Ἀντιεπιστημονικόν τό βιβλίον «Οὐ βουλόμεθα ζῆν ψευδολογοῦντες»!

Τοῦ Δημητρίου Χατζηνικολάου

Ἀναπληρωτοῦ Καθηγητοῦ Οἰκονομικῶν τοῦ Πανεπιστημίου Ἰωαννίνων

Ἀπό τήν πρόσφατον παρουσίασιν τοῦ βιβλίου «Οὐ βουλόμεθα ζῆν ψευδολογοῦντες» ὑπό τῆς ὁμάδος τοῦ π. Εὐθυμίου Τρικαμηνᾶ (ἐφεξῆς Ε.Τ.) προκύπτει ὅτι ἡ ὅλη προσέγγισις τοῦ ἑορτολογικοῦ ζητήματος ὑπ’ αὐτῶν εἶναι ἀντιεπιστημονική καί ἄρα παραπλανητική. Ἐξηγοῦμαι:

1. Ἡ λεπτομερής ἀνάλυσις γεγονότων σχετικῶν μέ τήν ἑορτολογικήν ἑνότητα, ἤ τήν ἔλλειψιν αὐτῆς, κατά τούς πρώτους αἰῶνες μ.Χ., προκειμένου τά περιστατικά αὐτά νά συγκριθοῦν μέ τό 1924, εἶναι ἀντιεπιστημονική καί ἄρα παραπλανητική. Διότι, ὡς γνωστόν, ἀπό τό 1582 καί ἐντεῦθεν, οἱ πιέσεις τοῦ «πάπα» νά ἐπιβάλῃ τό Γρηγοριανόν Ἡμερολόγιον εἰς τήν Ὀρθοδοξον Ἐκκλησίαν ἦσαν εἰς ὅλους γνωστές, καί ἡ ὑποχώρησις εἰς αὐτάς ἐσήμαινε τήν ἀποδοχήν τοῦ παπικοῦ «πρωτείου». Τοῦτο μᾶς βεβαιώνει, μεταξύ πολλῶν ἄλλων, καί ὁ Καθηγητής τῆς Θεολογίας τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Γρηγόριος Παπαμιχαήλ εἰς ἄρθρον του μέ τίτλον «Ἐπί τῆς Ἡμερολογιακῆς Μεταρρυθμίσεως», ὅπου γράφει τά ἑξῆς:

Ἡ ὑπό τοῦ Πάπα Γρηγορίου τοῦ ΙΓ’ τῷ 1582 ἐπενεχθεῖσα ἡμερολογιακή μεταρρύθμισις ἀνέκαθεν ἤ μᾶλλον εὐθύς ἀμέσως ἐθεωρήθη ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Ἀνατολῇ ὡς κ α ι ν ο τ ο μ ί α  ἐ κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ή καί θ ρ η σ κ ε υ τ ι κ ή καί ὡς μία ἐκ τῶν συνήθων τάσεων τῆς κρατούσης ἐν τῇ Δύσει ἐκκλησιαστικῆς ἀπολυταρχίας, τό ὄνειρον τῆς ὁποίας ἦν καί ἔστι καί ἔσται ἡ ἐπέκτασις τῆς ἐπιρροῆς αὐτῆς ἐπί τῆς Ὀρθοδόξου Ἀνατολῆς. Ἐθεωρήθη, ἄλλαις λέξεσι, νέα παπική ἐκστρατεία κατά τῆς ἐν Ἀνατολῇ Ὀρθοδοξίας. Ὡς τοιαύτη θεωρηθεῖσα καί ἐκτιμηθεῖσα ἡ καινοτομία αὕτη ἀμέσως κατεδικάσθη ὑπό τῆς Ἐκκλησίας Κων/πόλεως ... Ἡ δέ οὐσία τοῦ περί οὗ ὁ λόγος ζητήματος τούτου ἔγκειται ἐν τῇ ἀποδοχῇ ἤ μή ‘τ ῆ ς  μ ι ᾶ ς  π η γ ῆ ς   τ ῆ ς   ἐ κ κ λ η σ ι α σ τ ι κ ῆ ς   δ ι κ α ι ο δ ο σ ί α ς’, ἄλλαις λέξεσιν, ἐν τῇ ἀποδοχῇ ἤ ἀποκρούσει τοῦ παπικοῦ πρωτείου ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ τοῦ Χριστοῦ. Ὀρθῶς ἄρα ἡ Ἐκκλησία Ἱεροσολύμων ἀπεφήνατο κατά τῆς καινοτομίας ἐπί τῇ βάσει καθαρῶς δογματικῶν λόγων ... Ἐκ πασῶν τούτων τῶν ἐπισήμων γνωμῶν καί ἀποφάνσεων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν ὁ κ. Σοκολώφ συνάγει, ὅτι αὗται οὐ μόνον κατά τοῦ Γρηγοριανοῦ ἡμερολογίου ἀπεφάνθησαν, ἀλλά καί κατά παντός οὐδετέρου ἤ ἐν γένει διωρθωμένου ἡμερολογίου» (ἡ ἔμφασις εἰς τό πρωτότυπον, Πάνταινος, 1910, ἀρ. 39, σελ. 624-628, http://digital.lib.auth.gr/record/146308/files/5471_1.pdf).

Ὑπάρχουν τρία σημεῖα εἰς τό κείμενον αὐτό τά ὁποῖα ἀκυρώνουν πλήρως τήν ἐργασίαν τῆς ὡς ἄνω ὁμάδος. Πρῶτον, ἡ ἀποδοχή τοῦ Γρηγοριανοῦ Ἡμερολογίου ἐκ μέρους τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας θά ἐσήμαινε τήν ἐκ μέρους της ἀποδοχήν τοῦ παπικοῦ «πρωτείου». Δεύτερον, οἱ Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες δέν κατεδίκασαν μόνον τήν ἀλλαγήν τοῦ Πασχαλίου, ὅπως ἰσχυρίζονται ψευδῶς οἱ συγγραφεῖς τοῦ ὡς ἄνω βιβλίου, ἀλλά καί κάθε διόρθωσιν τοῦ Ἰουλιανοῦ Ἡμερολογίου. Τρίτον, τό Πατριαρχεῖον Ἱεροσολύμων ἀπέρριψε τό νέον ἡμερολόγιον (ἐφεξῆς ν.ἡμ.) «ἐπί τῇ βάσει καθαρῶς δογματικῶν λόγων», προφανῶς ἐπειδή ἡ ἀποδοχή του θά ἐσήμαινε ἀποδοχήν τοῦ παπικοῦ «πρωτείου», ἐπειδή θά ἦτο ἕν πρακτικόν βῆμα πρός τήν περιβόητον τότε «Ἕνωσιν τῶν Ἐκκλησιῶν», καί βεβαίως ἐπειδή ἀνεμένετο βασίμως νά προκαλέσῃ σχίσμα, ὅπως καί ἔγινε. Συνεπῶς, πλανῶνται ὅσοι ἰσχυρίζονται ὅτι τό θέμα δέν ἅπτεται τοῦ δόγματος. Ἡ δέ ἐπίκλησις περιστατικῶν ἑορτολογικῆς ἀσυμφωνίας τά ὁποῖα ἔλαβον χώραν εἰς τούς πρωτοχριστιανικούς αἰῶνες, καί δή πρό τῆς ΣΤ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἡ ὁποία διά τοῦ 56^ου Κανόνος ἐπέβαλε τήν αὐτήν ἑορτολογικήν τάξιν παγκοσμίως, μόνον παραπλανητική δύναται νά εἶναι! Ἀκόμη χειρότερα, ἡ ἐμφάνισις τοῦ ὅλου θέματος ὑπό τῆς ὡς ἄνω ὁμάδος ὡς δῆθεν θέμα ἐπιλογῆς ἡμερολογίου, μεταξύ Αἰγυπτιακοῦ, Μακεδονικοῦ, Γρηγοριανοῦ, καί Ἰουλιανοῦ, μέ τούς Ὀρθοδόξους τοῦ πατρίου ἑορτολογίου (ἐφεξῆς π.ἑ.) νά ἐμφανίζωνται ὑπ’ αὐτῶν ὅτι ἔχουν δῆθεν «θεοποιήσει» (!!!) τό Ἰουλιανόν, καί αὐτός εἶναι δῆθεν ὁ λόγος πού ἀρνοῦνται νά τό ἐγκαταλείψουν, ἀποτελεῖ ἄκραν διαστρέβλωσιν τῆς ἀληθείας, μακράν τῆς ἐπιστημονικῆς ἐρεύνης!  

2. Τά ἀνωτέρω στοιχεῖα, μαζί μέ πολλά ἄλλα, ὑπάρχουν εἰς πρόσφατον (2017) ἡμέτερον ἄρθρον μέ τίτλον «Ἡ δογματική διάστασις τοῦ νέουἑορτολογίου», εἰς τό ὁποῖον παρέπεμψα τήν ὁμάδα τοῦ π. Ε.Τ., ἡ ὁποία ὅμως, ὅπως προκύπτει ἀπό τήν ὁμιλίαν τοῦ κ. Ρίζου, τό ἀγνοεῖ ἐπιδεικτικῶς. Ἀλλά, μία ἔρευνα πού ἀγνοεῖ σκοπίμως τήν βιβλιογραφίαν δέν δύναται να θεωρηθῇ ἐπιστημονική. Προφανῶς, πρόκειται περί προπαγάνδας περιβεβλημένης μέ τόν μανδύαν τῆς ἐρεύνης, ἡ ὁποία προβάλλει μεροληπτικῶς προαποφασισθέντα συμπεράσματα.

3. Κατηγοροῦν τόν κ. Ν. Μάννην ὡς «μεταπατερικόν»(!!!), διότι, διά τούς λόγους πού προανέφερα, τούς ἐπέκρινε πού ἑστιάζουν εἰς περιστατικά ἑορτολογικῆς ἀσυμφωνίας πού ἔλαβον χώραν εἰς τούς πρωτοχριστιανικούς αἰῶνες καί ἀγνοοῦν τούς μετέπειτα Πατέρας, ἀπαξιώνουν δέ πλήρως τόν Ἅγιον πρώην Φλωρίνης Χρυσόστομον, τόν σύγχρονον Ἱερομόναχον π. Θεοδώρητον (Μαῦρον) κ.ἄ., οἱ ὁποῖοι ἔζησαν τά μετά τό σχίσμα τοῦ 1924 γεγονότα. Χάριν παραδείγματος, ἐμπαίζουν τόν Ἅγιον πρ. Φλωρίνης, ἐπειδή τό 1950, ἐν καιρῷ διωγμῶν, καθαιρέσεων, ἐξοριῶν, προδοσίας καί ἀποστασίας, ὑπέγραψε τήν γνωστήν Ἐγκύκλιον περί «ἀπωλείας τῆς Χάριτος» τῶν Νεοημερολογιτῶν, χωρίς νά πιστεύῃ ὅτι αὐτή εἶχε ὄντως ἐπέλθει, χρώμενος οἰκονομίαν καί προσβλέπων εἰς ἕνωσιν μέ τούς Ματθαιϊκούς. Ἐκ τῶν ὑστέρων, βεβαίως, ἡ στάσις αὐτή τοῦ Ἁγίου ἀπεδείχθη ἐσφαλμένη, ὅπως ἔγραψε καί ὁ π. Θεοδώρητος, ἀλλ’ αὐτό δέν τόν καθιστᾶ «ψευδοάγιον», ὅπως φλυαροῦν οἱ τῆς ὡς ἄνω ὁμάδος. Διότι, ὅπως διδάσκει ὁ π. Γ. Μεταλληνός καί ἄλλοι ἱστορικοί, ἡ ὀρθή ἑρμηνεία καί κρίσις τῶν ἱστορικῶν γεγονότων εἶναι δυνατή μόνον ὑπό τό πρῖσμα τῶν συνθηκῶν πού ἐπεκράτουν ὅταν αὐτά συνέβησαν. Ἑπομένως, καί ἐξ ἐπόψεως προσεγγίσεως τῆς Ἱστορίας, ἡ μέθοδος ἐρεύνης τῆς ἐν λόγῳ ὁμάδος εἶναι ἀντιεπιστημονική καί ἄρα παραπλανητική.   

4. Ἐπιπλέον, κατηγοροῦν τόν Ἅγιον πρώην Φλωρίνης Χρυσόστομον, διότι πρό τοῦ 1935 εἶχε συνεργασθῆ μέ τούς Οἰκουμενιστάς. Ἐάν θέλουν νά εἶναι συνεπεῖς, τότε θά πρέπῃ νά ψέγουν καί τόν Ἀπόστολον Παῦλον, πού, πρίν ἀπό τό γνωστόν ὅραμα, ἦτο διώκτης τῶν Χριστιανῶν! Ὅπως ἀντιλαμβάνεται ὁ ἀναγνώστης, ὅταν ἡ ἔρευνα συνοδεύεται ἀπό ἐμπάθειαν καί προκατάληψιν, τότε δέν εἶναι ἐπιστημονική, ἀλλά ἀντιεπιστημονική καί ἄρα παραπλανητική.

5. Φλυαροῦν ἐπίσης ὅτι οἱ Ὀρθόδοξοι τοῦ π.ἑ. δέν ἐνδιεφέροντο δῆθεν διά τήν αἵρεσιν τοῦ Οἰκουμενισμοῦ, παρά μόνον διά τό Ἰουλιανόν Ἡμερολόγιον, καθότι, ὅπως διατείνονται, στά κείμενα τῶν Ὀρθοδόξων τοῦ π.ἑ. δέν εὑρίσκουν τήν λέξιν «Οἰκουμενισμός»! Βεβαίως, τό 1924 δέν ἦτο ἀκόμη γνωστή αὐτή ἡ ἔννοια, ἀλλ’ ὅλοι ἐγνώριζον ὅτι ἀπό πολλούς αἰῶνες πρίν, ἤτοι ἀπό τίς Σταυροφορίες (11^ος – 13^ος αἰών μ.Χ.), ἀπό τίς ἑνωτικές Συνόδους τῆς Λυῶνος (1274) καί τῆς Φερράρας-Φλωρεντίας (1437-1439), ἀπό τίς πιέσεις τοῦ «πάπα» γιά τήν ἐπιβολήν τοῦ Γρηγοριανοῦ Ἡμερολογίου παγκοσμίως ἀμέσως μετά τήν ἐπιβολήν του εἰς τήν παπικήν «ἐκκλησίαν» (1582), καθώς καί ἀπό πολλά ἄλλα γεγονότα, ὅτι ὁ στόχος τῆς ἡμερολογιακῆς μεταρρυθμίσεως ἦτο ἡ «Ἕνωσις τῶν Ἐκκλησιῶν», ἤτοι Ὀρθοδοξίας καί Παπισμοῦ, πού εἶναι τό πρῶτον στάδιον τοῦ Οἰκουμενισμοῦ. Τέτοιες ἀναφορές ὑπάρχουν πολλές, βεβαίως, στά κείμενα τῶν Ὀρθοδόξων τοῦ π.ἑ. καί ἀπορῶ πού δέν τίς βρίσκουν οἱ παράγοντες τῆς ὡς ἄνω ὁμάδος. Χάριν παραδείγματος, ἀμέσως μετά τήν πραξικοπηματικήν ἐπιβολήν τοῦ ν. ἡμ. ὁ εὐσεβής λαός ἐκραύγαζεν: «μᾶς φράγκεψαν!» Εἰς τό γνωστόν βιβλίον «Ἡ Πραγματική Ἀλήθεια περί τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Ἡμερολογίου» (1929) τοῦ Γρηγορίου Εὐστρατιάδου, Διευθυντοῦ τῆς Ἐφημερίδος «ΣΚΡΙΠ», ἀναφέρεται μέ ἔμφασιν ὅτι ὁ στόχος τῆς ἡμερολογιακῆς μεταρρυθμίσεως ἦτο ἡ «προσέγγισις τῶν δύο Χριστιανικῶν κόσμων τῆς Ἀνατολῆς καί τῆς Δύσεως» (σελ. 7). Παρόμοιες ἀναφορές συναντοῦμε πάμπολλες στά «Ἅπαντα» τοῦ Ἁγίου πρώην Φλωρίνης Χρυσοστόμου, κυρίως σέ κείμενα πού ἔγραψε ἀπό τήν ἀποτείχισίν του (1935) καί ἐντεῦθεν. Χάριν παραδείγματος, βλ. Τόμος 1, σελ. 92, 98, 104, 105, 134, 135, 141, 144, 166, 167, 194, 300, καί Τόμος 2, σελ. 34-36, 244, 308 καί 368. Τό συμπέρασμα πού προκύπτει καί πάλιν ἀβιάστως εἶναι ὅτι ἡ «ἔρευνα» τῆς ὡς ἄνω ὁμάδος εἶναι ἀντιεπιστημονική καί ἄρα τά συμπεράσματά της εἶναι παραπλανητικά.

6. Τό γεγονός ὅτι τό «Πηδάλιον» δέν ἀναφέρεται στίς Συνόδους τοῦ 16^ου αἰῶνος πού κατεδίκασαν τήν ἡμερολογιακήν μεταρρύθμισιν τοῦ «πάπα» παρουσιάζεται ὑπό τῆς ὡς ἄνω ὁμάδος ὡς «ἀπόδειξις»(!!!) ὅτι οἱ ἐν λόγῳ Σύνοδοι δέν ἀνεθεμάτισαν αὐτήν τήν μεταρρύθμισιν καί ἄρα τό ὅλον θέμα εἶναι ἀνάξιον λόγου! Ἀλλ’ ὅπως ἀνέφερα καί εἰς τό προμνημονευθέν ἄρθρον μου, εἰς τήν Ἐκκλησιαστικήν Ἱστορίαν τοῦ Μελετίου, Μητροπολίτου Ἀθηνῶν, Γ’ Τόμος, Βιέννη 1784, σελ. 402 (http://invenio.lib.auth.gr/record/125916), διαβάζουμε τά ἑξῆς: «Πατριαρχεύοντος τότε τοῦ Ἱερεμίου σύνοδος Μητροπολιτῶν συνήχθη ἐν Κωνσταντινουπόλει τῷ αφπγ’. ἐπιδημήσαντος καί Σιλβέστρου τοῦ Ἀλεξανδρείας, ἥτις κατακρίνασα τό καινοτομηθέν ὑπό Γρηγορίου τοῦ Ρώμης Καλενδάριον, δέν τό ἐδέχθη, κατά τήν αἴτησιν τῶν Λατίνων». Λοιπόν, ποῖον εἶναι τό θέμα, ὅτι ὁ ἱστορικός ἔγραψεν «κατακρίνασα» καί ὄχι «ἀναθεματίσασα»; Ἀξίζει καί πάλι νά σημειωθῇ ὅτι ἡ Πανορθόδοξος Σύνοδος τοῦ 1583 δέν ἀπέρριψε μόνον τήν ἀλλαγήν τοῦ Πασχαλίου, ὅπως ψευδῶς διατείνεται ἡ ὡς ἄνω ὁμάς, ἀλλ’ ὁλόκληρον τό «Καλενδάριον» τοῦ «πάπα». Τό γεγονός ὅτι δέν ὑπάρχουν αὐτά εἰς τό Πηδάλιον δέν ἀποδεικνύει ἀπολύτως τίποτε! Μπορεῖ ὁ Ἅγιος Νικόδημος νά περιωρίσθη εἰς τήν συγκέντρωσιν καί τήν ἑρμηνείαν τῶν Ἱερῶν Κανόνων τῶν πρώτων ὀκτώ Οἰκουμενικῶν Συνόδων οἱ ὁποῖοι εἶχαν προηγουμένως ἑρμηνευθῆ ὑπό μεγάλων Κανονολόγων (Βαλσαμῶνος, Βλαστάρεως καί Ζωναρᾶ). Ἄλλωστε, ἐξ ὅσων γνωρίζω, εἰς τό Πηδάλιον δέν ἀναφέρονται οὔτε οἱ Σύνοδοι τοῦ 14^ου αἰῶνος, πού κατεδίκασαν τίς παπικές πλάνες περί κτιστῆς χάριτος κ.λπ. Λοιπόν, νά συμπεράνουμε ὅτι δέν ὑφίστανται τέτοιες καταδίκες καί ἄρα καί αὐτό τό θέμα εἶναι ἀνάξιον λόγου; Ἀλλ’ ἄν τό θέμα τῆς ἡμερολογιακῆς μεταρρυθμίσεως ἦτο ἀνάξιον λόγου, τότε γιατί οἱ Πατέρες, ὅπως οἱ Πατριάρχαι Ἱερεμίας Β' ὁ Τρανός (16^ος αἰών) καί Ἰωακείμ Γ' (βλ. Ἐγκύκλιον τοῦ 1904), ἔγραψαν ὅτι ἡ ἡμερολογιακή μεταρρύθμισις θά ἦτο «παγκόσμιον σκάνδαλον», «ἀνόητος καί ἄσκοπος», ὡς ἀπειλοῦσα τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας; Προφανῶς, λοιπόν, ἡ «ἀποδεικτική» μέθοδος τῆς ἐν λόγῳ ὁμάδος εἶναι ἀντιεπιστημονική καί ἄρα παραπλανητική.

7. Ἄφησα τελευταῖον τόν πλέον γελοῖον ἰσχυρισμόν τῆς ὡς ἄνω ὁμάδος. Ἀντιστρέφουν τίς αἰτιάσεις τῶν Ὀρθοδόξων τοῦ π.ἑ. γιά τόν συνεορτασμόν μέ τούς ἑτεροδόξους, ὁ ὁποῖος ἐπεδιώχθη μέ τήν εἰσαγωγήν τοῦ ν.ἡμ., καί λέγουν εἰρωνικῶς ὅτι θά πρέπῃ νά κατηγορήσουμε καί τούς Ἁγίους Πατέρας πού, ἐπί πολλούς αἰῶνες, συνεώρταζον μέ τά ἄλλα χριστιανικά δόγματα! Τό ὅτι μέχρι τό 1924 τό γεγονός αὐτό ὡφείλετο εἰς τήν Ἱστορίαν τῆς Ἐκκλησίας, ὁπότε οὐδέν τό μεμπτόν ὑπῆρχε, ἀλλά τό 1924 ὁ συνεορτασμός μέ τούς ἑτεροδόξους ἐπεδιώχθη ὑπό τῶν Οἰκουμενιστῶν, μέ στόχον τήν «Ἕνωσιν τῶν Ἐκκλησιῶν» καί μέ τό ἀναμενόμενον τίμημα τοῦ διχασμοῦ τῶν Ὀρθοδόξων, δέν φαίνεται νά τούς ἀπασχολῇ!!! Προφανῶς, τέτοια στρεψόδικα «ἐπιχειρήματα» ὁδηγοῦν σέ ἀντεπιστημονικά καί ἄρα παραπλανητικά συμπεράσματα.

Ὑπάρχουν, βεβαίως, πολλά ἀκόμη ἐπιστημονικά λάθη εἰς τήν ἐργασίαν τῆς ὡς ἄνω ὁμάδος, ἀλλά, ἐλλείψει χρόνου, θά σταματήσω ἐδῶ. Ἄλλωστε, δέν νομίζω ὅτι χρειάζονται περισσότερα. Ὁ κάθε ἐχέφρων ἀναγνώστης θά πρέπῃ νά ἔχῃ ἤδη ἀντιληφθῆ περί τίνος πρόκειται. Δέν γίνεται νά πολεμῇς δῆθεν τήν αἵρεσιν τοῦ Οἰκουμενισμοῦ καί ἀπό τήν ἄλλην νά μάχεσαι λυσσωδῶς τούς πρώτους ἀντιδράσαντες ἐμπράκτως εἰς αὐτήν! Ἕνας ἀκριβέστερος τίτλος τοῦ βιβλίου θά ἦτο «Οὐ βουλόμεθα ζῆν ἀληθεύοντες»!