιστορίες: ο Σεβασμιώτατος ήταν τόσο προορατικός που ήξερε πάντα πού πρέπει να πάει και ποιος σήμερα έχει ανάγκη από την προσευχητική του βοήθεια.
Ο Σεβασμιώτατος πάντα με ευλογούσε, όταν με συναντούσε, και με χάιδευε στο κεφάλι. Εμείς, τα παιδιά, όχι μόνο ακούγαμε πολλές ιστορίες των μεγάλων για τα θαύματά του, αλλά και οι ίδιοι νιώθαμε τη χάρη που έβγαινε από αυτόν, και, παρόλη την παιδική μας ηλικία, καταλαβαίναμε ότι είναι άγιος άνθρωπος. Προστρέχαμε σε εκείνον, με όλες τις απορίες και τα προβλήματά μας, και αυτός πάντα έδινε μεγάλη σημασία και προσοχή σε όλες τις ανάγκες μας.
Ο Ιερός Ναός «Πάντων Θλιβομένων η Χαρά» στο εξώφυλλο του περιοδικού «Ο Ορθόδοξος Λόγος»
Υπό τη σκέπη των προσευχών του Αγίου Ιωάννη της Σαγκάης
Πώς έγινε και ο Σεβασμιώτατος Ιωάννης γνώριζε τόσο καλά την οικογένειά μας;
Έχω διηγηθεί ήδη, σε άλλες ιστορίες, ότι ο προπροπάππους μου ήταν βαφτισιμιός του αυτοκράτορα Αλεξάνδρου Β΄, και ότι ο προπάππους μου, που ήταν Πρόεδρος του Περιφερειακού Δικαστηρίου της πόλης Εκατερινμπούργκ, είχε οργανώσει, τον Ιούλιο του 1918, την εξιχνίαση της δολοφονίας του εγγονού του, του Αγίου Μάρτυρα Τσάρου Νικολάου Β΄. Επίσης, έχω διηγηθεί ότι ο παππούς μου έχει πολεμήσει στα πεδία των μαχών του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Είχε τραυματιστεί βαριά, και τον φρόντιζε μια νεαρή νοσοκόμα, η μελλοντική γιαγιά μου. Έχω, επίσης, διηγηθεί με ποιο τρόπο ο παππούς μου συμμετείχε στην Μεγάλη Παγωμένη Πορεία της Σιβηρίας και πώς, μαζί με το Στρατό, οι οικογένειές τους έφευγαν όλο και πιο μακριά, προς την Ανατολή.
Η μαμά μου γεννήθηκε το 1921, στο Βλαντιβοστόκ, και η μικρότερη της αδελφή στο Χαρμπίν. Αργότερα, οι δικοί μου μετακόμισαν στη Σαγκάη. Εκεί ζούσαν κοντά στον Ιερό Ναό της Παναγίας της «Των Αμαρτωλών Εγγύησης» και είχαν καθοδηγητή τον Άγιο Ιωάννη της Σαγκάης. Η γιαγιά έπλενε και μπάλωνε τα άμφιά του. Ο παππούς βοηθούσε τον Άγιο Ιωάννη στο Ορφανοτροφείο που έφερε το όνομα του Αγίου Τύχωνα του Ζαντόνσκ.
Ο Σεβασμιώτατος Ιωάννης με παιδιά του Ορφανοτροφείου στη Σαγκάη
Ο Ιερός Ναός της Παναγίας «Η Των Αμαρτωλών Εγγύηση», στη Σαγκάη
Έζησαν στη Σαγκάη για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά στη συνέχεια, οι Ρώσοι πρόσφυγες αναγκάστηκαν να αποδράσουν για να σωθούν από τους Κινέζους, πλέον, κομμουνιστές. Έτσι, η γιαγιά μου, μαζί με τον Σεβασιώτατο Ιωάννη της Σαγκάης, βρέθηκε στο τροπικό νησί Τουμπαμπάο. Η μαμά μου, με βαριά άρρωστο άντρα και τα τρία μεγαλύτερα παιδιά της, στην Αυστραλία, όπου, βεβαίως, ζούσαν με πολλές στερήσεις.
Στο νησί Τουμπαμπάο
Έσμιξαν ξανά όλοι μαζί στο Σαν Φρανσίσκο, όπου και γεννήθηκα, το 1958. Τα διηγούμαι αυτά εν συντομία για εκείνους που δεν έχουν διαβάσει τις προηγούμενες μου ιστορίες, για να γίνει κατανοητό πώς και ξέραμε τόσο καλά τον Σεβασμιώτατο Ιωάννη της Σαγκάης και γιατί εγώ, Ρωσίδα κοπέλα, γεννήθηκα στην Αμερική όπου και μεγάλωσα.
Στο Σαν Φρανσίσκο, οι δικοί μου συνέχισαν να έχουν καθοδηγητή τον Άγιο Ιωάννη, όπως και στη Σαγκάη.
Το Σαν Φρανσίσκο, τη δεκαετία του 1960
Όταν ο Άγιος Ιωάννης της Σαγκάης έφερε στην οικογένειά μας τον Ευγένιο, τον μελλοντικό ιερομόναχο Σεραφείμ (Ρόουζ)
Δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι ο Άγιος Ιωάννης της Σαγκάης ήταν πνευματικός μου καθοδηγητής, επειδή, όσο ήταν εν ζωή, ήμουν πολύ μικρή για πνευματικές συζητήσεις και νουθεσίες. Όμως, χάρη στον Άγιο Ιωάννη, απέκτησα έναν τέτοιο καθοδηγητή και πνευματικό πατέρα, στην εφηβεία μου. Ήταν ο πατήρ Σεραφείμ (Ρόουζ˙ 1934–1982). Ήταν ο Σεβασμιώτατος Ιωάννης εκείνος που τον είχε φέρει στην οικογένειά μας. Αυτό έγινε ως εξής.
Ο μελλοντικός Ιερομόναχος Σεραφείμ (Ρόουζ), και τότε ακόμα απλός νέος Αμερικανός Ευγένιος (Γιουντζήν) Ρόουζ, σπούδαζε από το 1956 έως το 1961, στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας Μπέρκλεϊ (παρεμπιπτόντως, και εγώ τελείωσα το ίδιο Πανεπιστήμιο, αργότερα). Ζούσε στο Σαν Φρανσίσκο, όπως και η οικογένειά μου.
Ο προτεστάντης Ευγένιος Ρόουζ ήρθε στο ναό μας, τον οποίο είχε αποπερατώσει ο Άγιος Ιωάννης. Ήρθε και έμεινε
Ο Ευγένιος μεγάλωσε σε οικογένεια προτεσταντών, όμως, από τα εφηβικά του χρόνια αναζητούσε την αλήθεια. Ώσπου, κάποτε είδε σε ένα βιβλιοπωλείο βιβλίο με την εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου με τον Χριστό. Με όλη του την καρδιά προσευχήθηκε στην Μητέρα του Θεού:
– Αν έχεις την Αλήθεια, Σε παρακαλώ, δείξε μου το δρόμο έτσι ώστε οι υπόλοιπες μέρες της ζωής μου να τις ζήσω με νόημα!
Και η Μητέρα του Θεού απάντησε στην ειλικρινή του προσευχή: μετά από λίγο καιρό, ο Ευγένιος Ρόουζ ήρθε στον Ναό μας, στον Ιερό Ναό της Παναγίας «Πάντων Θλιβομένων η Χαρά», τον οποίο είχε αποπερατώσει ο Άγιος Ιωάννης της Σαγκάης. Ήρθε και έμεινε. Άρχισε να επισκέπτεται συνέχεια τις ιερές ακολουθίες. Ασπάστηκε την Ορθοδοξία το 1962 και έγινε πιστό πνευματικό τέκνο του Αγίου Ιωάννη.
Ο Άγιος Ιωάννης της Σαγκάης με νεολαία
Ο Ευγένιος άρχισε να διαβάζει πνευματικά βιβλία, να μαθαίνει τη ρωσική και την εκκλησιαστική σλαβονική γλώσσα. Ας σημειώσουμε ότι ήταν πάρα πολύ έξυπνος και μορφωμένος άνθρωπος και ήξερε άπταιστα πολλές γλώσσες. Διάβαζε κείμενα του Κομφουκίου στα αρχαία κινέζικα, τα βιβλία για τους πρώτους χριστιανούς αγίους στα λατινικά. Ήξερε άπταιστα τα γαλλικά, αργότερα έμαθε τέλεια τα ρωσικά και τα σλαβονικά. Μετά την αποφοίτησή του από το Πανεπιστήμιο, τον προέτρεπαν να συνεχίσει σε μεταπτυχιακό κύκλο σπουδών, ως υποψήφιο για τη θέση του καθηγητή, αλλά όλη αυτή τη λαμπρή ακαδημαϊκή καριέρα την εγκατέλειψε για το ταπεινό μοναχικό ράσο.
Όταν ήμουν παιδί, ο Ευγένιος είχε τοποθετηθεί αναγνώστης στο ναό μας, όπου πηγαίναμε για ιερές ακολουθίες. Όταν ο άντρας της μεγαλύτερης μου αδελφής, Αμερικανός, θέλησε να βαπτιστεί ορθόδοξος, ο Άγιος Ιωάννης της Σαγκάης μας έφερε τον Ευγένιο Ρόουζ για να γίνει νονός του. Έτσι, ο Ευγένιος μπήκε στην οικογένειά μας.
Τότε, δεν είχε γίνει η κουρά του και δεν είχε χειροτονηθεί ιερέας. Τον ξέραμε ως αναγνώστη-ψάλτη του ναού μας και ως τον καλό, πολύ έξυπνο και με πολύ βαθιά πίστη φίλο μας.
Ο Ευγένιος (Γιουντζήν) Ρόουζ φοιτητής
«Ο Ορθόδοξος Λόγος»
Με την ευλογία του Αγίου Ιωάννη της Σαγκάης, ο Ευγένιος Ρόουζ, μαζί με τον απόφοιτο της Ιερατικής Σχολής της Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδας, Γκλέμπ Ποντμόσενσκιϊ (μελλοντικό πατέρα Γερμανό), δημιούργησαν ιεραποστολική αδελφότητα και άνοιξαν το 1964, δίπλα στο ναό μας, ένα περίπτερο με βιβλία, όπου έμεναν και οι ίδιοι. Επίσης, άρχισαν να εκδίδουν το ιεραποστολικό περιοδικό «The Orthodox Word» («Ο Ορθόδοξος Λόγος») – τον τίτλο τον επινόησε ο Άγιος Ιωάννης. Επίσης, άρχισαν να επανεκδίδουν προεπαναστατικά βιβλία που αναφέρονταν σε Ρώσους ασκητές και γέροντες.
Το εξώφυλλο του περιοδικού «Ο Ορθόδοξος Λόγος»
Το περιοδικό «Ο Ορθόδοξος Λόγος» στις μέρες μας
«Άρχισα να του ανοίγω την καρδιά μου, όταν ξαφνικά παρατήρησα ότι τα μάτια του Σεβασμιώτατου Ιωάννη είναι κλειστά και ροχαλίζει»
Εκείνη τη στιγμή άνοιξε τα μάτια του και τελείως νηφάλια μου είπε: “Συνεχίστε!”
Ο πατήρ Γερμανός αργότερα διηγούταν για μια από τις συνομιλίες τους με τον Σεβασμιώτατο Ιωάννη για την ιεραποστολική αδελφότητα. Αυτή η συζήτηση έγινε περίπου τα μεσάνυχτα, επειδή ο Σεβασμιώτατος, όπως πάντα, ήταν πολύ απασχολημένος την ημέρα και το περιγράφει έτσι:
«Άρχισα να του ανοίγω την καρδιά μου, ευχαριστώντας τον για τη δυνατότητα που μου δόθηκε… Και ξαφνικά παρατήρησα ότι τα μάτια του Σεβασμιώτατου είναι κλειστά και ροχαλίζει. Ταράχτηκα λίγο, αν και καταλάβαινα ότι πρέπει να ήταν πάρα πολύ κουρασμένος. Σταμάτησα.
Εκείνη τη στιγμή άνοιξε τα μάτια του και τελείως νηφάλια μου είπε: “Συνεχίστε!” Εγώ ξανά άρχισα να μιλάω, και αυτός συνέχιζε να ροχαλίζει. Ένοιωθα το ανώφελο του μονολόγου μου και άρχισα να προσεύχομαι. Αυτός αμέσως άνοιξε τα μάτια του, με τράβηξε κοντά του, έτσι που ανάμεσα στις μύτες μας δεν έμεινε πάνω από τριάντα εκατοστά, και με απόλυτη σοβαρότητα απαίτησε να συνεχίσω. Υπάκουσα και τολμηρά αναφέρθηκα σε όλα τα βασικά ζητήματα, που έπρεπε να αντιμετωπίσω.
Όσο μιλούσα, αυτός κοιμόταν και ροχάλιζε κιόλας. Όταν σταμάτησα, με ρώτησε αν τελείωσα. Μετά από την καταφατική μου απάντηση, αυτός απάντησε σε όλα τα ερωτήματα που του έκανα, όσο κοιμόταν, ένα-ένα όλα τα ερωτήματα. Είχα μείνει έκπληκτος και κατάλαβα ότι όλη αυτή την ώρα δεν κοιμόταν! Απλώς, από την εξάντληση του σώματος ο ίδιος έμοιαζε να κοιμάται».
Ο Άγιος Ιωάννης με την αγαπημένη του μίτρα που την κατασκεύασαν τα παιδιά του Ορφανοτροφείου, με τα χέρια τους
Έτσι θυμάμαι τον Σεβασμιώτατο Ιωάννη
Να μια από τις αφηγήσεις που περιγράφει τον Άγιο Ιωάννη της Σαγκάης, έτσι όπως τον βλέπαμε εκείνα τα χρόνια. Έτσι τον θυμάμαι κι εγώ:
«…μέτριου αναστήματος, ατημέλητα γκρίζα μαλλιά, μαύρο καλυμμαύχι φορεμένο στο πλάι. Το πρόσωπό του με αρκετά αυστηρή έκφραση… Όταν τον ενέδυαν, είδα ότι είναι εξαιρετικά αδύνατος. Και εκείνο που φαινόταν σαν μεγάλη κοιλιά, στην πραγματικότητα ήταν μια τσάντα γεμάτη λείψανα Αγίων, την οποία πάντα κουβαλούσε μαζί του. Στην τσάντα βρισκόταν και μια εικόνα, τυλιγμένη σε βελούδο πορφυρού χρώματος, με τα λείψανα του μακρινού του συγγενή, του Αγίου Ιωάννη (Μαξιμόβιτς), Μητροπολίτη Τομπόλσκ (1785).
Το ζωστικό του είχε έντονο γαλάζιο χρώμα, φτιαγμένο από λεπτό, πολύ φθηνό κινέζικο “ύφασμα για φτωχούς”. Το εξωτερικό του άμφιο, ο σάκκος, επίσης, φαινόταν ιδιαίτερο. Αν και ήταν αρχιερατικό άμφιο, ήταν φτιαγμένο από λευκό καμβά, πάνω στον οποίο υπήρχαν μικρά σταυρουδάκια πορφυρού και πορτοκαλί χρώματος, κεντημένα με τα χέρια των παιδιών από το Ορφανοτροφείο του στη Σαγκάη. Η μίτρα του… έμοιαζε πιο πολύ με μεγάλο σκουφί που είχε περίεργη μορφή. Στις τέσσερις πλευρές της ήταν ραμμένες μικρές φθηνές χάρτινες εικόνες. Όλα τα άμφιά του ήταν μεγαλύτερα από το ύψος του…
Όμως, στις ακολουθίες και δεήσεις, όταν έρραινε με αγίασμα, όλη η εμφάνισή του μεταμορφωνόταν. Τα μάτια του έλαμπαν με ένα εσωτερικό φως και μου φαινόταν ότι η ψυχή του αγαλλίαζε μαζί με τα παιδιά, τα οποία μόλις είχε ράνει με το Ιερό Αγίασμα».
Να τιμάμε τους κοινούς μας αγίους
Ο Άγιος Ιωάννης της Σαγκάης δίδασκε τον Ευγένιο Ρόουζ να τιμά τους κοινούς χριστιανούς αγίους, που ασκήτευαν μέχρι τον 11ο αιώνα. Ο Σεβασμιώτατος άρχισε να μεταφράζει τους βίους τους και αργότερα ο πατήρ Σεραφείμ (Ρόουζ) συνέχισε το έργο του. Για αυτόν, όπως και για τον Σεβασμιώτατο Ιωάννη, ήταν πολύ σημαντικό να μην ξεχνάμε αυτούς τους αγίους.
Ο Σεβασμιώτατος Ιωάννης κάποτε είχε έρθει στο ιεραποστολικό περίπτερο, στον Ευγένιο, και είχε φέρει μαζί του μια μικρή εικόνα Αγίου του 3ου αιώνα, του Αγίου Αλμπάν της Βρετανίας, του πρώτου Αγίου Μάρτυρα των νήσων της Βρετανίας, μαζί με τη φωτογραφία του ναού όπου βρίσκεται ο τάφος του.
Η θανάτωση του Αγίου Αλμπάν της Βρετανίας (μινιατούρα)
Εκείνη τη φορά, ο Άγιος Ιωάννης μιλούσε για πολλή ώρα στον Ευγένιο για τους παλαιούς Αγίους της Μεγάλης Βρετανίας και της Δυτικής Ευρώπης. Ήταν τόσο οικείοι σε αυτόν, λες και επικοινωνούσε πνευματικά μαζί τους. Ο Κύριος, όπως φαίνεται, του αποκάλυπτε και κάποιες λεπτομέρειες του βίου τους.
Δέκα χρόνια μετά την μακαρία κοίμηση του Αγίου Ιωάννη της Σαγκάης, ο πατήρ Σεραφείμ (Ρόουζ) μετέφρασε από τα λατινικά στα αγγλικά το βιβλίο του Αγίου Γρηγορίου της Τουρ (538–594) «Vita patrum» («Ο Βίος Των Πατέρων»). Συνέχιζε με αυτόν τον τρόπο τη φροντίδα του ώστε οι άνθρωποι να θυμούνται τους παλαιούς χριστιανούς Αγίους. Αυτό το βιβλίο δεν είχε μεταφραστεί σε καμία γλώσσα από τότε που για πρώτη φορά είχε συγγραφεί, τον 6ο αιώνα.
«Ο Βίος Των Πατέρων»
Ο πνευματικός πατέρας μου Σεραφείμ (Ρόουζ)
Το 1966, ο Ευγένιος Ρόουζ έγραφε:
«Για την επόμενη χρονιά δεν έχουμε σχέδια. Ίσως, δεν έχει έρθει ο καιρός για τη δημιουργία της δικής μας μοναχικής αδελφότητας… Είμαστε όλοι πολύ απασχολημένοι ακόμα, καθώς εργαζόμαστε για τη δημιουργία του βιβλιοπωλείου και του περιοδικού.
Όταν έρθει ο καιρός, ο Θεός θα μας δείξει το δρόμο, πώς είναι καλύτερα να Τον υπηρετούμε. Εδώ, στο Σαν-Φρανσίσκο έχουμε τον Σεβασμιώτατο Ιωάννη, ο οποίος μας καθοδηγεί πνευματικά, και την παρούσα στιγμή, αυτό είναι ό, τι ακριβώς μας χρειάζεται»[1].
Μετά την μακαρία κοίμηση του Αγίου Ιωάννη της Σαγκάης, στις 2 Ιουλίου του 1966, σε ηλικία εβδομήντα χρονών, ο Ευγένιος Ρόουζ και ο Γκλέμπ Ποντμόσενσκιϊ αγόρασαν στο δάσος, κοντά στη μικρή πόλη Πλάτινα (στη βόρεια Καλιφόρνια), ένα οικόπεδο. Το 1967, έκτισαν εκεί τη Σκήτη του Αγίου Γερμανού της Αλάσκας. Το 1969, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία Εξωτερικού προέβη στην αγιοκατάταξη του Αγίου Γερμανού της Αλάσκας. Η Σκήτη αργότερα έγινε Μονή, είναι η Ιερά Μονή του Αγίου Γερμανού.
Το 1970, ο Ευγένιος εκάρη μοναχός και έλαβε το όνομα του Αγίου Σεραφείμ του Σαρώφ. Το 1977, χειροτονήθηκε ιερέας και έγινε ιερομόναχος Σεραφείμ (Ρόουζ).
Εκείνα τα χρόνια, εγώ, νεαρή φοιτήτρια Πανεπιστημίου, είχα ήδη αισθανθεί την ανάγκη για πνευματικό καθοδηγητή. Δε χρειάστηκε να ψάχνω για πολύ. Τον βρήκα στο πρόσωπο του πατέρα Σεραφείμ (Ρόουζ).
Ο Όσιος Γερμανός της Αλάσκας
Η ζωή τους έμοιαζε με τη ζωή των αναχωρητών μοναχών των πρώτων αιώνων του χριστιανισμού.
Εκεί υπήρχε δάσος. Τα κελλιά τους, πρόσφατα κτισμένα, ήταν χωρίς ιδιαίτερες βιοτικές ανέσεις. Δεν είχαν ούτε ηλεκτρισμό ούτε ύδρευση. Δεν ξέρω, πώς ζούσαν εκεί. Η ζωή τους έμοιαζε με τη ζωή των αναχωρητών μοναχών των πρώτων αιώνων του χριστιανισμού. Εκείνοι, όμως, ασκήτευαν σε ζεστές χώρες, και εδώ έχουμε χιόνι, κρύο…
Στο δάσος είχαν τα πρόσφατα κτισμένα κελλιά τους, χωρίς ιδιαίτερες βιοτικές ανέσεις˙ ούτε ηλεκτρισμό ούτε ύδρευση
Αυτό ήταν ένα πολύ φτωχό αλλά ευλογημένο μέρος. Ήταν ανάμεσα σε πεύκα, στην κορυφή ενός βουνού με θέα τα πάρα πολύ όμορφα τοπία ολόγυρα. Ένας πολύ ευχάριστος ξύλινος ναός. Εκεί γίνονταν μεγάλης διάρκειας ακολουθίες, αλλά ήταν εκπληκτικά εύκολο να στέκεσαι όρθιος και να προσεύχεσαι: έτσι λειτουργούσε η χάρη.
Έξω από την πόρτα του μοναστηριού, μακριά από τα κελλιά των αδελφών, υπήρχαν μικρά ξύλινα σπιτάκια. Εμείς εκεί διανυκτερεύαμε. Δεν είχαν κρεβάτια, γι΄ αυτό, παίρναμε μαζί μας σάκους ύπνου. Κοιμόμασταν σε αυτά με τα ρούχα και πάλι κρυώναμε.
Στη Σκήτη τους, οι πατέρες δούλευαν και προσεύχονταν. Είχαν αγοράσει τυπογραφική μηχανή και τύπωναν βιβλία, όπως στον μεσαίωνα, έβαζαν τα μεταλλικά γράμματα με τα χέρια. Και εγώ τους βοηθούσα. Όλοι δουλεύαμε. Εκτός από τη δουλειά στο τυπογραφείο, οι προσκυνητές μαγείρευαν, έπλεναν πιάτα.
Κάποιες οικογένειες έφερναν τρόφιμα. Στο Σαν Φρανσίσκο, υπήρχε ένα κατάστημα τροφίμων με Ρώσους ιδιοκτήτες. Εμείς με την αδελφή μου, πριν από το ταξίδι μας στο μοναστήρι, συνήθως πηγαίναμε σε εκείνο το κατάστημα και οι ιδιοκτήτες μας έδιναν για ελεημοσύνη στη Σκήτη ψωμί, τσουβάλια με φαγόπυρο, διάφορα γλυκά. Στην αρχή, πήγαινα με τη μεγαλύτερη (κατά 15 χρόνια) αδελφή μου. Στη συνέχεια πήγαινα με διάφορες προσκυνηματικές ομάδες.
Κάτω από το βουνό, στη μικρή πόλη Πλάτινα, λειτουργούσε γυναικεία κοινότητα. Βρισκόταν σε απόσταση περίπου μιας ώρας για να κατέβεις από τη Σκήτη. Όλες οι μοναχές πήγαιναν για πνευματική καθοδήγηση στη Σκήτη.
Ο πατήρ Σεραφείμ (Ρόουζ)
Ο πατήρ Σεραφείμ (Ρόουζ) είχε πάντα χαρούμενη διάθεση
Όταν ο πατήρ Σεραφείμ μιλούσε με τους προσκυνητές, δεν του άρεσε να κάθεται κάπου. Προτιμούσε να περπατάει στο δάσος. Δεν περπατούσε απλώς, αλλά προσευχόταν από μέσα του και απαντούσε στις ερωτήσεις μας χωρίς να βιάζεται.
Θυμάμαι ότι είχε πάντοτε χαρούμενη διάθεση: πάνω του αναπαυόταν εκείνη η χάρη που κάνει τον άνθρωπο χαρούμενο, τόσο που να δοξολογεί τον Κύριο και να τηρεί την παρακάτω εντολή Του:
«Πάντοτε χαίρετε, ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε, ἐν παντὶ εὐχαριστεῖτε· τοῦτο γὰρ θέλημα Θεοῦ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ εἰς ὑμᾶς». (Α΄Θεσς. 5: 16-18)
Η αδελφή μου και εγώ μπορούσαμε για ώρες να περπατάμε με τον πατέρα Σεραφείμ στο δάσος. Αυτός να προσεύχεται από μέσα του και να απαντάει στις ερωτήσεις μας.
Ο Ιερομόναχος Σεραφείμ (Ρόουζ)
Ο κροταλίας
Ναι, γύρω από τη Σκήτη υπήρχε πραγματικά πυκνό δάσος, όπου είχε πολλά και διάφορα ζώα, είχε ακόμα και ορεινά λιοντάρια (έτσι ονομάζουν στην Καλιφόρνια το πούμα). Όταν το κτίσιμο της Σκήτης ήταν μόλις στην αρχή, ο πατήρ Σεραφείμ, Ευγένιος ακόμα τότε, είχε πάει εκεί για να βάλει τα θεμέλια του τυπογραφείου. Έσκαβε για πολλή ώρα το χώμα για να τοποθετήσει εκεί τα τσιμεντένια μπλοκ και είχε κουραστεί πολύ.
Πήρε το φτυάρι και, κάνοντας το σημείο του σταυρού, με ένα χτύπο έκοψε το κεφάλι του φιδιού
Μετά από λίγη ξεκούραση, επέστρεψε και τι να δει! Ένα τεράστιο και τρομερά δηλητηριώδες φίδι Κροταλία στο σημείο όπου δούλευε, να τον κοιτάει ακριβώς και να συρίζει απειλητικά. Αν τον δάγκωνε, δε θα μπορούσε να βρει καμιά βοήθεια σε αυτό το έρημο μέρος. Τότε πήρε το φτυάρι και, κάνοντας το σημείο του σταυρού, με ένα χτύπο έκοψε το κεφάλι του φιδιού.
Αυτό το περιστατικό, βεβαίως, συγκλόνισε τον Ευγένιο. Από το άγχος του κάθισε καταγής, κάτω από το δέντρο, σαν να λαγοκοιμήθηκε και μεταξύ ύπνου και ξύπνιου είδε τον πνευματικό του πατέρα, τον Άγιο Ιωάννη της Σαγκάης, που τότε είχε κοιμηθεί ήδη. Χάρηκε πολύ και ρώτησε:
– Σεβασμιώτατε, θα συνεχίζετε να είστε δίπλα μου;
Ο Σεβασμιώτατος τον κοίταξε με πολλή γλυκύτητα και έγνεφε καταφατικά το κεφάλι. Τότε, ο Ευγένιος του έκανε και άλλες ερωτήσεις, στις οποίες πήρε και απαντήσεις. Όλες αυτές οι απαντήσεις αργότερα επαληθεύτηκαν.
Ο Άγιος Ιωάννης της Σαγκάης
Η γεώτρηση
Οι εγκαταβιούντες στη Σκήτη τα έκτιζαν όλα μόνοι τους. Μπροστά τους, όμως, είχαν ένα μεγάλο πρόβλημα: η Σκήτη βρισκόταν σε βουνό, όπου δεν υπήρχε νερό. Ακόμα και να πιεις μόλις ένα ποτήρι νερό ή να βράσεις νερό για τσάι, έπρεπε να κουβαλάς νερό μαζί σου και από μακριά.
Το Ίδρυμα του Αγίου Ιωάννη τους πρότεινε να καλέσουν ειδικό για να εκτιμήσει, αν υπάρχει δυνατότητα σε αυτό το ύψος να κάνουν γεώτρηση για να βρουν νερό. Όταν βρήκαν τον ειδικό, αυτός τους όρισε το μέρος όπου μπορούσαν να κάνουν γεώτρηση. Τότε, από το Ίδρυμα του Αγίου Ιωάννη έστειλαν τραπεζική επιταγή για τη δαπάνη της γεώτρησης. Το συνολικό ποσό ήταν 3642 δολάρια και 60 σεντς. Τόσα κατάφεραν να συγκεντρώσουν.
Οι εργάτες πήγαν εκεί, έκαναν τη γεώτρηση και έβαλαν την αντλία. Όταν έστειλαν το λογαριασμό για τις εργασίες, διαπιστώθηκε ότι το ποσό ήταν ακριβώς αυτό που είχε σταλεί με την επιταγή της δωρεάς. Ήταν εκπληκτικό! Τα ποσά συνέπεσαν ακριβώς, λες και ο ίδιος ο Άγιος Ιωάννης της Σαγκάης, όπως, άλλωστε, και είχε υποσχεθεί, ήταν δίπλα στο πνευματικό του παιδί.
Η πυρκαγιά
Η φωτιά είχε πλησιάσει πολύ κοντά στο σταυρό, που είναι τοποθετημένος στα όρια της μοναστικής γης, και έσβησε μόνη της
Στην Καλιφόρνια έχουμε πολύ μεγάλες πυρκαγιές. Κάποτε, μια τέτοια πυρκαγιά είχε γίνει δίπλα στο μοναστήρι. Η φωτιά είχε πλησιάσει πολύ κοντά στο σταυρό, που είναι τοποθετημένος στα όρια της μοναστικής γης. Η φωτιά έφτασε μέχρι εκεί και έσβησε μόνη της. Στην περιοχή, όμως, είχαν καεί χιλιάδες στρέμματα. Τόσο τρομερή ήταν η πυρκαγιά.
Αν η φωτιά δεν είχε σταματήσει με έναν τελείως θαυμαστό τρόπο, οι εγκαταβιούντες στη Μονή θα είχαν καεί: δεν είχαν απολύτως καμιά επιλογή για να καταφύγουν. Αλλά, τους συντρόφευαν οι προσευχές του Αγίου Ιωάννη της Σαγκάης.
Η Σκήτη του Οσίου Γερμανού της Αλάσκας
Όταν όλοι περίμεναν την συντέλεια του κόσμου:
Τι έλεγε για το θέμα αυτό ο πατήρ Σεραφείμ (Ρόουζ)
Τη δεκαετία του 1970, όλοι, για κάποιο λόγο, περίμεναν την συντέλεια του κόσμου. Νόμιζαν ότι πλησιάζει η αποκάλυψη. Κυριαρχούσε έντονος φόβος και αγωνία, κάτι σαν τη διαίσθηση των έσχατων καιρών.
Όμως, ο πατήρ Σεραφείμ (Ρόουζ) μας καλούσε να μη φοβόμαστε τη συντέλεια του κόσμου. Μας θύμιζε ότι, πρώτον, ούτε οι Άγγελοι δε γνωρίζουν πότε θα έρθει το τέλος του κόσμου. Πόσο μάλλον εμείς, οι άνθρωποι. Ο Πατέρας μόνο.
Πρέπει να ζεις λες και η κάθε σου μέρα μπορεί να είναι η τελευταία. Και πράγματι, έτσι είναι. Ποτέ δεν ξέρουμε ποια ακριβώς η μέρα ή ποια νύχτα θα είναι η τελευταία. Ο Κύριος είναι ελεήμων και μας συγχωρεί τις αμαρτίες, για τις οποίες μετανοούμε. Σε κανέναν, όμως, από μας δεν έχει εξασφαλιστεί η αυριανή ημέρα.
Επίσης, ο πατήρ Σεραφείμ παρηγορούσε αυτούς που φοβούνταν και τους έλεγε:
– Μη φοβάστε τους τρομερούς αυτούς καιρούς! Να κοιτάτε μπροστά! Αν πράγματι πλησιάζει η συντέλεια του κόσμου, πώς θα τελειώσει όλο αυτό; Αυτό θα τελειώσει με την Έλευση του Χριστού σε όλη τη δόξα Του! Και η Έλευσή Του είναι η μεγαλύτερη χαρά για μας, τους χριστιανούς! Γι΄ αυτό, όταν μιλάνε για τους έσχατους καιρούς, δεν πρέπει να τρομάζουμε, αλλά πρέπει να έχουμε την πίστη και την ελπίδα ότι, όταν έρθει η ώρα, ο Κύριος θα καλύψει τα πάντα με το έλεος και την αγάπη Του.
Επίσης, έλεγε:
– Εμείς δεν περιμένουμε το τρομερό τέλος, αλλά προσμένουμε τη χαρά της συνάντησης με το Χριστό!
Ο Ιερομόναχος Σεραφείμ (Ρόουζ)
«Να ψάχνετε τη βασιλική οδό!»
Επίσης, ο πατήρ Σεραφείμ επαναλάμβανε συχνά:
– Ποτέ μην φτάνετε σε ακρότητες! Πρέπει να ζούμε προσεκτικά, να επιλέγουμε τη μέση, δηλαδή τη βασιλική οδό, αποφεύγοντας τις ακρότητες. Από τη μια, μην γλιστράμε στο φανατισμό και στην κατάκριση. Από την άλλη, να μην χαλαρώνουμε και να μην γινόμαστε χλιαροί. Και για να διαλέξεις τη βασιλική οδό, πρέπει να έχεις πνευματική διάκριση. Δεν είναι τυχαίο που τη διάκριση την θεωρούν ανώτερη από όλα τα πνευματικά χαρίσματα. Το να αποκτήσεις ένα τέτοιο χάρισμα είναι πολύ δύσκολο. Πρέπει, όμως, να προσπαθούμε να μην πέφτουμε σε ακρότητες.
Τα αγαπημένα λόγια του πατέρα Σεραφείμ (Ρόουζ) ήταν:
– Να ψάχνετε τη βασιλική οδό!
Ήταν ασκητής αλλά δεν απαιτούσε τον ίδιο ασκητισμό από τους άλλους
Δεν τον απασχολούσε η εξωτερική του εμφάνιση, κυκλοφορούσε με ένα φθαρμένο ζωστικό, δεν κούρευε τη γενειάδα του
Αν και ο ίδιος ο πατήρ Σεραφείμ ζούσε ασκητικά και νήστευε πολύ αυστηρά, ποτέ δεν απαιτούσε τον ίδιο ασκητισμό από τους άλλους. Συμπεριφερόταν στους ανθρώπους με αγάπη.
Την πρώτη εβδομάδα της νηστείας, στη Σκήτη τους δεν έτρωγαν τίποτα. Μπορεί να έτρωγαν καμιά χούφτα ξηρούς καρπούς. Σπάνια τους επισκέπτονταν προσκυνητές την πρώτη εβδομάδα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Δεν μπορούσαν να αντέξουν την αυστηρότητα του βίου τους.
Αλλά από μας, τα πνευματικά του τέκνα, ο πατήρ Σεραφείμ (Ρόους) δεν απαιτούσε παρόμοια άσκηση.
Δεν τον απασχολούσε η εξωτερική του εμφάνιση. Κυκλοφορούσε με ένα παλαιό, πολύ φθαρμένο ζωστικό. Δεν κούρευε τη γενειάδα του. Κάποιοι σκανδαλίζονταν με την εξωτερική του εμφάνιση, ιδιαίτερα όταν ερχόταν από τη Σκήτη του στην πόλη.
Ο Σεβασμιώτατος Λαύρος (Σκούρλα) και ο ιερομόναχος Σεραφείμ (Ρόουζ) σε συνέδριο νεολαίας
Η Ρωσία ήταν στο κέντρο της ζωής του πατέρα Σεραφείμ (Ρόουζ)
Ο πατήρ Σεραφείμ (Ρόουζ) μας μάθαινε να είμαστε ορθόδοξοι. Ήταν Αμερικανός, αλλά η Ρωσία ήταν στο κέντρο της ζωής του. Για αυτόν η Ορθοδοξία στη Ρωσία ήταν πολύ σημαντική υπόθεση. Μάθαινε ρωσικά και εκκλησιαστικά σλαβονικά. Κατάλαβε τη σημασία της ρωσικής Ορθοδοξίας στην εποχή των διωγμών της Εκκλησίας και των πιστών και προσδοκούσε στην αναγέννηση της ορθόδοξης Ρωσίας.
Έχω μια επιστολή, την οποία μου είχε γράψει στα ρωσικά.
Ο Αρχιεπίσκοπος Αντώνιος (Μεντβέντεβ) με τον πατέρα Σεραφείμ. Η Σκήτη του Οσίου Γερμανού της Αλάσκας, το 1979.
Το κάθε λεπτό της ζωής μας πρέπει να είναι με τον Θεό
Ο πατήρ Σεραφείμ συχνά έλεγε ότι πρέπει συνέχεια να έχουμε μνήμη του Θεού. Το κάθε λεπτό της ζωής μας πρέπει να συνδέεται με Αυτόν. Αυτό εμάς, τους νεαρούς προσκυνητές και προσκυνήτριες, μας άνοιγε τα μάτια και μας εξηγούσε τι σημαίνει να είσαι ορθόδοξος χριστιανός: όχι απλά να πηγαίνεις στην εκκλησία κάθε Κυριακή, αλλά συνέχεια να κρατάς αδιάλειπτη τη μνήμη του Θεού.
Μας δίδασκε επίσης και για την προσευχή του Ιησού, πόσο σημαντική είναι. Μας προειδοποιούσε και για τους κινδύνους: δεν πρέπει να παίζουμε με αυτά και να προσπαθούμε γρήγορα να σκαρφαλώσουμε σε κάποιο πνευματικό ύψος, έτσι όπως το φαντάζονται οι αρχάριοι. Σαν τον άνθρωπο που αρχίζει να διαβάζει αποκλειστικά «Φιλοκαλλία» και αμέσως βιάζεται να φτάσει στη νοερά και καρδιακή προσευχή, για την οποία μιλούν οι άγιοι πατέρες.
Υπογράμμιζε ότι χρειάζεται να τα κάνουμε όλα σταδιακά, με νηφαλιότητα, ακολουθώντας τη βασιλική οδό. Επίσης, τόνιζε την ανάγκη πνευματικής καθοδήγησης.
Ο πατήρ Σεραφείμ (Ρόουζ), το 1981
Τις συμβουλές του πνευματικού μου πατέρα τις χρειάστηκα στη δημιουργία του ορθόδοξου σχολείου
Όλες οι συγκεντρώσεις, που είχαν ως θέμα την αγιοκατάταξη του Αγίου Ιωάννη, γίνονταν στο σπίτι μας
Όλες οι συγκεντρώσεις, που είχαν ως θέμα την αγιοκατάταξη του Αγίου Ιωάννη της Σαγκάης και του Σαν Φρανσίσκο, του θαυματουργού, γίνονταν στο σπίτι μας. Ο πατήρ Σέργιος, εγώ και τα παιδιά μας ζούσαμε στο σπίτι του ιερέα του Ιερού Ναού «Πάντων Θλιβομένων η Χαρά», στο Σαν Φρανσίσκο. Όλη τη χρονιά ήμασταν απασχολημένοι με την προετοιμασία της αγιοκατάταξης. Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών και την αγιοκατάταξη του Αγίου Ιωάννη, στις 2 Ιουλίου του 1994, ένιωσα ελεύθερη, μετά από τόσο έντονη δραστηριότητα, και άρχισα να σκέφτομαι, τι ωφέλιμο θα μπορούσα να κάνω. Καθώς είχα σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο ιστορία και φιλολογία, αποφασίσαμε με τον πατέρα Σέργιο να ανοίξουμε ορθόδοξο σχολείο.
Και τότε ήταν που θυμήθηκα τις συμβουλές του πατέρα Σεραφείμ (Ρόουζ) για την ανατροφή των παιδιών. Συμβούλευε να τους δίνουμε να διαβάζουν καλή κλασική λογοτεχνία (ο ίδιος αγαπούσε τον Ντίκενς), επειδή αυτό κάνει την καρδιά ευαίσθητη, διδάσκει τη συμπόνια και την αγάπη προς τους πλησίον.
Επίσης, συμβούλευε να ακούν καλή κλασική μουσική, να παρατηρούν την ομορφιά, να αναπτύσσουν την αίσθηση του ωραίου. Και όλες οι συμβουλές του πνευματικού μου πατέρα μού χρειάστηκαν, όταν ανοίξαμε το ορθόδοξο σχολείο μας, που είχε όλες τις τάξεις, από την τάξη προετοιμασίας μέχρι και την 12η τάξη.
Ο Ιερός Ναός «Πάντων Θλιβομένων η Χαρά»
Ο Ιερός Ναός «Πάντων Θλιβομένων η Χαρά»
Το πρόσωπό του ήταν χαρούμενο και φωτεινό
Ο πνευματικός μου πατέρας Σεραφείμ (Ρόουζ) εκδήμησε εις Κύριον, στις 2 Σεπτεμβρίου του 1982, σε ηλικία 48 ετών. Προηγουμένως, είχε εξομολογηθεί, είχε μεταλάβει των Αχράντων Μυστηρίων και είχε συμμετάσχει στο Ιερό Ευχέλαιο. Υπέφερε από ανίατη ασθένεια, την οποία είχαν διαγνώσει το 1961. Είχε φρικτούς πόνους πριν από τον θάνατό του. Μετά το θάνατό του, όμως, το πρόσωπό του έγινε τόσο χαρούμενο και φωτεινό που, παρά την παράδοση, δεν το κάλυψαν. Εκτός από αυτό, οι αυτόπτες μάρτυρες, που είχαν παραστεί στον ενταφιασμό του, διαπίστωσαν ότι δεν είχε καθόλου μυρωδιά αποσύνθεσης, παρόλο που είχε υψηλές θερμοκρασίες.
Ο πατήρ Σεραφείμ
Τον πατέρα Σεραφείμ (Ρόουζ) τον κήδεψαν στην Ιερά Μονή Αγίου Γερμανού. Το κατευόδιό του έμοιαζε με ορθόδοξη γιορτή, στην οποία κατέφθασαν πολλοί πιστοί και ιερείς από διάφορα μέρη των Ηνωμένων Πολιτειών: Ρώσοι, Αμερικανοί, Έλληνες, Σέρβοι.
Ο Μιτροφόρος Πρωθιερέας της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας Εξωτερικού Ρωμανός Λουκιάνοβ (1927–2007) έγραψε:
«…ξεπροβοδίσαμε προς την αιώνια ζωή τον πρώτο γηγενή Αμερικανό ασκητή, αγωνιστή και ιεραπόστολο, καρπό της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αμερικάνικη Ήπειρο. Αιωνία του η μνήμη» [1].
Η Ιερά Μονή του Οσίου Γερμανού της Αλάσκας
9/23-29/2021
ΠΗΓΗ ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗΣ: https://entoytwnika1.blogspot.com/2021/09/blog-post_29.html
