Ἡ κόλαση ὑπάρχει ὡς κατάσταση ἀπαραμύθητη φωτιᾶς ἄσβεστης καί σκότους ἐξωτέρου.
Ἡ ὓπαρξή της ὃμως δέν ἐξαρτᾶται ἀπό τήν Θεϊκή ἀπόφαση.
Ἡ κόλαση δημιουργεῖται ἀπό τά ἲδια τά δημιουργήματα. Εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς πτώσεως τῶν ἀνθρώπων.
Σ΄ αὐτήν τήν ζωή ἡ κόλαση ἐκφράζεται ὅπως τήν προσλαμβάνει ἡ ἀνθρώπινη φύση πού ἔπεσε, ὡς κόπο ἀσθένεια, θλίψη, πόνο, στεναγμό, φθορά καί θάνατο, καί στήν μέλλουσα ὡς πῦρ ἄσβεστο καί ὡς σκότος ἐξώτερο.
Εἶναι ἡ κόλαση ἀνθρώπινο δημιούργημα, ἒξω τρόπον τινά, ἀπό "τήν τάξη τῆς δημιουργίας". 23
Οἱ Φράγκοι τῆς ἐσκοτισμένης Δύσεως καί οἱ ἐκφραγκευμένοι ἐκ τῶν Ὀρθοδόξων διδάσκουν ἀδικαιολογήτως μετά τοῦ Αὐγουστίνου ὃτι ἡ μετάδοση τῆς ἐνοχῆς τοῦ Ἀδάμ σέ ὃλη τήν ἀνθρωπότητα θεωρεῖται ὡς προπατορικόν ἁμάρτημα.
Οἱ ἐσκοτισμένοι καί ἐκπεσόντες τῆς Ὀρθοδόξου ἀληθείας οὐδόλως ὑποψιάζονται ὃτι ἡ φθορά καί ὁ θάνατος δέν εἶναι ἐκ Θεοῦ.
Συκοφαντοῦν τόν Θεόν οἱ Λατῖνοι καί βλασφημοῦν εἰς τό Πνεῦμα τό Ἃγιον, ὃταν δογματίζουν αἱρετικῶς στήν Σύνοδο τοῦ Τριδέντου τό 1546 καί στόν πρῶτο Κανόνα της ὃτι "ὃποιος δέν ὁμολογήσει ὃτι ὁ πρῶτος ἂνθρωπος, ὁ Ἀδάμ ... ἐπέφερε μέ τήν παράβασή του τήν ὀργή καί τήν ἀγανάκτηση τοῦ Θεοῦ, καί γιαὐτό τό λόγο τόν θάνατο, μέ τόν ὁποῖο προηγουμένως τόν ἀπείλησε ὁ Θεός νά εἶναι ἀναθεματισμένος".
Ὁ Θεοφώτιστος ὃμως Μέγας Ἃγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ὁ ὁποῖος κατήσχυνε μέ τήν διδασκαλία του τούς ἐσκοτισμένους Λατίνους, δίδαξε ὀρθοδόξως ὃτι "ἡ μέν τοῦ κατά ψυχήν θανάτου ἀπόφασις, ἣν εἰς ἒργον ἢγαγεν ἡμᾶς ἡ παράβασις κατά δικαιοσύνην τοῦ κτίσαντος, ἐγκαταλιπόντας γάρ κατέλιπεν ὡς αὐτοβούλως γεγονότας μή βιασάμενος. Ἡ μέν οὖν ἀπόφασις ἐκείνη προαναπεφώνηται παρά τοῦ Θεοῦ φιλανθρώπως, καθ' ἃς αἰτίας εἰρήκαμεν. Ἀνέσχε δέ καί ὑπερέθετο τήν ἀπόφασιν τοῦ κατά σῶμα θανάτου πρότερον, καί ἡνίκα ταύτην ἐξήνεγκε βάθει σοφίας καί φιλανθρωπίας ὑπερβολῇ πρός τό μέλλον τήν εἰς ἒργον ἒκβασιν ταύτην ἐταμιεύσατο, μή πρός τόν Ἀδάμ εἰπών: ἐπιστράφηθι ὃθεν ἐλήφθης, ἀλλά γῆ εἶ, καί εἰς γῆν ὑποστρέψεις. Ἒνι δέ τοῖς συνετῶς ἀκούουσι καί τῶν τοιούτων λόγων ἰδεῖν, ὣς ὁ Θεός, οὐ ψυχῆς οὐδέ σώματος ἐποίησε θάνατον.
Οὒτε γάρ πρότερον εἶπε προτάσσων, θάνετε ἣν ἂν ἡμέραν φάγητε, ἀλλ΄ ἀποθανεῖσθε ἣν ἂν ἡμέραν φάγητε. Οὒτε νῦν, εἰς γῆν ἐπίστρεψον εἶπε, ἀλλ' ὑποστρέψεις, προαναγγέλων καί ἐφιείς καί μή κωλύων σύν δίκῃ τό ἐκβησόμενον".24
Ἒτσι καί ὁ Μέγας Βασίλειος λέγει:
" Ὃσον γάρ ἀφίστατο τῆς ζωῆς, τόσον προσήγγιζε τῷ θανάτῳ. Ζωή γάρ ὁ Θεός, στέρησις δέ τῆς ζωῆς θάνατος. Ὣστε ἑαυτῷ τόν θάνατον ὁ Ἀδάμ διά τῆς ἀναχωρήσεως τοῦ Θεοῦ κατεσκεύασε, κατά τό γεγραμμένον, ὃτι ἰδού οἱ μακρύνοντες ἀπό σοῦ ἀπολοῦνται. Οὓτως οὐχί Θεός ἒκτισε θάνατον25, ἀλλ΄ ἡμεῖς ἑαυτοῖς ἐκ πονηρᾶς γνώμης ἐπεσπασάμεθα. Οὐ μήν οὐδέ ἐκώλυε τήν διάλυσιν διά τάς προειρημένας αἰτίας, ἳνα μή ἀθάνατον ἡμῖν τήν ἀρρωστίαν διατηρήσῃ26.
Ὁ Μέγας Ἀθανάσιος διδάσκει: "Οἱ δέ ἂνθρωποι ἀποστραφέντες τά αἰώνια καί συμβουλίᾳ τοῦ διαβόλου εἰς τά τῆς φθορᾶς ἐπιστραφέντες, ἑαυτοῖς αἲτιοι τῆς ἐν τῷ θανάτῳ φθορᾶς γεγόνασι". 27
Ὁ σωματικός θάνατος δέν ἐπικράτησε ἀμέσως μετά τήν παράβαση. Τοὒναντίον, κατά τήν Ἁγία Γραφήν οἱ πρωτόπλαστοι ἒζησαν πολλά χρόνια μετά τήν παρακοή.28 Πρώτα "ἡ ἁμαρτία δι΄ ἑνός ἀνθρώπου εἰς τόν κόσμον εἰσῆλθε καί διά τῆς ἁμαρτίας" ὁ πνευματικός θάνατος (στέρηση τῆς Θείας Χάριτος) καί μετά ἀπό χρονικό διάστημα καί ὁ σωματικός.
Ὁ ἀπολογητής Θεόφιλος Ἀντιοχείας γράφει γιά τούς πρωτοπλάστους μετά τήν παρακοή:
" Ὁπότε οὖν ἐθεάσατο ὁ σατανᾶς οὐ μόνον τόν Ἀδάμ καί τήν γυναῖκα αὐτοῦ ζῶντας, ἀλλά καί τέκνα πεποιηκότας, ἐφ' ὧν οὐκ ἴσχυσεν θανατῶσαι αὐτούς φθόνῳ φερόμενος, ἡνίκα ἑώρα τόν Ἂβελ εὐαρεστοῦντα τῷ Θεῷ, ἐνεργήσας εἰς τόν ἀδελφόν αὐτοῦ τόν καλούμενον Κάϊν ἐποίησεν ἀποκτεῖναι τόν ἀδελφόν αὐτοῦ τόν Ἂβελ. Καί οὓτως ἀρχή θανάτου ἐγένετο εἰς τόνδε τόν κόσμον ὁδοιπορεῖν ἓως τοῦ δεῦρο ἐπί πᾶν γένος ἀνθρώπων".29
Ὁ σατανᾶς θά ἢθελε πολύ νά θανατώσει διά μιᾶς ὁλόκληρη τήν ἀνθρωπότητα, ἀλλά δέν μπορεῖ, γιατί ὁ Θεός εἶναι Αὐτός πού ζωοποιεῖ τά πάντα. Τόν θάνατο ὁ διάβολος τόν ἐπιφέρει ἐμμέσως μόνον μέ τήν ἁμαρτία καί μέ τήν ἀπομάκρυνση τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τόν Θεόν. Ἡ ἁμαρτία φέρνει τόν θάνατο. " Ὁ μέν κατ΄ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ γεγονός χωρισθέντος ἀπ΄ αὐτοῦ τοῦ πνεύματος τοῦ δυνατωτέρου (δηλ. τοῦ Ἁγίου Πνεύματος), θνητός γίνεται" κατά τόν Τατιανόν.30
Οὒτε βεβαίως ὁ Ἀπόστολος Παῦλος διδάσκει πουθενά ὃτι ὁ θάνατος εἶναι ἐκ Θεοῦ τιμωρία ὃλων τῶν ἀνθρώπων. Ὁ Θεός δέν τιμωρεῖ, ἐπιτρέπει ὃμως στόν ἂνθρωπο, ἐάν τό θελήσει, νά ἀπομακρυνθεῖ ἀπ΄ Αὐτόν καί ἒτσι νά στερηθεῖ τήν ζωή.
Συμπεράσματα
Ἀπό τά ἀναφερθέντα χωρία συνάγεται ὃτι, κατά τούς Ἓλληνες Πατέρες, ὁ Θεός ἐπέτρεψε τήν "τιμωρία" καί ταλαιπωρία τοῦ ἀνθρώπου μέ τήν φθορά καί τόν θάνατο τοῦ σώματος, ἓνεκα εὐσπλαχνίας, γιά νά μή γίνει τό κακόν ἀθάνατον, καί μέ τήν θέα καί μελέτη τοῦ θανάτου νά ἐννοήσει ὁ ἂνθρωπος τήν ἀσθένειάν του καί τήν ἐξάρτησή του ἀπό τόν Θεόν, γιά τήν σωτηρία του καί ἒτσι νά ταπεινωθεῖ καί νά μετανοήσει καί μέσα ἀπό δοκιμασίες καί πειρασμούς νά τελειοποιηθεῖ.
Ἒτσι, λοιπόν, ὁ Θεός δέν ἐπέβαλε τόν θάνατο, τήν φθορά καί τίς ἀσθένειες, ἓνεκα κάποιας προσβολῆς τῆς Θείας φύσεως, ὃπως διδάσκουν οἱ Λατῖνοι, ἀλλά τά ἐπέτρεψε, ἓνεκα τῆς εὐσπλαχνίας Του, μέ σκοπό τήν σωτηρία καί τήν θέωση τῶν ἀνθρώπων.31
Ὁ θάνατος ὑπάρχει στόν κόσμο σάν κάποιο παράσιτο, παρά τήν θέληση τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεός δέν θέλει τόν θάνατο. Ἐν τούτοις ὅμως δέν ἐνεργεῖ τήν καταστροφήν του, μέχρις ὅτου ἑτοιμάσει τούς ἀνθρώπους γιά ἀποδοχή τῆς ζωῆς.
Ὁ Ἀδάμ εἶναι γενάρχης, δηλ. ἡ φυσική ρίζα τοῦ ἀνθρωπίνου γένους.
Στόν βαθμό πού οἱ ἄνθρωποι συνδεόμαστε μέ τόν προπάτορα μέ τήν βιολογική μας γέννηση, κληρονομοῦμε καί τήν φύση ἐκείνου πού ἔπεσε στήν ἁμαρτία καί τήν φθορά.
Αὐτή ἡ ἑνότητα τῆς φύσεως κάνει κατανοητή τήν μετάδοση τῆς ἀσθένειας καί τῆς φθορᾶς, μέ τόν ἴδιο τρόπο, πού ἀπό μία σάπια ρίζα μόνον σάπιοι καρποί εἶναι δυνατόν νά προέλθουν. Μέ αὐτό τόν τρόπο κατανόησαν τό ζήτημα καί οἱ ἐπιφανέστεροι ἀπό τούς Ἕλληνες Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας.32
" Ἀλλ΄ εἴποι τις ἄν, ναί παρώλισθεν ὁ Ἀδάμ, καί τῆς θείας ἀλογήσας ἐντολῆς φθορᾷ καί θανάτῳ κατεδικάζετο· εἶτα πῶς ἁμαρτωλοί δι΄ αὐτόν κατεστάθησαν οἱ πολλοί; Τί πρός ἡμᾶς τά ἐκείνου πταίσματα; πῶς δέ ὅλως οἱ μήπω γεγενημένοι καταδεδικάσμεθα σύν αὐτῷ, καίτοι Θεοῦ λέγοντος:
-οὐκ ἀποθανοῦνται πατέρες ὑπέρ τέκνων,
- οὔτε τέκνα ὑπέρ πατέρων,
ψυχή ἡ ἁμαρτάνουσα αὐτή ἀποθανεῖται; Οὐκοῦν ψυχή ἡ ἁμαρτάνουσα αὐτή ἀπο-θανεῖται.
Ἁμαρτωλοί δέ γεγόναμεν διά τῆς παρακοῆς τοῦ Ἀδάμ διά τοιόνδε τρόπον: Πεποίητο μέν γάρ ἐπί ἀφθαρσίᾳ καί ζωῇ, ἦν δέ αὐτῷ καί ὁ βίος ἁγιοπρεπής ἐν τῷ παραδείσῳ τῆς τρυφῆς, ὅλον ἦν καί διά παντός ἐν θεοπτίαις ὁ νοῦς, ἐν εὐδείᾳ δέ καί γαλήνῃ τό σῶμα, κατηρεμούσης ἁπάσης αἰσχρᾶς ἡδονῆς‧ οὐ γάρ ἦν ἐκτόπων κινημάτων θόρυβος ἐν αὐτῷ. Ἐπειδή δέ πέπτωκεν ὑφ᾿ ἁμαρτίαν καί κατώλισθεν εἰς φθοράν, ἐντεῦθεν εἰσέδραμον τήν τῆς σαρκός φύσιν ἡδοναί τε καί ἀκαθαρσίαι, ἀνέφυ δέ καί ὁ ἐν τοῖς μέλεσιν ἡμῶν ἀγριαίνων νόμος. Νενόσηκεν οὖν ἡ φύσις τήν ἁμαρτίαν διά τῆς παρακοῆς τοῦ ἑνός, τοὔτέστιν Ἀδάμ‧ οὕτως ἁμαρτωλοί κατεστάθησαν οἱ πολλοί, οὐχ ὡς τῷ Ἀδάμ συμπαραβεβηκότες, οὐ γάρ ἦσαν πώποτε, ἀλλ᾿ ὡς τῆς ἐκείνου φύσεως ὄντες τῆς ὑπό νόμον πεσούσης τόν τῆς ἁμαρτίας ... ἠρώστησεν ἡ ἀνθρωπίνη φύσις ἐν Ἀδάμ διά τῆς παρακοῆς τήν φθοράν, εἰσέδυ τε οὕτως αὐτήν τά πάθη..."33
Βλεπουμε, ἑπομένως, ὅτι εἰς τήν καθ᾿ ἡμᾶς Ἀνατολήν ἡ πτῶσις νοεῖται ὡς ἀποτέλεσμα τῆς ἀπομακρύνσεως τοῦ ἰδίου τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τῆς θείας ζωῆς.
Γιά τήν ἀσθένεια δέ πού ἐπακολούθησε, καί τήν φθορά τῆς ἀνθρώπινης φύσεως, αἴτιος πάντων θεωρεῖται ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος, πού ἦλθε σέ συνεργασία μέ τόν διάβολο.
Ἀντιθέτως, στή Δύση, καί στούς θεολόγους πού ἔφεραν τήν Δύση στήν Ἑλλάδα, ὅλα τά κακά τοῦ κόσμου προέρχονται δῆθεν ἀπό τό τιμωρητικό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἴδιος δέ ὁ σατανᾶς θεωρεῖται ὡς ἁπλό τιμωρητικό ὄργανο τοῦ Θεοῦ!
Καί ἡ κόλαση ἤ ὁ Ἅδης δέν εἶναι δημιούργημα τοῦ Θεοῦ.
Μέ τήν ὀνομασία κόλαση ἤ Ἅδης δέν ἐννοεῖται κάποιος τόπος, ἀλλά κάποια κατάσταση τῆς ψυχῆς καί τοῦ σώματος, -(τρόπος ὑπάρξεως κατά τόν Ἅγιον Ἰωάννην τόν Χρυσόστομον)-, ἀειδής καί ἀσώματος, κατά τόν Ἅγιο Γρηγόριο Νύσσης.34
Ὁ Ἅγιος Νικήτας ὁ Στηθᾶτος, χαρακτηρίζει τούς ἀφεγγεῖς καί σκοτεινούς τόπους ὡς δεσμωτήριο.
Ἄν ἡ ψυχή δέν θεραπευθεῖ ὅταν εἶναι ἑνωμένη μέ τό σῶμα, μετά τήν ἔξοδό της ἀπό αὐτό ὑποφέρει καί βασανίζεται ἀπό τά πάθη, δέν αἰσθάνεται καμμία παράκληση καί παραμυθία.
Δέν μετέχει τῆς φωτιστικῆς καί θεοποιοῦ ἐνεργείας τοῦ Θεοῦ, καί αὐτό εἶναι:
-ἀφ΄ ἑνός σκότος,
ἀφεγγής τρόπος ζωῆς, μαρτύριο, βασανιστήριο, καί
-ἀφ΄ ἑτέρου πῦρ αἰώνιον,
ἀφοῦ προσλαμβάνεται ἀπό τήν ψυχή τό πρῶτον φῶς, ὁ Θεός, ὡς φωτιά.
Ὅλοι οἱ Ἅγιοι Πατέρες διδάσκουν ὅτι ὁ Παράδεισος καί ἡ κόλαση δέν ὑπάρχουν ἐξ ἐπόψεως τοῦ Θεοῦ, ἀλλά ἐξ ἐπόψεως τοῦ ἀνθρώπου.
Ὁ Παράδεισος καί ἡ κόλαση ὑπάρχουν σάν δύο τρόποι ζωῆς, ἀλλά δέν εἶναι ὁ Θεός πού τούς δημιούργησε.
Ἡ αἰωνιότητα εἶναι αὐστηρά "μονοθεϊστική".
Στούς Ἁγίους Πατέρες γίνεται σαφές ὅτι δέν ὑπάρχουν δύο τόποι, ἀλλά
-ὁ Ἰδιος ὁ Θεός εἶναι Παράδεισος γιά τούς Ἁγίους καί
-ὁ Ἰδιος ὁ Θεός εἶναι κόλαση γιά τούς ἁμαρτωλούς.
Σίγουρο εἶναι ὅτι κατά τούς Ἕλληνες Θεοφόρους Πατέρες ἡ ὓπαρξη τῆς κολάσεως δέν ἐξαρτᾶται ἀπό τήν Θεϊκή ἀπόφαση.
Ἡ κόλαση δημιουργεῖται ἀπό τά ἲδια τά δημιουργήματα. Εἶναι ἀνθρώπινο δημιούργημα, ἒξω τρόπον τινά, ἀπό "τήν τάξη τῆς δημιουργίας". 35
Ὁ Παράδεισος καί ἡ κόλαση ὑπάρχουν μέ τήν μορφή ἀσθένειας καί θεραπείας καί ὄχι μέ τήν μορφή τῆς ἀπειλῆς καί τῆς τιμωρίας ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ.
Ὁ Κύριος μέ τήν Θεία Του ἀποκάλυψη μᾶς φανερώνει τήν πραγματικότητα τῆς αἰωνιότητος.
Οἱ θεραπευμένοι καί κεκαθαρμένοι βιώνουν τήν φωτιστική ἐνέργεια τῆς Θείας Χάριτος, ἐνῶ οἱ ἀθεράπευτοι καί ἀσθενεῖς τήν καυστική ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ.
Ὁ μεγάλος νηπτικός Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας μας Ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σῦρος διδάσκει ὅτι
-Παράδεισος εἶναι ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ.
Μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἐννοοῦμε τήν ἄκτιστη ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, στήν ὁποία ὑπάρχει ἡ τρυφή πάντων τῶν μακαρισμῶν.36
Ἀλλά ἀναφερόμενος στήν Κόλαση λέγει σχεδόν τά ἴδια πράγματα, ὅτι δηλ. καί ἡ κόλαση εἶναι ἡ μάστιγα τῆς ἀγάπης.
Γράφει: " Ἐγώ δέ λέγω, ὅτι οἱ τῇ γεέννη κολαζόμενοι, τῇ μάστιγι τῆς ἀγάπης μαστίζονται. Καί τί πικρόν καί σφοδρόν τό τῆς ἀγάπης κολαστήριον ".37
Διδάσκει ὁ Ἅγιος: "Ἐνεργεῖ δέ ἡ ἀγάπη ἐν τῇ δυνάμει αὐτῆς κατά διπλοῦν τρόπον,
-τούς μέν ἁμαρτωλούς κολάζουσα, ὡς καί ἐνταῦθα συμβαίνει πρός φίλον ἀπό φίλου,
-τούς δέ τετηρηκότας τά δέοντα, εὐφραίνουσα ἐν αὐτῇ"38
Ἑπομένως, ἡ ἴδια ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἡ ἴδια ἐνέργεια θά ἐπιπίπτει σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους, ἀλλά θά ἐνεργεῖ διαφορετικά.
Ὁ Κύριος εἶπε στόν Μωϋσῆ:
" Ἐλεήσω ὅν ἄν ἐλεῶ, καί οἰκτειρήσω ὅν ἄν οἰκτείρω". (Ἔξ. λγ,΄19). Καί τό στόμα τοῦ Χριστοῦ μας, ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ἑρμηνεύει: "ἄρα, οὖν, ὅν θέλει ἐλεεῖ, ὅν δέ θέλει σκληρύνει. (Ρωμ. θ΄, 18).
Ὑπάρχει δηλ. προσωποληψία στόν Θεό; Τόν ἕναν τόν ἐλεεῖ καί τόν ἄλλον τόν σκληρύνει;
Αὐτό, σαφῶς, συνδέεται μέ τήν φύση τοῦ ἀνθρώπου καί ὄχι μέ τήν φύση καί τήν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ.
Τό ἐπιβεβαιώνει καί ὁ Ἅγιος Θεο-φύλακτος Βουλγαρίας:
"Καθώς ὁ ἥλιος τό μέν κερί ἀπαλύνει, τόν δέ πηλό σκληρύνει, ὄχι καθ' ἑαυτόν, ἀλλά λόγῳ τῆς διαφορετικῆς ὕλης τοῦ κεριοῦ καί τοῦ πηλοῦ. Ἔτσι καί ὁ Θεός τήν πήλινη καρδιά τοῦ Φαραώ τήν σκλήρυνε".39
Καί ὁ Μέγας Βασίλειος, ὅταν ἑρμηνεύει τό ψαλμικό χωρίο "φωνή Κυρίου διακόπτοντος φλόγα πυρός", διδάσκει ὅτι αὐτό τό θαῦμα πραγματοποιεῖται στούς τρεῖς Παῖδες στήν κάμινο τοῦ πυρός.
Ἡ φωτιά στήν περίπτωση αὐτή διακόπηκε στά δύο, καί γιαὐτό "ἐνεπύριζε τούς κύκλῳ πάντας", ἐνῶ "πνεῦμα ἐδέξατο ἐν ἑαυτῇ, ἡδίστην ἀναπνοήν καί ἀνάψυξιν, ὥσπερ ἐν σκιᾷ τινι φυτῶν, ἐν εἰρηνικῇ καταστάσει παρεχομένη τοῖς παισίν".
Ταυτόχρονα, λοιπόν,
ἡ φοβερή αὐτή φωτιά κατέκαιε τούς ἔξω ἀπό αὐτήν
καί τούς τρεῖς παῖδες δρόσιζε, σάν νά βρίσκονταν κάτω ἀπό τήν σκιά ἑνός δένδρου.
Στήν συνέχεια τονίζει ὁ Μέγας Φωστήρ τῆς Καισαρείας ὅτι τό πῦρ πού ἑτοιμάσθηκε ἀπό τόν διάβολο καί τούς ἀγγέλους του40 "διακόπτεται τῇ φωνῇ τοῦ Κυρίου". Τό πῦρ ἔχει δύο δυνάμεις:
τήν καυστική καί τήν φωτιστική δύναμη καί ἐνέργεια καί γιά τόν λόγο αὐτό
καί καίει καί φωτίζει.
Μέ αὐτόν τόν τρόπο
-οἱ ἄξιοι τῆς φωτιᾶς θά αἰσθανθοῦν τήν καυστική ἰδιότητά της
-καί οἱ ἄξιοι τοῦ φωτισμοῦ θά αἰσθανθοῦν τήν φωτιστική ἰδιότητα τοῦ πυρός.
Γιαὐτό ὁλοκληρώνει μέ σαφήνεια: "Φωνή οὖν Κυρίου διακόπτοντος φλόγα πυρός καί μερίζοντος,
ὡς ἀλαμπές μέν εἶναι τό πῦρ τῆς κολάσεως,
ἄκαυστον δέ τό φῶς τῆς ἀναπαύσεως ἀπομεῖναι".41
Κατά δέ τόν Ἅγιον Γρηγόριον τόν Θεολόγον ἡ ἐπιφάνεια τοῦ Θεοῦ θά εἶναι:
"φῶς τοῖς κεκαθαρμένοις τήν διάνοιαν",
κατά τήν ἀναλογίαν τῆς καθαρότητος, αὐτό εἶναι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ,
καί σκότος "τοῖς τυφλώττουσι τό ἡγεμονικόν", πού εἶναι ἡ κόλαση
"κατά τήν ἀναλογίαν τῆς ἐντεῦθεν ἀμβλυωπίας".
Ἡ αἰώνια ζωή εἶναι φῶς γι΄ αὐτούς πού καθάρισαν τό νοῦ τους, καί μάλιστα κατά τόν βαθμό τῆς καθάρσεως, καί σκότος γι΄ αὐτούς πού εἶναι τυφλοί στόν νοῦ, δηλ. γι΄ αὐτούς πού δέν φωτίσθηκαν ἀπό τήν ζωή αὐτή καί δέν ἔφθασαν στόν φωτισμό καί στήν θέωση.42
Αὐτό φαίνεται καί ἀπό τίς αἰσθητές πραγματικότητες. Ὁ ἕνας καί ὁ αὐτός ἥλιος "φωτίζει μέν τήν ὑγιαίνουσαν ὄψιν, ἀμαυροῖ δέ τήν ἀσθενοῦσαν".
Ὁπότε, δέν εὐθύνεται ὁ ἥλιος γιά αὐτές τίς συνέπειες ἀλλά ἡ κατάσταση τοῦ ὀφθαλμοῦ.
Τό ἴδιο ἀκριβῶς ἀναλογικά θά γίνει καί κατά τήν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ μας:
Ἕνας εἶναι ὁ Χριστος "ἀλλ' (Οὗτος κεῖται) εἰς πτῶσιν μέν τοῖς ἀπίστοις,
ἀνάστασιν δέ τοῖς πιστεύουσιν".43
Ὁ Ἴδιος καί ὁ Αὐτός Λόγος τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἀκόμη καί τώρα, πολύ περισσότερο τότε,
"καί φοβερός τοῖς οὐκ ἀξίοις διά τήν φύσιν,
καί χωρητός διά φιλανθρωπίαν τοῖς οὕτως ηὐτρεπισμένοις".44
Γιαὐτό δέν ἀξιώνονται ὅλοι νά βρίσκονται στήν ἴδια τάξη καί στάση, ἀλλ΄ ὁ μέν εἶναι ἄξιος γιά τήν μία, ὁ ἄλλος γιά τήν ἄλλη, "πρός μέτρον, οἶμαι, τῆς ἑαυτοῦ καθάρσεως".45 Ἀνάλογα μέ τήν καθαρότητα τῆς καρδιᾶς καί τοῦ νοῦ, ὁ ἄνθρωπος θά γεύεται τῆς μιᾶς καί τῆς αὐτῆς ἀκτίστου ἐνεργείας τοῦ Θεοῦ διαφοροτρόπως.
Καί γιά τόν Ἅγιο Γρηγόριο τόν Θεολόγο, λοιπόν, ὁ Ἴδιος ὁ Θεός εἶναι Παράδεισος καί κόλαση γιά τόν ἄνθρωπο, ἀφοῦ ὁ καθένας προσλαμβάνει τήν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ ἀνάλογα μέ τήν ψυχική του κατάσταση. Αὐτό φαίνεται καθαρά ὅταν ὁ Ἅγιος δοξολογεῖ τήν Ἁγία Τριάδα λέγοντας:
"Ὦ Τριάς, ἧς ἐγώ κατηξιώθην, καί λάτρης εἶναι, καί κήρυξ ἐκ πλείονος ἀνυπόκριτος! Ὦ Τριάς ἡ πᾶσί ποτε γνωσθησομένη,
τοῖς μέν τῇ ἐλλάμψει,
τοῖς δέ τῇ κολάσει"46
Ὁ Ἴδιος ὁ Τριαδικός Θεός εἶναι καί θά εἶναι καί ἔλλαμψη καί κόλαση γιά τούς ἀνθρώπους. Ὁ λόγος τοῦ ἁγίου εἶναι ξεκάθαρος καί ἀποκαλυπτικός.
Αὐτό βιώνεται κατ΄ ἐξοχήν καί μέ τήν μετοχή στό Ποτήριο τῆς Ζωῆς στό Σῶμα καί στό Αἷμα τοῦ Κυρίου. Ἀπό τό ἴδιο Ποτήριο κοινωνοῦν ὅλοι στήν Θεία Λειτουργία, ἀλλά ἄλλοι κοινωνοῦν εἰς ζωήν αἰώνιον, ὅσοι ἀξίως, κατά τό ἀνθρώπινον προσέρχονται, καί ἄλλοι εἰς κρίμα καί κατάκριμα, μή διακρίνοντες τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ μας καί γιαὐτό πολλοί ἀσθενοῦν καί κοιμῶνται ἱκανοί κατά τόν Θεηγόρο Παῦλο.
Ὄντας, ὁ Θεός ἄχρονος, θεωρεῖ τά πάντα ὡς ἐνεστῶτα, καί τά παρελθόντα καί τά ἐνεστῶτα καί τά μέλλοντα.
Προγνωρίζοντας μέσα στήν ἄφατη πρόνοιά Του ὅτι ὁ ἄνθρωπος θά καταχραστεῖ τήν ἐλευθερία Του, τόν δημιουργεῖ κατ΄ εἰκόνα τοῦ Θεανθρώπου Κυρίου Ἰησοῦ, πού θά σαρκωθεῖ ἀπό τήν Παναγία μας ἐν χρόνῳ, θά προσλάβει τήν ἀνθρώπινη φύση καί θά τήν θεώσει, δίνοντας τήν δυνατότητα σέ κάθε ἕναν ἀπό μᾶς πού θά Τόν ἀποδεχτεῖ, θά Τόν πιστέψει καί θά κοινωνήσει τῆς ἀθανάτου ζωῆς τοῦ Χριστοῦ μας καί τῶν Μυστηρίων τῆς ἀθανασίας, νά μήν χάνεται ἀλλά νά ἔχει ζωή αἰώνια, ἑνωμένος μέ τήν τῶν ἐφετῶν τήν ἀκρότητα καί τήν ἀληθινή ζωή, νά βλέπει, ἑνωμένος μέ τό Φῶς, τό Φῶς τό ἀληθινόν αἰωνίως ὡς Φῶς, Ἐκεῖνον πού ὡς Φῶς γνώρισε, ζώντας καί ἀπολαμβάνοντας τήν τρυφή πάντων τῶν μακαρισμῶν.
------------------------------------------
------------------------------------------
23 Φλορόφσκι, Δημιουργία καί ἀπολύτρωση, Θεσσαλονίκη 1983, σελ. 306.
24 Κεφάλαια Φυσικά, Θεολογικά, Ἠθικά τε καί Πρακτικά ρν΄ PG 150, 1157-1160.
25 Ἰερ. 2, 12-13.
26 Ὁμιλία ὃτι οὐκ ἒστιν αἲτιος τῶν κακῶν ὁ Θεός, PG 31, 345.
27 Λόγος περί τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγου, 5, PG 25, 104-105.
28 Γεν. 5, 1 ἑξ.
29 Θεοφίλου, Β΄ 29
30 Γιά τά ἀνωτέρω καί τίς παραπομπές βλ. Ρωμανίδη, ὃ. π. σελ 72.
31 Ρωμανίδη, Τό προπατορικόν ἁμάρτημα, σελ. 19.
32 Ἅγιος μέγας Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, PG 74, 789, 785, Ἀναστάσιος Σιναΐτης, PG, 89, 796 καί ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, PG, 60, 477, 475.
33 Ἑρμηνεία εἰς τήν πρός Ρωμαίους ἐπιστολήν, PG, 74, 788-789.
34 Ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης, ΕΠΕ, 1 σελ. 296
35 Φλορόφσκι, Δημιουργία καί ἀπολύτρωση, Θεσσαλονίκη 1983, σελ. 306.
36 Ἁγίου Ἰσαάκ τοῦ Σύρου, Ἀσκητικά, 1977, σελ. 282
37 ὅ.π. σελ. 326.
38 ὅ. π. σελ. 326-327
39 Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, Ἑρμηνεία εἰς τάς ΙΔ΄ Ἐπιστολάς τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, Ἀθήνα 1971, τόμος Α΄, σελ. 110.
40 μέ τήν διαφθορά καί τήν ἀσθένεια τῆς ἀνθρώπινης φύσης ἀπό τήν ὑποταγή στήν ἁμαρτία, πού πρότεινε καί προτείνει συνεχῶς ὁ ἀντίδικος καί οἱ ἄνθρωποι τήν ἀποδέχονται, μέ ἀποτέλεσμα νά καταφλεγοῦν ἀπό τό πῦρ τῆς Θεότητος κατά τήν Παρουσία ἐνώπιον τοῦ Χριστοῦ μας, μή ὄντες δεκτικοί τοῦ φωτός Του ὡς ζωοποιοῦ ἀλλά ὡς κολαστικοῦ, ὡς πυρός καταναλίσκοντος.
41 Μ. Βασιλείου, ἔργα, 5, ΕΠΕ, σελ. 120-122. Ἡ ἑρμηνεία αὐτή περί τοῦ Παραδείσου καί τῆς Κολάσεως δέν εἶναι μόνον τοῦ Ἁγίου Ἰσαάκ τοῦ Σύρου καί τοῦ Μ. Βασιλείου, ἀλλά εἶναι γενική διδασκαλία τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖοι ἑρμηνεύουν ἀποφατικά τά περί τοῦ αἰωνίου πυρός καί τῆς αἰωνίου ζωῆς. Ὅταν μιλᾶμε γιά ἀποφατισμό δέν ἐννοοῦμε ὃτι οἱ Πατέρες ἀλλοιώνουν τήν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖοι δῆθεν μιλοῦν ἀφηρημένα καί στοχαστικά, ἀλλά ὅτι ἑρμηνεύουν τά θέματα αὐτά προσπαθώντας νά τά ἀποδεσμεύσουν ἀπό κατηγορίες τῆς ἀνθρώπινης σκέψεως καί ἀπό εἰκόνες τῶν αἰσθητῶν πραγμάτων. Ρωμανίδου, Ρωμηωσύνη, σελ. 99. Βλ. καί Ἱεροθέου Βλάχου, Ἡ ζωή μετά τόν θάνατο, σελ. 274 ἑπ. δ΄ ἔκδ. 1997
42 Ἱεροθέου Βλάχου, Ἡ ζωή μετά τόν θάνατο, ὅ.π. σελ. 280
43 Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, ἔργα, 5, ΕΠΕ, σελ. 382.
44 Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, ἔργα, 5, ΕΠΕ, σελ. 88.
45 Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, ἔργα, 5, ΕΠΕ, σελ. 174.
46 Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου ἔργα, 5, ΕΠΕ, σελ. 380.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου