ΤΟ ΓΡΗΓΟΡΙΑΝΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ – Η ΚΑΤΑΔΟΛΙΕΥΣΙΣ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ (15-3-1899)

(ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ "ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΣΠΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΑΝΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ")

Κύριε Διευθυντὰ τοῦ «Ἐμπρὸς»

Τὸ ζήτημα τῆς ἀφομοιώσεως τῶν ἡμερολογίων Ἰουλιανοῦ καὶ Γρηγοριανοῦ περὶ τοῦ ὁποίου γίνεται λόγος κατὰ τὰς ἡμέρας ταύτας εἶναι ἴσον τῷ ζητήματι τῆς ἑνώσεως τῶν δύω Ἐκκλησιῶν• τοῦθ΄ ὅπερ μόνοι διαπρεπέστατοι λάτρεις τῶν φυσιογνωστικῶν καὶ μαθηματικῶν ἐπιστημῶν, ἐν ὁμοφωνίᾳ πρὸς τὴν Χριστιανικὴν Καθολικὴν Θεολογίαν δύνανται νὰ πραγματευθῶσι, καὶ τούτοις μόνοις δέδοται τὸ δικαίωμα τοῦ ἐκφέρειν κρίσεις καὶ ἀποφάνσεις ἐπὶ ζητημάτων, ὧν ἡ δύναμις συγκλονίζει αὐτὰ τὰ θεμέλια ἐκείνης τῆς Ἐκκλησίας, ἧς τὸ καύχημα ἐστὶν ὅτι αὕτη ἀπέμεινεν ἐντὸς τοῦ κύκλου τῶν ὀρθῶν δογμάτων τῆς διδασκαλίας τοῦ Χριστοῦ.

Εἷς τῶν διαπρεπεστάτων σοφῶν τῆς Γερμανίας ὁ Δρ. Μάνδελ ἐν τῇ δημοσιευθείσῃ ὑπ΄ αὐτοῦ ἐκτενεῖ μονογραφίᾳ πρὸς ἀναίρεσιν τῆς ἀθέου ὑλοδοξίας, ἧς τὴν σαθρότητα κατέδειξαν ἐπιφανεῖς φυσιογνῶσται καὶ φυσιολόγοι. «Ὅταν, λέγει, ἡ ἀληθὴς ἐπιστήμη, θέλει νὰ συναρμολογήσῃ τὰς λεγομένας ἀκριβεῖς ἐπιστήμας πρὸς τὸν χριστιανισμὸν, ἵνα καταστήσῃ αὐτὰς χρησίμους εἰς τὸν θρησκευτικὸν τῆς ἀνθρωπότητος βίον, ἔχει ἐξουσίαν ἅμα καὶ καθῆκον νὰ λαμβάνῃ ὑπ΄ ὄψει μόνα ὅταν ἡ φυσικὴ ἐπιστήμη δύναται ν΄ ἀποδείξῃ θετικὰ γεγονότα, οὐδαμῶς δὲ καὶ ὅσους οἱ ὑλοδοξοῦντας ἐντεῦθεν φαντασιώδεις συλλογισμούς». Ποῖα λοιπὸν εἰσὶ τὰ θετικά;

Τὴν ὀπισθοβατικὴν πορείαν τῆς ἰσημερίας λαμβάνων, ὁ Γρηγόριος, ὡς μόνο θετικὸν γεγονὸς, περιεκάλυψεν ὑπὸ φαινομενικὸν τύπον νομιμότητος τὴν παρανομοτάτην τῶν πράξεων αὑτοῦ, ἵνα ἐπιβάλῃ τὴν αὐταπάτην εἰς τὰς τῆς «ἀκριβοῦς ἐρεύνης» παρατηρήσεις τῶν νεωτέρων ἐπιστημόνων, ὧν οἱ πατέρες ἀνεξελέγκτως ἀπεδέξαντο τοὺς φαντασιώδεις συλλογισμοὺς τοῦ Γρηγορίου, καθ΄ ἣν ἐποχὴν ἔτρεμον τοὺς δημίους τοῦ Πάπα, ὁδηγοῦντας εἰς τὴν casa santa τῆς ἱερᾶς ἐξετάσεως, τοὺς δυναμένους νὰ γνωρίζωσιν ἐκ τῆς ἐπιστήμης τὴν χρησιμότητα τοῦ Ἰουλιανοῦ Ἡμερολογίου εἰς τὸν θρησκευτικὸν τοῦ χριστιανισμοῦ βίον. Ἀλλ’ οὔτε δύναται νὰ ληφθῇ ὑπ΄ ὄψει, ὡς θετικὸν γεγονὸς ἡ ὑπόθεσις τῆς ἰσημερίας ὑπὸ καθαρῶς ἐπιστημονικὸν λόγον διὰ τὴν καινοτόμησιν καθεστῶτος καθ΄ ἅπαντα τὸν χριστιανισμὸν τῆς ὑδρογείου σφαίρας ἰσχύοντος.

Ἀλλ’ ὁ Γρηγόριος ἦν νομομαθής, καθόσον μόνον ταύτην τὴν ἐπιστήμην ἐσπούδασε, καὶ διέβλεπεν ἐν τῇ ἐπιτυχίᾳ τοῦ θεοδότου νόμου τῆς ἀγάπης τὴν ἀποτυχίαν τῶν ποντιφικῶν ἀξιώσεων καὶ τὴν ἀπώλειαν τοῦ πρωτείου τοῦ πάπα. Τοιαύτην δὲ ἀγάπην ὑποδεικνύουσαν τῷ πάπᾳ ὅτι ὁ ποιμὴν ὁ καλός, οὐχὶ σφάττει τὰ ἑαυτοῦ πρόβατα, ἀγάπην κηρύσσουσαν τοῖς λαοῖς ὅτι, εἷς ἐστὶν ὁ ἀψευδὴς ποιμὴν ὐφ΄ ὃν ἡ σύμπασα ποίμνη ὑπακούσῃ, ἀγάπην τέλος μὴ ἐπιτρέπουσαν τῷ πάπᾳ νὰ στήσῃ τὸν θρόνον αὐτοῦ ἰσοστάσιον τοῦ Ὑψίστου, καὶ νὰ διδάσκῃ ἑαυτὸν καθήμενον ἐν τοῖς κόλποις τῆς Ἁγίας Τριάδος, τοιαύτην ἀγάπην ὤφειλε νὰ ἀποσπάσῃ ἀπὸ τῆς εὐθείας ὁδοῦ τὴν αὐτῷ πειθομένην ἀγωγὴν, ἵνα μετ΄ αὐτῆς ἐμπεσεῖται εἰς τὸν βόθυνον τῆς κακίας• ἡμίμετρον δὲν ἐπέτρεπεν εἰς τοὺς ὑποχθονίους αὐτοῦ σκοποὺς ὁ Γρηγόριος.

Ὑπερδιακόσιοι πάπαι ἐπὶ σειρὰν ΙΣΤ΄ ὅλων αἰώνων ἐφαντάσθησαν δικτατορίαν ἀπόλυτον ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ• ἀλλ’ εἰ καὶ κατὰ Πάντιον, ἡ κινητικὴ δύναμις τῆς φαντασίας εἶναι ἡ δραστικωτέρα πάσης ἄλλης μηχανικῆς δυνάμεως, οὐδεὶς ἐξεῦρε τὴν δύναμιν ὅπως ὑποτάξῃ τὴν ἀλήθειαν ὑπὸ τὸ ψεῦδος, ὅπερ ἐστὶν ἡ ἀνηλεὴς μάστιξ τῆς ἀνθρωπότητος. Πολλοὶ πάπαι ὠνειρεύθησαν τὸ πρωτεῖον, ἄλλοι ἐπεθύμησαν, πλὴν πάντες ἐξ ἑνὸς κατάφοροι ἀπὸ πτώσεως εἰς πτῶσιν ἐκ τῆς κοινῆς λογικῆς συνειδήσεως ἀπεκηρύχθησαν καὶ «τόλμῃ ἀλογίστῳ κατεκρίθησαν»• ἀλλ’ ὁ ἐκ Βονωνίας ὑπέρτατος ποντίφηξ τῆς Ρώμης, Γρηγόριος Buoncompagnio, ἐπενόησε «τὸ μεγαλείτερον, τὸ σπουδαιότερον καὶ τὸ ἀναισχυντότερον τέχνασμα, τὸ διαπραχθὲν ποτὲ ἐν τῇ ἱστορίᾳ» ἀλλὰ, καθὸ ἔγκριτος ἐπικριτὴς τῶν παπικῶν παρανομιῶν, λέγει: «Τὸ ψεῦδός ἐστι πάντοτε κακὸν καὶ ὅταν ὁ ψευδόμενος διανοεῖται ὀρθῶς... οὐδέποτε ἄλλοτε ἐφάνη ψεῦδος τόσον τολμηρὸν, πάνδημον καὶ διαρκὲς, ψεῦδος ἐπὶ αἰῶνας τόσον θριαμβευτικὸν. Ναί• ὁ ἀπατεὼν ἐπέτυχε τοῦ σκοποῦ, μετέβαλεν ἄρδην, ὡς ἐπεθύμει, τὸ ἐκκλησιαστικὸν πολίτευμα, ἀλλ’ ὅμως οὐδόλως ἀπέτρεψε τὴν παπιστικὴν παρακμὴν. Ὁ Θεὸς οὐδέποτε εὐλογεῖ τὴν ἀπάτην».

Ἐγίνωσκεν ὁ Γρηγόριος ὅτι, ἡ δολοφόνος αὐτοῦ ἐπιβουλή, κατὰ τῶν Ἀποστολικῶν καὶ τῶν Οἰκουμενικῶν Συνοδικῶν κανόνων, περὶ τοῦ Πάσχα, δὲν θὰ διέφευγε τοὺς ἀτρύχονας φρουροὺς τῶν κειμηλίων τῆς ὀρθοδοξίας, ἐγίνωσκε τὸν Ἰερεμίαν τὸν Β΄. καὶ Μελέτιον τὸν Πηγᾶν, ἀλλὰ θρασὺς ἅπαξ ἐγκαταλειφθεὶς εἰς ἀδόκιμον νοῦν, παραλαμβάνει τὸν τυχόντα ἐκ τῶν παρασίτων τοῦ ποντιφικοῦ οἴκου, Ἀλοΐσιόν τινα Λίλιον, ἄνθρωπον ἄσημον ἐν τῇ ἐπιστήμῃ τῆς ἀστρονομίας, ἵνα συκοφαντήσῃ ἀσυστόλως τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας καὶ τοὺς νομοθέτας αὐτῆς θεοσόφους πατέρας, ἐπὶ ἀγνοίᾳ τῶν ἀστρονομικῶν φαινομένων, ἀγνοῶν ὁ σκληρὸς ὅτι καὶ αὐτοὶ οἱ κατώτεροι διάκονοι τῆς τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας ἀείποτε ὑπῆρξαν σοφώτεροι τῶν παπολατρῶν τῆς δύσεως. Ἔχομεν ὁλόκληρον πραγματείαν ὑπ’ ὄψιν ἡμῶν τοῦ ΙΓ΄ αἰῶνος, σωζομένην ἐν τῷ ὑπ΄ αὔξοντα ἀριθμὸν 511 χειρογράφῳ κώδικι, τοῦ Καταλόγου τῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους Βιβλιοθηκῶν, ἣν καὶ μόνην ἐὰν ἐγίνωσκεν ὁ καινοτόμος τοῦ Ἰουλιανοῦ ἡμερολογίου δὲν θὰ περιέπιπτεν εἰς τόσην ἀκαταλόγιστον τόλμην, ἕνεκα τῆς ὁποίας ὑπεραμυνομένη ἡ Ὀρθόδοξος τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία, ἐξέδοτο τὰς παρὰ πόδας αὐτῆς ἀποφάσεις, ἃς, χάριν τῶν ἐπαϊόντων παρατιθέμεθα: «Περὶ τοῦ καινοτομηθέντος καλενταρίου παρὰ Λατίνων».

«Ἐπειδὴ καὶ πάλιν ἡ ἐκκλησία τῆς πρεσβυτέρας Ῥώμης, ἅτε καινοτομίαις χαίρουσα, τοῖς περὶ αὐτὴν ἀστρονόμοις ἀπερισκέπτως συνήνεσε καὶ μετέθετο τὰ καλῶς περὶ τοῦ ἱεροῦ Πάσχα τοῖς χριστιανοῖς τελούμενα τὰ ὑπὸ τῆς ἁγίας καὶ οἰκουμενικῆς συνόδου τιη΄ θεοφόρων πατέρων ὁρισθέντα, παρά τε τῶν λοιπῶν συνόδων κυρωθέντα, στεργόμενα δὲ παρὰ τῶν ἁπανταχοῦ γῆς χριστιανῶν καὶ ἑορταζόμενα κλπ. ὑφηγούμεθα παντὶ Χριστιανῷ ὀρθοδόξῳ βουλομένῳ, ὡς οὐκ ἔστιν ἀσύστατον τὸ παρ’ ἡμῖν πασχάλιον, ἀλλ' ὡς ἀκόλουθον τοῖς ὁρισθεῖσι τῶν ἁγίων πατέρων μένει ὀρθὸν, καὶ εἰς αἰῶνας σταθερὸν διαμενεῖ, ἕως οὗ φυλάττει τὴν τάξιν ἣν ἔλαχεν ἀπαρασάλευτον, ἀρίστως ἐσκεμμένην τοῖς θείοις Πατράσιν, ὧν οὐδεὶς τῶν νῦν οὔτε τὴν ἐπιστήμην οἶδε τῆς ἀστρονομίας κατ' ἐκείνους τοὺς ἀρίστους, οὔτε τὸν ἁγιασμὸν ἔχει, πλὴν εἰ μήπου δοκήσει, τὰ δ' ἄλλα ἐστὶν ἀληθείας μακράν.

ᾳ φ π γ΄ (1583), Νοεμβρίου κ΄. ἰνδικτιῶνος ιβ΄

Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Ἱερεμίας.

Ὁ Ἀλεξανδρείας Σίλβεστρος».

Καὶ ὀλίγα ἔτη μετ’ αὐτὴν τὴν ἑπομένην τελεσίδικον ἀπόφασιν κατὰ τοῦ Γρηγοριανοῦ Ἡμερολογίου, οὗτινος ἡ εἰσαγωγὴ κατέστη ἀδύνατος, ἐφ’ ὅσον ἡ Ὀρθόδοξος Ἀνατολικὴ Ἐκκλησία στηρίζει τὴν ἑαυτῆς ὕπαρξιν, ἐπὶ τῶν Εὐαγγελικῶν καὶ Ἀποστολικῶν ἐγγράφων καὶ ἐκ παραδόσεως διατάξεων καὶ κανόνων, καὶ τῆς τῶν Οἰκουμενικῶν καὶ Τοπικῶν Συνόδων διδασκαλίας καὶ ἀποφάσεως:

«Πρᾶξις συνοδική.

Τῆς ἁγίας καὶ ἱερᾶς μεγάλης Συνόδου, τῆς ἐν ὀνόματι τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ συναχθείσης ἐν τῷ ναῷ τῆς ὑπεραγίας δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ Παμμακαρίστου ᾀειπαρθένου Μαρίας τῆς ἐπωνομασμένης Παραμυθίας, ἐν Κωνσταντινουπόλει, ἐν ἡμέραις τοῦ εὐσεβεστάτου καὶ θεοστέπτου βασιλέως Μοσκόβου καὶ αὐτοκράτορος πάσης Ρωσσίας Θεοδώρου Ἰωάννου, προκαθεζομένων τῶν ἁγιωτάτων ὀρθοδόξων Πατριαρχῶν, τοῦ τε παναγιωτάτου Ἱερεμίου ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως νέας Ρώμης καὶ οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου, τοῦ τε μακαριωτάτου Μελετίου πάπα καὶ Πατριάρχου τῆς μεγάλης πόλεως Ἀλεξανδρείας καὶ κριτοῦ τῆς οἰκουμένης, καὶ τὸν τόπον ἐπέχοντος τοῦ παναγιωτάτου Ἰωακεὶμ Θεουπόλεως τῆς μεγάλης Ἀντιοχείας, καὶ πάσης τῆς Ἀνατολῆς, καὶ τοῦ παναγιωτάτου Σωφρονίου Πατριάρχου τῆς ἁγίας πόλεως Ἱερουσαλὴμ καὶ πάσης Παλαιστίνης, ἐνδημοῦντος τοῦ λαμπροτάτου Γρηγορίου Ἀθανασίου, πρέσβεως τοῦ προρρηθέντος θεοσεβεστάτου βασιλέως, συνεδρευόντων καὶ τῶν πανιερωτάτων ἀρχιερέων ἐκ πάσης ἐπαρχίας τῆς ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας τῶν ὀρθοδόξων κλπ.».

Ἀπεφασίσθησαν καὶ ἐνομοθετήθησαν ὀκτὼ κανόνες δι’ ὧν ἀπερρίφθη τὸ Γρηγοριανὸν ἡμερολόγιον, ὡς ἀνακριβὲς καὶ τοῦτο ἐν τοῖς ἀστρονομικοῖς ὑπολογισμοῖς• πρὸς συντάραξιν δὲ τῆς ἐκκλησιαστικῆς εἰρήνης ἀσεβῶς ἐπινοηθὲν ὑπὸ τῆς ἀείποτε ταῖς καινοτομίαις οἰστρηλατουμένης ρωμαϊκῆς Ἐκκλησίας.

Ἀθῆναι 14 Μαρτίου 1889.

Μελέτιος Α. Χρυσοχοΐδης