«ΕΓΚΩΜΙΑΖΟΜΕΝΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΕYΦΡΑΝΘΗΣΟΝΤΑΙ ΛΑΟΙ» Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΤΩΝ ΣΠΕΤΣΩΝ

ὑπό π. Νικηφόρου Νάσσου

«Πολλοί δίκαιοι, καί οὐδείς αὐτῶν τῆς τοῦ θανάτου ἐξουσίας ἑαυτόν ἠδυνήθη λυτρώσασθαι» (MPG. 85, 1304). Καί ὁ γίγας τοῦ πνεύματος καί «ἅγιος τῶν Σπετσῶν» ὅπως ἀπεκλίθη,  ἦταν φυσικό νά ἀκολουθήσει τήν ἀσυγκράτητο ροή τοῦ ἐν εἴδη ποταμοῦ ρέοντος ἀνθρωπίνου βίου, τοῦ «ἐνδελεχῶς καί κύμασιν ἀλλεπαλήλλοις πληρουμένου» κατά τόν Μέγαν Οὐρανοφάντωρα Βασίλειο…

 Πλήρης ἡμερῶν, λοιπόν, μετέστη πρός Κύριον τήν 30^η τοῦ μηνός Μαΐου (π.ἡ.) 2014 ὁ πνευματέμφορος Γέρων καί Ὁμολογητής, ἀρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Σπύρου, ὁ ἐπονομαζόμενος Γέροντας τῶν Σπετσῶν. Ὁ Ἅγιος Θεός, «ὁ χρόνους μετρῶν τοῖς ζῶσι, καὶ καιροὺς θανάτου ἱστῶν, ὁ τὰ παρόντα χρησίμως οἰκονομῶν, καὶ τὰ μέλλοντα λυσιτελῶς διοικῶν», ἐκάλεσε πλησίον Του τόν ἐκ νεότητος ἀναλωθέντα στήν δική Του ὑπηρεσία, τόν ἀνύστακτο καί ἀκαταπόνητο ποιμένα, τόν ἐργαζόμενον ἐπί σωτηρίᾳ ψυχῶν κατά τό πρότυπον Αὐτοῦ τοῦ Μεγάλου Ποιμένος, τόν Ὁμολογητή τῆς Πίστεως, τόν βαστάσαντα «τόν καύσωνα τῆς ἡμέρας καί τόν παγετόν τῆς νυκτός», τόν λαοφιλέστατο καί λίαν ἀξιαγάπητο καί εὐγενέστατο Γέροντα, μακαριστό π. Χρυσόστομο.

 «Τῶν ἀρετῶν αὐτοῦ τίς διηγήσεται»; Λειμών εὐανθής, κῆπος πανευώδης ἡ ἁγία του ψυχή, μεταφέρουσα ὡς «ἐπί τά ὄρη τῶν ἀρωμάτων» (Ἆσμα, 8, 14) τήν εὐωδία τῶν πολλῶν του ἀρετῶν. Θά τολμούσαμε νά δανεισθοῦμε τήν διατύπωση τοῦ ἀετοῦ τῆς Θεολογίας Γρηγορίου, σχετικά μέ τόν Μ. Ἀθανάσιο, γιά τόν ὁποῖον γράφει ὅτι ὑπῆρξε προσιτός στούς ἀνθρώπους ἀλλά ἀπρόσιτος ὡς πρός τήν ἀρετή, προσαρμόζοντας αὐτό καί στήν περίπτωση τοῦ ἁγίου Γέροντος τῶν Σπετσῶν! Ὄντως, ὅπως μαρτυροῦν οἱ χιλιάδες τῶν ἀνθρώπων πού τόν ἐγνώριζαν, ὁ π. Χρυσόστομος ἦταν πολύ προσιτός στούς ἀνθρώπους, ἀλλά ἀπρόσιτος - ἄφθαστος -  στή ἀρετή! Ἀγάπησε τόν Θεόν, ὅπως οἱ  Ἅγιοι, μέ ἕναν θεῖο πόθο καί μανικό ἔρωτα, ὅπως τόν περιγράφει ἡ πατερική Γραμματεία τῆς Ἐκκλησίας μας καί κατέστησε τήν ὕπαρξή του σκεῦος ἐκλεκτόν τῆς θεϊκῆς Ἀγάπης, μέτοχον τῶν θείων ἀκτίστων μαρμαρυγῶν,   μυροδοχεῖον ἀρετῶν πνευματικῶν. Ἀλλά αὐτό δέν ἔγινε ἄνευ κόπου, οὔτε κατέστη πραγματοποιήσιμο αὐτομάτως! Ὁ Γέροντας «ἔδωσε αἷμα καί ἔλαβε πνεῦμα», κατά τό πατερικόν! Ἔκανε τά πάντα, κατά τό ἀνθρώπινο, προκειμένου νά οἰκειθεῖ τόν Θεόν. Καθάρισε τήν ψυχή του διά πόνων ἀσκήσεως, διά νηστείας καί προσευχῆς καί δι᾿ ἀλλαλήτων σταναγμῶν, προκειμένου νά φθάσει στήν ἀκρότητα τῶν ἀρετῶν, στήν ἀτέλεστο τελειότητα, στήν θεία ἀνάκραση καί χαρισματική θέωση, στήν ἐπίτευξη τοῦ «καθ᾿ ὁμοίωσιν», γνωρίζοντας ὡς θεολόγος δεινός, ὅτι κατά τόν ἁγιώτατο ἱεράρχη Νύσσης Γρηγόριο καί τήν ὅλη  μας Παράδοση, «ὅρος ἐστί τῆς ἀνθρωπίνης μακαριότητος ἡ πρός τό θεῖον ὁμοίωσις». (MPG., 44, 433C).

 Στήν περίπτωσή του, συναντοῦσε κανείς ἕναν ἁρμονικό συνδιασμό τῶν ἐκ Θεοῦ χαρισμάτων τά ὁποῖα διέθετε σέ ὑψηλό μάλιστα βαθμό. Μορφή βιβλική, ψυχή ἐκλεπτυσμένη, ὕπαρξη εὐαίσθητη καί ἐκλεκτή, μέ θυσιαστικό ἦθος καί ἀγάπη ποιμαντική, γνώση θεολογίας ὑψηλή, δεινότητα λόγου σπανία, εὑρυμάθεια καί πολυμάθεια ἐκπληκτική, φωνή ἀρχοντική, κατανυκτική καί ταυτόχρονα ἀριστοκρατική, συγγραφική  ἱκανότητα θαυμαστή. Ὄντως πολυτάλαντος πατήρ, συνδιάζων χάρη καί γνώση, θεωρία καί πράξη!

 Λειτουργός ἀπαράμιλλος, μυσταγωγός ἄριστος, ἱεροκήρυκας μελίρρυτος, ἀναγνώστης εὐκρινέστατος, ἱεροψάλτης ἐξαίρετος! Τό ἰδιαίτερο ὅμως, μεγάλο χάρισμα τοῦ Γέροντος, τό δοθέν πλουσίως παρά Θεοῦ, μέ τό ὁποῖο διεκρίθη καί ἀνέψυξε ὁλόκληρες δεκαετίες ὡς πηγή πνευματική χιλιάδες ψυχές, ὑπῆρξε τό χάρισμα τοῦ πνευματικοῦ καθοδηγητοῦ - ἐξομολόγου. Τό ἐπιτραχήλιο τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος τῶν Σπετσῶν, ἔγινε γιά πολλούς «λουτρόν παλιγγενεσίας», «Ἰορδάνης ποταμός», «κολυμβήθρα τοῦ Σιλωάμ», καί ἡ ὅλη του προσωπικότητα ὡς ποιμένος καί πνευματικοῦ καθοδηγητοῦ κατέστη ἕνα  «δένδρον εὐσκιόφυλλον, ὑφ᾿ οὗ ἐσκέποντο πολλοί».

Εἶχε δέ, μεταξύ ἄλλων προικισθεῖ καί μέ χάρισμα παρηγορίας, ὑπῆρξε ὄντως «υἱός παρακλήσεως» κατά τό γραφικόν. «Δρόσος Ἀερμών» οἱ συμβουλές καί νουθεσίες του, οἱ ὁποῖες ἔπειθαν, ἐνέπνεαν, πληροφοροῦσαν ἐσωτερικά! Ἀλησμόνητα θά μείνουν στόν γράφοντα, μεταξύ ἄλλων,  τά «ὑπέρ μέλι καί κηρίον» γλυκύτερα λόγια τῆς παρηγορίας πού ἐξέφρασε κάποιες φορές τηλεφωνικῶς πρός αὐτόν ὁ ἅγιος Γέροντας, σέ συγκεκριμένη περίσταση, ἐν καιρῷ μεγάλης θλίψεως (πρό 10 περίπου ἐτῶν), λόγια πού ὄντως ἀνέψυξαν, ἐνστάλαξαν θεῖον ἔλεος καί ἐσωτερική παραμυθία, ἐγχαράχθηκαν βαθύτατα στήν ψυχή καί ἐνήργησαν χάριτι Θεοῦ ἀπαλλακτικῶς καί ἐποικοδομητικῶς.

 Ἀλλά πέραν τῶν προσωπικῶν, ὁλίγων ἀλλά δυνατῶν ἐμπειριῶν πού ἀπεκομίσαμε ἀπό τήν ἀγάπη καί τήν ὁλόδροσο, χαρισματική πηγή τῶν θείων δωρεῶν πού ὁ Θεός διά μέσω τοῦ γνησίου θεράποντός του π. Χρυσοστόμου δαψιλῶς προσέφερε στίς πονεμένες ψυχές, ἔχουμε τίς πάμπολλες ἐμπειρίες τῶν πνευματικῶν του τέκνων, αὐτῶν πού τόν ἔζησαν ἐκ τοῦ σύνεγγυς καί μαρτυροῦν πολλά. Τό Πανάγιον Πνεῦμα τό Ὁποῖο «γαληνόμορφον ἐκτελεῖ τήν καρδίαν», ἐχαρίτωσε τόν μακάριο Γέροντα μέ μεγάλη πραότητα καί ἐσωτερική εἰρήνη ψυχῆς, μέ ὑψηλή εὐαισθησία καί μεγάλη διεισδυτικότητα πνευματική, καθώς ἐπίσης καί μέ πλούσιο ἄκτιστο φωτισμό, ὥστε νά ἀναπαύει ψυχές, νά τίς ἀπαλλάσσει ἀπό τήν μαρτυρική τυραννία τοῦ δαίμονος καί τήν ἀφόρητη δουλεία τῶν ψεκτῶν παθῶν, καί νά τίς ὁδηγεῖ στή σωτηρία, τή μέθεξη τῆς καθαρτικῆς, φωτιστικῆς καί θεοποιοῦ Χάριτος τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ. Ὁ διάσημος πνευματικός τῶν Σπετσῶν, ὁ πλούσιος αὐτός σιτοδότης τῶν πιστῶν, νυχθημερόν ἐξομολογοῦσε (ἐκ τοῦ σύνεγγυς καί τηλεφωνικῶς), ἀεννάως παρηγοροῦσε, πατρικότατα νουθετοῦσε, παρεῖχε λύσεις θεοφώτιστες καί ἐν ἑνί, ἀνέπαυε ψυχές, ἐμπνεόμενος πάντοτε ἀπό τό γραφικόν: «τό ἀπολωλός ζητήσω και το πλανώμενον ἐπιστρέψω και το συντετριμμένον καταδήσω καί τό ἐκλεῖπον ἐνισχύσω» (Ἰεζεκ. Λδ΄, 16)

Τό νά ἀναφερθοῦμε διεξοδικῶς  εἰς τούς περί τήν Πίστιν ἀγῶνες του, εἶναι ἀδύνατον, μέσα στά βραχύτατα ὅρια ἑνός - γενικῆς θεωρήσεως- κειμένου, ὅπως τό παρόν. Γνωρίζουμε, ὅμως καί πιστεύουμε, ὅτι ἀρκετοί ἀδελφοί, θά καταθέσουν σημαντικά στοιχεῖα καί μαρτυρίες, στό ἐπίπεδο τοῦ λόγου καί τῆς συγγραφῆς περί αὐτοῦ τοῦ ὄντως τιτανείου ὁμολογιακοῦ ἀγῶνος τοῦ τιμίου Γέροντος, ἀπό τό ἔτος τῆς ἀποτειχίσεως (1984) καί ἐντεῦθεν, καί θά ἀναφερθοῦν στήν κατοπινή μαρτυρική του πορεία  ἐν μέσῳ πνευματικῶν ὠδίνων καί ὀδυνῶν. Ἐπίσης, θά γίνει, νομίζουμε, λόγος ἱκανός καί γιά τόν ἀμείλικτο διωγμό τοῦ Γέροντος ἀπό τήν πρώτη Μονή του ἐκ μέρους ἐκείνου τοῦ ἐμπαθοῦς διώκτου ἐπισκόπου Ἱεροθέου Τσαντίλη, γιά τίς ἀτέρμονες δίκες, κατηγορίες, διασυρμούς, ἐπιβουλές καί κατατρεγμούς πού ὑπέστη ἀπό τούς ἀνθρώπους τοῦ σκότους καί γιά ἄλλα πολλά διά τῶν ὁποίων χαρακτηρίζεται ὡς ἕνας σύγχρονος μεγάλος Ὁμολογητής.

Ὀ Γέρων Χρυσόστομος, ἐκοιμήθη μέσα στήν ἐβδομάδα ὅπου ἑορτάζεται ὁ Παράκλητος, τόν ὁποῖον εἶχε ἐντός του σύνοικον διά τῆς θείας ἐνεργείας Του. Κατά τήν ταπεινή μας γνώμη, ὁ π. Χρυσόστομος ἀπετέλεσε ὅπως οἱ Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας, τόν καρπόν τῆς Πεντηκοστῆς. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος γράφει ὅτι ἄν ἡ θεία Οἰκονομία καί ἡ ἐπί γῆς πορεία τοῦ Κυρίου μας παρομοιάζεται μέ ἕνα δένδρο, τότε ρίζες αὐτοῦ τοῦ δένδρου εἶναι ἡ Γέννηση, κορμός του ἡ Σταύρωση, κλαδιά του ἡ Ἀνάσταση,  ἄνθη ἡ Ἀνάληψη καί καρπός τοῦ δένδρου ἡ Πεντηκοστή. Ὁ εὐλογημένος Γέροντας τῶν Σπετσῶν, βίωσε ἐμπειρικῶς καί μέσα ἀπό τή λειτουργική βιοτή τῆς Ἐκκλησίας τό μυστήριο τῆς θείας Οἰκονομίας σέ ὅλες τίς φάσεις καί διαστάσεις του («μεθηλικιώσεις τοῦ Χριστοῦ») καί ἔφθασε στόν καρπό τῆς Πεντηκοστῆς, ἡ ὁποῖα θεία Πεντηκοστή προβάλλει ὡς αἴτημα καί σκοπό τήν ἀπόκτηση ἀπό ὅλους μας τῆς Χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, κατά τή γνωστή ἐπισήμανση  τοῦ ἁγιωτάτου ἐκείνου Πατρός τῆς Ρωσίας, Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ.

Εἴθε ὁ Κύριος νά ἀναπαύει αἰωνίως τόν μακάριο Γέροντα Χρυσόστομο καί νά τόν καθιστᾶ μέτοχο τῆς Βασιλείας του και κοινωνό τῶν ὑπερουρανίων ἐκεῖνων, ἀλήκτων καί «ὑπέρ κατάληψιν» δωρεῶν καί δώρων, «ἄ ἠτοίμασεν ὁ Θεός τοῖς ἀγαπῶσιν Αὐτόν»…

Αἰωνία ἡ μνήμη αὐτοῦ. Νά ἔχουμε τήν σεπτή εὐχή του.