Ολίγα τινά περί του Ιερού Αυγουστίνου

Τοιχογραφία του διασήμου αγιογράφου Θεοφάνους του Κρητός,

ΙΣΤ΄ αι., Μονή Βαρλαάμ, Μετέωρα

(δημοσιεύθηκε σε αυτό το εξαιρετικό βιβλίο)

Σήμερα η Ορθόδοξη Εκκλησία εόρτασε τον Άγιο Αυγουστίνο, Επίσκοπο Ιππώνος. Προσφάτως είδαμε κάποια διαδικτυακά δημοσιεύματα να στρέφονται με μένος κατά της αγιότητος του Ανδρός, βάσει κυρίως τριών επιχειρημάτων, τα οποία παραθέτουμε, αναιρώντας τα ταυτοχρόνως εν συντομία:

 

α. Ο Αυγουστίνος υπήρξε ο πατέρας του Filioque

 

Σε αυτό το θέμα έχουν αναφερθεί πολλοί Ορθόδοξοι Συγγραφείς (μεταξύ των οποίων και Άγιοι), όπως ο Μέγας Φώτιος, ο Γεννάδιος Σχολάριος, ο Νείλος Καβάσιλας, ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός, ο Δοσίθεος Ιεροσολύμων, ο Βικέντιος Δαμοδός, ο Ευγένιος Βούλγαρις, ο Αδάμ Ζοιρνικάβιος, ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, ο Κωνσταντίνος Οικονόμος εξ Οικονόμων, ο Ηλίας Τανταλίδης κ. α. Σύσσωμη η χορεία των παραπάνω Διδασκάλων μιλούν για ΝΟΘΕΙΑ των κειμένων του Αγίου Αυγουστίνου από τους παπικούς. Επειδή για την παράθεση όλων των απόψεων των παραπάνω Διδασκάλων θα απαιτούνταν πολύς χρόνος, και ο εδώ χώρος δεν θα επαρκούσε, θα αρκεστούμε σε μία μόνο μαρτυρία, την πιο αδιάσειστη. Την μαρτυρία του Γερμανού Αδάμ Ζοιρνικαβίου  ο οποίος έγινε Ορθόδοξος και εκπόνησε ένα εξαίρετο σύγγραμμα με τίτλο "Περί της εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος εκ μόνου του Πατρός". Στο σύγγραμμα αυτό, το οποίο εξέδωσε στην ελληνική γλώσσα ο αοίδιμος Διδάσκαλος του γένους Ευγένιος Βούλγαρις, αναφέρονται με αδιάσειστες αποδείξεις οι νοθείες των παπικών στα κείμενα του Ιερού Αυγουστίνου, και το πραγματικό φρόνημα αυτού. Παραθέτουμε τις επίμαχες σελίδες.  

ΠΕΡΙ ΙΕΡΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ

 

β. Ο Αυγουστίνος υπήρξε αιρετικός μιας και είχε εκφράσει κακόδοξες θέσεις

 

Υποτεθείσθω όμως ότι είχε μιλήσει και για την "εκ το Υιού" αΐδιο εκπόρευση, όπως, από την άλλη,  είναι αποδεδειγμένο ότι είχε εκφράσει και μερικές άλλες κακοδοξίες γύρω από τα ζητήματα χάριτος, ελευθέρας βουλήσεως και προορισμού.
Αυτό όμως ούτε αιρετικό τον καθιστά, ούτε την αγιότητά του καταρρίπτει. 
Ο Βικέντιος Δαμοδός ελέγχοντας μεν τις κακοδοξίες αυτές ξεκαθαρίζει για τον Άγιο πως "οὐ διὰ τοῦτο ἧν αἱρετικὸς ὁ Αὐγουστῖνος, διότι οὐκ εἶπεν ἐκεῖνα ἀντιμαχόμενος τῇ Καθολικῇ Ἐκκλησίᾳ, ἀλλ’ ἐνόμισεν ὅτι τοῦτό ἐστι τὸ δόγμα τῆς Ἐκκλησίας, περὶ τοῦ ὁποίου οὐ γέγονε πρότερον ζήτημα καὶ φανερὰ αναίρεσις" (π. Γ. Μεταλληνού, Παράδοση και αλλοτρίωση, εκδ. Δόμος, Αθήνα, 2001, σελ. 57).
Ο δε Άγιος Νικόδημος ξεκάθαρα αναφέρει πως να πιστεύει κανείς μια κακοδοξία από άγνοια ή πλάνη δεν τον καθιστά αιρετικό "καθότι τῶν αιρετικών εἶναι τοῦτο ἰδίωμα, τὸ νὰ μένωσιν ἐν τῇ αἱρέσει μὲ πεισμονήν. Ὅθεν εἶπεν ὁ ἱερὸς Αυγουστίνος, ὅτι ἂν καὶ σφάλλω εἴς τι, οὐ διὰ τοῦτου είμαι καὶ αἱρετικός" (Αγίου Νικοδήμου, Συναξαριστής, τόμ. Β΄, γ΄ έκδ. Αθήνα, 1868, σελ. 256).
Άλλωστε κατά το Εκκλησιαστικό Δίκαιο "δὲν θεωρεῖται αἱρετικὸς ἐκεῖνος ὅστις πρεσβεύει μὲν πεπλανημένως, νουθετούμενος ὅμως ἀνακαλεῖ καὶ ἀπαρνεῖται τὰς κακοδοξίας του" (Μελετίου Σακελλαροπούλου, Εκκλησιαστικόν Δίκαιον, Αθήνα, 1898, σελ. 428).

 

γ. Ο Αυγουστίνος αγιοποιήθηκε από τον Αθηναγόρα (ή τους Οικουμενιστές), για να εξυπηρετήσει την "Ένωση των Εκκλησιών"

Κάποιοι "αιρετικοφάγοι", από αυτούς που ευδοκιμούν στον διαδικτυακό κόσμο μας, ισχυρίστηκαν πως ο Ιερός Αυγουστίνος δεν είναι άγιος "γιατί τον έκανε ο Αθηναγόρας". Παραβλέποντας το ότι με την ίδια λογική οι συγκεκριμένοι κύριοι, δεν θα έπρεπε να δέχονται ούτε τον Άγιο Νικόδημο, ούτε τον Άγιο Κοσμά τον Αιτωλό, ούτε τον Άγιο Νεκτάριο, διότι "και αυτούς τους έκανε ο Αθηναγόρας", πρέπει να πούμε ότι κανένας Αθηναγόρας δεν προέβη σε αγιοκατάταξη του Ιερού Αυγουστίνου.

Κακώς επίσης έγραψε στο παρελθόν και ο γνωστός, για τις ουδέποτε αποκηρυχθείσες πλάνες του, δικηγόρος "Ι. Αθωνίτης" (και ηθικός συναυτουργός της αγιομαχίας αυτής) ότι: "Μέχρι το 1968 [σημ. ημ. που έγινε η αναγραφή στο αγιολόγιο της επίσημης Εκκλησίας της Ελλάδος] ποτέ και καμμιά Ορθόδοξος Εκκλησία δεν ετίμησε τον Αυγουστίνο ως άγιο και γι΄ αυτό ούτε ναοί του υπήρχον, ούτε εικόνες του, ούτε ανεφέρετο στα αγιολόγια της Ορθοδόξου Εκκλησίας" (Ορθόδοξος Τύπος, 15/6/1979) και ότι "Εκείνοι ασφαλώς, οι οποίοι έχουν συμφέρον να αναγνωρισθούν ως άγιοι πρόσωπα όχι Ορθόδοξα, αλλά αιρετικοί είναι οι οικουμενισταί, διότι έτσι εξυπηρετείται καλλίτερα η παναίρεσις του Οικουμενισμού" (αυτόθι), διότι εξαρχής ο Αυγουστίνος τιμήθηκε ως Άγιος σε τοπικό επίπεδο από την Εκκλησία της Ρώμης (ξεχνούμε ότι υπήρξε Ορθόδοξη μέχρι το 1054;), και ναοί του υπάρχουν, και εικόνες του αγιογραφήθηκαν (όπως αυτήν που αναρτούμε στην αρχή της ανάρτησης) και στην συνείδηση των Ορθοδόξων (μέχρι την εμφάνιση του Ρωμανίδου) υπήρξε ως Άγιος (σχετική διαφωτιστική ανάρτηση εδώ: http://www.sophia-ntrekou.gr/2013/06/blog-post_15.html ).

Αξίζει τέλος να σημειωθεί πως εκτός από την συμπερίληψη του Ιερού Αυγουστίνου στον Συναξαριστή από τον Άγιο Νικόδημο, και την σύνταξη της πρώτης ελληνικής Ακολουθίας του το 1861 από τον Ιάκωβο Νεασκητιώτη, η αγωνιζομένη Εκκλησία των Ρώσων της Διασποράς το 1955 ενέκρινε πλήρη Ακολουθία του Αγίου στην σλαβωνική (Παναγιώτου Σκαλτσή, Ο ιερός Αυγουστίνος στο αγιολόγιο και την υμνογραφία της Ορθοδόξου Εκκλησίας, περιοδικό Εφημέριος, Ιούνιος, 2001, σελ. 11), η οποία συντάχθηκε με την φροντίδα του Αγίου Ιωάννου Μαξίμοβιτς, του οποίου ήταν γνωστή η μεγάλη ευλάβεια προς τους προ του Σχίσματος Αγίους της Δύσεως.

Εμείς οι Γνήσιοι Ορθόδοξοι συνεχίζουμε να τιμούμε τον Ιερό Αυγουστίνο (γράφει ο π. Σεραφείμ Ρόουζ σε επιστολή του πως "ο π. Θεοδώρητος [Μαύρος], μιλώντας εξ ονόματος και άλλων Ζηλωτών στην Ελλάδα και το Άγιον Όρος, μας γράφει πως φυσικά αποδέχεται τον Αυγουστίνο ως Άγιο, γιατί τον αποδέχεται και ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης"), συμφωνώντας με τον μακαριστό Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Γεννάδιο Σχολάριο: "Καὶ εἰ τὶς μὴ φρονεῖ καὶ λέγει Αὐγουστίνον Μακάριον καὶ Ἄγιον εἶναι, ανάθεμα" (Δοσιθέου Ιεροσολύμων, Τόμος Αγάπης, Ιάσιο, 1698 σελ. 279).

Ν.Μ.