Αληθινοί θεολόγοι είναι όσοι αποφεύγουν την αμαρτία!
Άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ
Συνεπώς, όταν σας αφήσω, παρακαλώ να προφυλάσσεσθε από την παρεκτροπή αυτή των Ακαδημαϊκών διπλωμάτων. Κάποτε συνάντησα εδώ, στον δρόμο της Μονής μας, κάποιον άνθρωπο που μου είπε ότι πήρε τον τίτλο του διδάκτορος της θεολογίας. Και εγώ του απάντησα;
«Ε, λοιπόν; Στον εσκοτισμένο μας κόσμο αυτό εκτιμάται περισσότερο, παρά η αγιότητα!».
Πού όμως μας οδήγησαν αυτές οι σχολές; Μας οδήγησαν στο να κατασκευάσουμε κάποια τυποποιημένα όντα, που μιλούν για πράγματα τα οποία ποτέ δεν βίωσαν.
Από πού λοιπόν το σκοτάδι αυτό στην Εκκλησία μας; Από πού αυτά τα σχίσματα;
Σας έχω μιλήσει ήδη πολλές φορές, αλλά το Πνεύμα με ωθεί να το επαναλάβω. Πριν ακόμη φύγω από σας -και το τέλος της ζωής μου είναι βέβαια εγγύς- θα ήθελα να γλιτώσετε από την πλάνη, από την οποία πάσχει ο σύγχρονος κόσμος στο επίπεδο της θεολογίας, ώστε κανένας να μη δημιουργεί λανθασμένες θεωρίες για τον Θεό, που να διαιρούν τον χριστιανικό κόσμο.
Αναλογισθείτε ότι στο Κέντρο τής Γενεύης, στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών, υπάρχουν περισσότεροι από διακόσιους διδάκτορες θεολογίας με διαφορετικές αντιλήψεις! Από πού αυτό; ο Θεός είναι ένας.
Πώς γίνεται λοιπόν να υπάρχουν ομολογίες που να μισούν και να καταδιώκουν τις άλλες;
Τώρα παρατηρείται διωγμός των Ορθοδόξων σε όλο τον κόσμο. Και πώς προκαλούμε το μίσος αυτό; Εμείς φοβόμαστε «και μύγα να προσβάλουμε». Μας μισούν όμως περισσότερο από ό,τι τους εγκληματίες. Και αυτό δεν είναι καθόλου φαντασία, όπως γνωρίζουμε από την πείρα μας.
Αλλά «ας μη ταράσσεται η καρδιά σας, πιστεύετε στον Θεό, πιστεύετε στον Χριστό» και συνεχίστε τη ζωή αυτή. Αυτός είπε: «Όπως μίσησαν εμένα άδικα, έτσι θα μισήσουν και εσάς για το όνομά μου». Συνεπώς, μη χάνετε τη βασική θεωρία: της ζωής χωρίς αμαρτία!
Δεν λαμβάνω μέρος στην οικουμενική κίνηση. Η ιδέα μου όμως ήταν η εξής: να συγκεντρώνεσθε και να εξετάζετε πώς είναι δυνατόν να ζήσουμε χωρίς αμαρτία. Έρχονταιδιακόσιοι διδάκτορες θεολογίας και ο καθένας λέει τις θεωρίες του, φανερώνοντας έτσι την άγνοια και την αμάθειά του.
Αρκετοί νεότεροι συγγραφείς που έχουν ασχοληθεί με το ζήτημα της Αποτειχίσεως (δηλαδή της διακοπής του μνημοσύνου του επισκόπου και της μετ' αυτού κοινωνίας) έχουν ισχυριστεί ότι αυτή επιτρέπεται μόνο σε περίπτωση που ο επίσκοπος κηρύξει δημόσια καταδικασμένη αίρεση. Για να υποστηρίξουν την άποψη αυτή αναφέρουν το σχετικό απόσπασμα από τον ΙΕ΄ Κανόνα της Πρωτοδευτέρας Συνόδου: "Οἱ γὰρ δι' αἱρεσίν τινα, παρὰ τῶν ἁγίων Συνόδων ἢ Πατέρων κατεγνωσμένην, τῆς πρὸς τὸν πρόεδρον κοινωνίας ἑαυτοὺς διαστέλλοντες, ἐκείνου τὴν αἵρεσιν δηλονότι δημοσίᾳ κηρύττοντος καὶ γυμνῇ τῇ κεφαλῇ ἐπ' ἐκκλησίας διδάσκοντος, οἱ τοιοῦτοι οὐ μόνον τῇ κανονικῇ ἐπιτιμήσει οὐχ ὑποκείσονται, πρὸ συνοδικῆς διαγνώσεως ἑαυτοὺς τῆς πρὸς τὸν καλούμενον ἐπίσκοπον κοινωνίας ἀποτειχίζοντες, ἀλλὰ καὶ τῆς πρεπούσης τιμῆς τοῖς ὀρθοδόξοις ἀξιωθήσονται".
Οι υπέρμαχοι αυτής της απόψεως θεωρούν ότι για κανέναν άλλον λόγο δεν επιτρέπεται η Αποτείχιση. Για το ζήτημα όμως αυτό υπάρχει και ο ΛΑ΄ Αποστολικός Κανόνας, τον οποίο είτε αποσιωπούν, είτε παρερμηνεύουν ισχυριζόμενοι ότι τον διασάφησε ο ΙΕ΄ της Πρωτοδευτέρας (εννοώντας ως διασάφηση την ως άνω άποψή τους).
Ας δούμε όμως τί μας λέει το επίμαχο σημείο του ΛΑ΄ Αποστολικού Κανόνος, πώς τον ερμηνεύουν οι έγκριτοι Κανονολόγοι της Εκκλησίας, αλλά και ποια είναι η πατερική διδασκαλία για το ζήτημα αυτό.
Εδώ βλέπουμε ότι οι θιασώτες της ως άνω απόψεως κάνουν την εξής αυθαίρετη εξίσωση:
"ζήτημα ευσέβειας και δικαιοσύνης" (ΛΑ΄ Αποστολικός) =
"ζήτημα αιρέσεως" (ΙΕ΄ Πρωτοδευτέρας).
Με αυτή την ερμηνεία όμως ακυρώνεται ο τρόπος αντιστάσεως των κληρικών και των λαϊκών που αποτειχίζονται από έναν άδικο επίσκοπο, ο οποίος τοιουτοτρόπως λυμαίνεται την Εκκλησία ανενόχλητος!
Όμως ας δώσουμε την σκυτάλη στους Κανονολόγους:
Ο Βαλσαμών: «Εκάστης πόλεως ιερωμένοι και λαϊκοί οφείλουσιν υποκείσθαι τω κατά χώραν επισκόπω, και μετά τούτου συνάγεσθαι και εκκλησιάζειν, ει μη καταγνώσουσι τούτου ως ασεβούς ή αδίκου. Τηνικαύτα γαρ αποδιισταμένοις αυτού, ουκ ευθυνθήσεται. Ο δε παρά ταύτα ποιήσας, και ανευλόγως εκ του ιδίου επισκόπου αποσχισθείς, και ιδία εκκλησιάζων, ει μεν κληρικός εστι, καθαιρεθήσεται, ως φίλαρχος, ει δε λαϊκός, αφορισθήσεται. Πλην ταύτα διορίζεται γενέσθαι ο κανών μετά πρώτην, δευτέραν και τρίτην επιφώνησιν... Σημειώσαι τον παρόντα αποστολικόν κανόνα διοριζόμενον ακινδύνως αποσχίζειν τους κληρικούς από των επισκόπων αυτών, καταγινώσκοντας τούτων ως ασεβούντων και αδικούντων· και εστι καινόν το της αδικίας. Εξ ετέρου δε τρόπου, καν χείριστος πάντων εστίν ο επίσκοπος ή ο ιερεύς, ουκ οφείλει τις αποσχίζειν εξ αυτών, μάλλον μεν ουν πιστεύειν δι’ αυτούς αγιάζεσθαι· πάντας γαρ, φησίν, Θεός ου χειροτονεί, διά παντών δε ενεργεί» (P. G. 137, 97).
Ο Ζωναράς: «Tάξις συνέχει και τα ουράνια, και τα επίγεια. Δει τοίνυν απανταχού την ευταξίαν φυλάττεσθαι, και μάλλον παρά τοις εκκλησιαστικοίς, και τους πρεσβυτέρους και τους λοιπούς κληρικούς υπείκειν τω επισκόπω. Ει δε τις πρεσβύτερος εν μηδενί κατεγνωκώς του ιδίου αρχιερέως, μήτε ως περί την ευσέβειαν σφαλλομένου, μήτε ως άλλο το ποιούντος παρά το καθήκον και δίκαιον, διά φιλαρχίαν δε παρασυναγωγήν ποιήσει, ιδιαιτάτως εκκλησιάζων, και θυσιαστήριον πήξας εν τούτω ιερουργεί, καθαιρείσθαι διατάττεται ο κανών και αυτόν, και τοις αυτώ συνερχομένους κληρικούς· τους δε λαϊκούς αφορίζεσθαι» (P. G. 137, 100). Ο ίδιος αναφέρεται στον ίδιο Κανόνα και στην ερμηνεία του ΙΕ΄ της Πρωτοδευτέρας: «Καὶ ὁ μὲν παρὼν κανὼν (δηλ. ο ΙΕ΄ της ΑΒ΄) τοὺς διὰ δογματικὴν αἰτίαν ἀποτειχίζοντας οὐ κολάζει· ὁ δὲ ΛΑ΄ Ἀποστολικὸς Κανὼν καὶ τοὺς κατεγνωκότας τῶν οἰκείων ἐπισκόπων ὡς προδήλως άδικούντων καὶ ἀποσχίσαντας ἐξ αὐτῶν, ἀνευθύνους συντηρεῖ» (P. G. 137, 1069).
Αριστηνός: «Ο εξ αναιτίου σχισθείς επισκόπου, και πηγνύς άλλο θυσιαστήριον, μετά των δεξαμένων έξει το έκπτωτον. Ει τις του ιδίου επισκόπου αναιτίως κατέγνω, ως μήτε προς ευσέβειαν μήτε προς δικαιοσύνην προσκρούσαντος, και συναγωγήν λαού ιδιαιτάτως ποιήσαιτο, και θυσιαστήριον έτερον πήξοι, καθαιρείσθω αυτός τε ως φίλαρχος, και οι συνακολουθήσαντες αυτώ κληρικοί» (P. G. 137, 100).
Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: «Όποιος Πρεσβύτερος ήθελε καταφρονήση τον ιδικόν του Επίσκοπον, και χωρίς να γνωρίση αυτόν πως σφάλλει φανερά ή εις την ευσέβειαν, ή εις την δικαιοσύνην· ταυτόν ειπείν, χωρίς να γνωρίση αυτόν πως είναι φανερά, ή αιρετικός, ή άδικος, ήθελε συμμαζώνη κατ’ ιδίαν τους Χριστιανούς, και κτίσας άλλην εκκλησίαν ήθελε λειτουργή εις αυτήν ξεχωριστά, χωρίς την άδειαν και γνώμην του Επισκόπου του, ο τοιούτος ως φίλαρχος, ας καθαίρηται...» (Πηδάλιον, 4η έκδ., 1886, σελ. 40).
Έχουμε δύο περιπτώσεις Αποτειχίσεως· μία αντικανονική και μια Κανονική (δηλαδή βασισμένη στους Κανόνες). Η αντικανονική είναι όταν αυτή γίνεται με πρόφαση κάποια κατηγορία ("αιτίαμα") για αναπόδεικτες παραβάσεις του επισκόπου («εγκληματικά αιτιάματα»), η Κανονική σε δύο περιπτώσεις: α) όταν φανερά κηρύττει αίρεση ή κακοδοξία, δηλαδή παρεκκλίνει από την Ορθόδοξη διδασκαλία και β) όταν είναι άδικος, σφάλλει δηλαδή παρά «το καθήκον και δίκαιον».
Ποια είναι τα «εγκληματικά αιτιάματα» για τα οποία δεν πρέπει να διακόπτουμε την κοινωνία αν δεν είναι αποδεδειγμένα; Κατά τους Κανονολόγους είναι η πορνεία, η ιεροσυλία, η επί χρήμασι χειροθεσία (σιμωνία) και η αθέτηση των κανόνων:
Ο Βαλσαμών: «...όταν προφάσει εγκληματικής τινος ὑποθέσεως καθ' εαυτόν τις τοῦ οἰκείου ποιμένος καταγνώσεται... εγκληματικά δε αιτιάματα εισί πορνεία, ιεροσυλία και των κανόνων αθέτησις» (P. G. 137, 1068-1069).
Ο Ζωναράς: «…προφάσει τινών εγκλημάτων των οικείων αφισταμένων προέδρων, και την ένωσιν διασπώντων της Εκκλησίας, ότε δηλαδή πορνείαν ίσως αιτιωμένω προσάπτουσιν, ιεροσυλίαν, η επί χρήμασι χειροθεσίαν, ή άλλα τοιαύτα τινά». P. G. 137, σελ. 1069
Και δεν πρέπει να υπάρχει διακοπή της κοινωνίας για αυτές τις παραβάσεις, όταν δεν είναι αποδεδειγμένες, διότι αυτές αν ισχύουν έχουν προσωπικές επιπτώσεις στον επίσκοπο και όχι στην Εκκλησία.
Αν όμως γίνονται φανερά, είναι δηλαδή αποδεδειγμένες, τότε, επειδή έχουν επιπτώσεις και στην Εκκλησία, πρέπει να αποτειχιζόμαστε από έναν τέτοιον Επίσκοπο, όπως διδάσκει και ο Όσιος Θεόδωρος ο Στουδίτης: «Τό γάρ κοινωνεῖν παρά αἱρετικοῦ ἤ προφανοῦς διαβεβλημένου κατά τόν βίον, ἀλλοτριοῖ Θεοῦ καί προσοικειοῖ τῷ διαβόλῳ» (P.G. 99, 1668).
Κοντολογίς, αν ακουστεί για κάποιον Επίσκοπο π.χ. ότι είναι πόρνος, τότε απαγορεύεται να διακόψουμε την κοινωνία μαζί του και όποιος κληρικός χρησιμοποιήσει ως πρόφαση αυτήν την φήμη και το πράξει, τότε καθαιρείται από τους Κανόνες ως φίλαρχος. Αν όμως ο Επίσκοπος δημοσίως και ξεδιάντροπα πορνεύει, τότε φυσικά επιβάλλεται η διακοπή κοινωνίας, διότι αφενός μεν πράττει αποδεδειγμένα "παρά το καθήκον και δίκαιον", αφετέρου δε η μετ' αυτού κοινωνία μας αποξενώνει από τον Θεό και μας πηγαίνει κατά διαβόλου!
Επίσης για τις παραβάσεις των Κανόνων παρατηρεί ορθότατα ο μακαριστός π. Θεοδώρητος ότι, «δέον να νοούνται πάντοτε ως προσωπικαί παραβάσεις και ουχί επ’ Εκκλησίας αθέτησις ή καταφρόνησις των Κανονικών Διατάξεων και Παραδόσεων της Εκκλησίας» (περιοδικό «Εκκλησιαστική Παράδοσις», αρ. φύλ. 117 [2001]). Ερμηνεύοντας δε, ο ίδιος πατήρ, τον ΛΑ΄ Αποστολικό Κανόνα γράφει επίσης τα εξής διαφωτιστικά, τα οποία συνοψίζουν όσα είπαμε παραπάνω: «ὁ Κανὼν ἀναφέρεται εἰς αἵρεσιν καὶ ἀδικίαν, ἤτοι πτώσεις μὴ περιοριζομένας εἰς τὸν ἀμαρτάνοντας ἐπίσκοπον , ἀλλὰ προσβαλλούσας, ἀφ᾿ ἑνὸς μὲν τὴν διδασκαλίαν τῆς Ἐκκλησίας, ἀφ᾿ ἑτέρου δὲ τὸ δίκαιον τοῦ ὑπ᾿ αὐτὸν ποιμαινομένου λαοῦ» (Κανονική θεώρησις του ημερολογιακού σχίσματος, Αθήνα, 1976, σελ. 16).
Κλείνοντας, πρέπει να τονιστεί ότι σκοπός της Αποτειχίσεως πάντοτε είναι να προκληθεί συνοδική κρίση και να αποφανθεί δικαίως. Εάν βεβαίως η Σύνοδος προσπαθήσει να συγκαλύψει τον εκπεσόντα Επίσκοπο τότε απλά αποδεικνύει εαυτήν Ψευδοσύνοδο και η Αποτείχιση συνεχίζεται μέχρι μία μεγαλύτερη Σύνοδος να δώσει την λύση. Σημειωτέον ότι έσχατο κριτήριο για την Ορθόδοξη Εκκλησία αποτελεί η Οικουμενική ή Πανορθόδοξη Σύνοδος.
...ψάχνουν οι άνθρωποι να βρούν κάτι, για να πουν ότι ο άλλος είναι αιρετικός, μόνο και μόνο για να τον πλήξουν. Και ότι τάχα κρατάει αυτός ο οποίος ελέγχει, την θέση του Ορθοδόξου. Πόσα τέτοια γίνονται.. Μόνο αγαπητοί μου αυτήν τη στιγμή να σκεφτείτε, μόνο να σκεφτείτε, τί διαμείβεται μεταξύ παλαιοημερολογιτών και νεοημερολογιτών, είναι αρκετό, είναι αρκετό. Γιατί; Πόσο δηλητήριο χύνεται.. Γιατί; Και να κατηγορούν οι μέν τους δέ, είσαστε αιρετικοί, είσαστε σχισματικοί.. Γιατί;
Πράγματι πρόκειται περί αιρέσεως; Να φυλάξει ο Θεός! Ποιος θα μπορούσε ποτέ να υποστηρίξει, ότι ο νεοημερολογίτης ή ο παλαιοημερολογίτης, είναι αιρετικός; Να φυλάξει ο Θεός! Ούτε ο ένας είναι, ούτε ο άλλος είναι αιρετικός. Απλώς κάτι στάθηκε, αυτό που στάθηκε, που δέν συμφώνησαν, το ημερολόγιο, και δημιουργήθηκε ένα σχίσμα. Το να λες στον άλλον, ότι τα μυστήρια που έχει είναι άκυρα, είναι βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος.
Της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας, με την επωνυμία «ΕΣΤΙΑ ΠΑΤΕΡΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ», που εδρεύει στο Μαρούσι Αττικής, επί της οδού Θέσπιδος αρ. 11
ΚΑΤΑ
Του τηλεοπτικού σταθμού με την επωνυμία Άλφα Δορυφορική Τηλεόραση ΑΕ και το διακριτικό τίτλοALPHA, που εδρεύει στην Κάτω Κηφισιά Αττικής επί της οδού Βιλτανιώτη αρ. 36
Ο τηλεοπτικός σταθμός ALPHA προβάλλει σε ώρες υψηλής τηλεθέασης για όλες τις ηλικίες και συγκεκριμένα στις 21.00 κάθε Παρασκευή, μία σειρά μυθοπλασίας με τον τίτλο «φόνοι στο καμπαναριό» και υπότιτλο «μια θεϊκή κωμωδία», όπου η ιστορία εκτυλίσσεται σε ένα γυναικείο ορθόδοξο μοναστήρι, όπου συμβαίνουν διάφορα ευτράπελα, με τα οποία διακωμωδείται ο θεσμός του μοναχισμού και οι χιλιάδες ορθόδοξοι μοναχοί και μοναχές ανά την Ελλάδα και τον κόσμο.
Επιπλέον, διακωμωδούνται σημαντικές πτυχές της ορθοδόξου πίστεως, όπως οι ιερές εικόνες, τα άγια λείψανα, οι ιερές ακολουθίες. Οι μοναχές παρουσιάζονται σαν να είναι αλλοπρόσαλλα άτομα που βλέπουν οράματα ή πιστεύουν σε λαϊκές δεισιδαιμονίες ασύμβατες με την ορθόδοξη πίστη, όπως η προστασία από τα σκόρδα.
Η ως άνω κωμωδία, αποτελεί πρόκληση για το θρησκευτικό συναίσθημα εκατομμυρίων Ελλήνων, αλλά και για κάθε δημοκρατικό άνθρωπο που απορρίπτει τις οποιεσδήποτε θρησκευτικές διακρίσεις και χλευασμούς, ως αναχρονιστικές και ρατσιστικές.
Η προστασία της συνταγματικά προστατευμένης θρησκευτικής συνειδήσεως, δεν αφορά μόνο τις θρησκευτικές μειονότητες, αλλά και την επικρατούσα θρησκεία. Η συγκεκριμένη σειρά θα αποτελούσε αναμφίβολα αντικείμενο αποδοκιμασίας, ενδεχομένως και ποινικής διώξεως, αν διακωμωδούσε με τον ίδιο τρόπο άλλες θρησκευτικές ομάδες πχ Εβραίους, Μουσουλμάνους ή κοινωνικές ομάδες πχ ΛΟΑΤΚΙ.
Μήπως, λοιπόν, θα γίνει ανεκτή η προσβολή του θρησκευτικού συναισθήματος επειδή αυτή δεν αφορά τις ανωτέρω αναφερόμενες ομάδες, αλλά μόνο τους Ορθοδόξους Χριστιανούς και ιδιαιτέρως τους μοναχούς;
Σαφώς και ο Θεός δεν έχει ανάγκη υπερασπίσεως, ούτε από εμάς ούτε από το ΕΣΡ. Εμείς, ωστόσο, έχουμε την ηθική υποχρέωση να προβούμε στην παρούσα καταγγελία, αισθανόμενοι υπόλογοι στον Θεό και στους χιλιάδες μοναχούς της πατρίδας μας, αν δεν ενεργήσουμε ό,τι μπορούμε για την αποτροπή του ρατσιστικού και βάναυσου εξευτελισμού του μοναχικού σχήματος, το οποίο τόσα έχει προσφέρει στο έθνος και την κοινωνία. Ελπίζουμε την ίδια ευθύνη να αισθάνεστε και εσείς, κατέχοντες την υπεύθυνη θέση στην οποία βρίσκεστε.
Επειδή η διακωμώδηση ή απλώς η χρήση για άσκοπους λόγους των ιερών της ορθοδόξου πίστεως, προσβάλλει μεγάλο μέρος του ελληνικού λαού, ο οποίος κατά τεκμήριο ανήκει στην επικρατούσα θρησκεία κατ’ άρθρον 3 του Συντάγματος.
Επειδή σύμφωνα με το άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος «η ραδιοφωνία και η τηλεόραση υπάγονται στον άμεσο έλεγχο του Κράτους. Ο έλεγχος και η επιβολή των διοικητικών κυρώσεων υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης».
Επειδή η καταγγελλόμενη τηλεοπτική σειρά υποβαθμίζει την ποιοτική στάθμη των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της τηλεοράσεως.
Επειδή η ανωτέρω σειρά προβάλλεται εβδομαδιαίως σε ημέρα και ώρα που συνήθως παρακολουθούν και μικρά παιδιά.
Επειδή η Αρχή σας οφείλει να ελέγχει αν τα προβαλλόμενα προγράμματα, υπηρετούν το σεβασμό της αξίας του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας, όπως ορίζει το άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος.
Επειδή η ανεξάρτητη αρχή σας, έχει στις αρμοδιότητές της τον έλεγχο ως προς το περιεχόμενο των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπομπών, και ελέγχει συστηματικά την τήρηση των κανόνων της δεοντολογίας και του σεβασμού της αξίας του ανθρώπου κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος.
Επειδή σε περιπτώσεις παραβιάσεως της νομοθεσίας το ΕΣΡ επιβάλλει χρηματικά πρόστιμα ή άλλες διοικητικές κυρώσεις, ενώ σε σοβαρές περιπτώσεις δύναται να ανακαλέσει την άδεια λειτουργίας.
Επειδή μεταξύ των σκοπών της μη κερδοσκοπικής εταιρείας μας είναι και η προάσπιση της Ορθοδόξου Πίστεως, επομένως έχουμε έννομο συμφέρον για την άσκηση της παρούσας καταγγελίας.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥ ΑΥΤΟΥΣ
Και με την επιφύλαξη παντός νομίμου δικαιώματός μας
ΖΗΤΟΥΜΕ
Την επιβολή των νομίμων κυρώσεων στον τηλεοπτικό σταθμό ALPHA για την προβολή από τηλεοράσεως της ρατσιστικής τηλεοπτικής σειράς με τον τίτλο «φόνοι στο καμπαναριό».
†.Είναι μου φαίνεται πάρα πολύ διαφωτιστική αυτή η περικοπή :«Οὐκ ἔσται τοῖς ἱερεῦσι τοῖς Λευίταις, ὅλῃ φυλῇ Λευί, μερὶς οὐδὲ κλῆρος μετὰ Ἰσραήλ· καρπώματα Κυρίου ὁ κλῆρος αὐτῶν, φάγονται αὐτά./κλῆρος δὲ οὐκ ἔσται αὐτοῖς ἐν τοῖς ἀδελφοῖς αὐτῶν· Κύριος αὐτὸς κλῆρος αὐτοῦ, καθότι εἶπεν αὐτῷ.» (Δευτ. 18,1-2) "Δεν θα υπάρξη και δεν θα δοθή στους ιερείς εκ της φυλής Λευϊ και εις ολόκληρον την φυλήν Λευϊ μερίδιον ούτε κληρονομία μεταξύ του ισραηλιτικού λαού. Πρόσοδος και κληρονομία αυτών και μέσα διατροφής των θα είναι αι προς Κυριον θυσίαι και προσφοραί των Ισραηλιτών. Δεν θα έχουν αυτοί κληροναμίαν γης μεταξύ των αδελφών των Ισραηλιτών· κληρονομία των θα είναι, ο ίδιος ο Θεός, όπως και είπεν εις αυτούς." Παρότι είναι τόσο παλιά βλέπετε, ότι, η ζωή είναι ένας τροχός και γυρίζει - γυρίζει - γυρίζει..
Τότε έλεγε ο Θεός ότι δεν θα είχανε μέρος γής, στην εποχή μας κινείται η Πολιτεία, να αποχωριστεί από την Εκκλησία - ένα πολύ επίκαιρο θέμα αυτό - και ακόμη να αφαιρεθεί και η περιουσία της Εκκλησίας. Βέβαια, πολλά πράγματα λέγονται και τονίζονται γύρω από το θέμα της περιουσίας της Εκκλησίας, και του χωρισμού της Εκκλησίας από την Πολιτεία· δέν θα ήθελα να μείνω στο θέμα του χωρισμού της Πολιτείας απο την Εκκλησία, ίσως κάποτε άλλοτε μας δοθεί μία ευκαιρία για αυτό, ίσως, αλλά μόνο στο θέμα της αφαιρέσεως της περιουσίας.
Όταν λέμε ότι γιατί να μην έχει αξιοποιηθεί αυτή η περιουσία.. θα μπορούσε να γίνουν πολλά ιδρύματα και άλλα.. και άλλα.. και άλλα πολλά. Ή ακόμη, γιατί να μισθοδοτείται ο κλήρος, ή γιατί να έχουμε ανάγκη από την Πολιτεία;
Σημειώσατε δε το εξής, ότι δύο πράγματα υπάρχουν ταυτοχρόνως, χωρίς βέβαια να ξέρουμε τι θα γίνει παρακάτω αλλά τουλάχιστον έτσι προβλέπονται να γίνουν. Ότι, εάν χωριστεί η Εκκλησία από την Πολιτεία, τότε οι ιερείς παύουν αυτομάτως να είναι ως δημόσιοι υπάλληλοι που είναι αυτήν τη στιγμή, και ως δημόσιοι υπάλληλοι έγιναν, δεν είναι παρά ελάχιστα χρόνια είναι 10 χρόνια περίπου, περίπου 10 χρόνια κάτι εκεί, με ίσα δικαιώματα, περίπου ίσα δικαιώματα όχι ακριβώς, περίπου ξαναλέω ίσα δικαιώματα, με τους δημοσίους υπαλλήλους· τουλάχιστον κινούνται ως δημόσιοι υπάλληλοι. Όταν όμως γίνει ο χωρισμός της Εκκλησίας από την Πολιτεία, τότε αυτομάτως οι κληρικοί δεν θα είναι πλέον δημόσιοι υπάλληλοι. Δηλαδή δεν θα έχουν την μισθοδοσία τους από την πολιτεία. Την ίδια ώρα, γίνεται και η αφαίρεση της περιουσίας από την Εκκλησία, που υποτίθεται ότι η Εκκλησία με τα ίδιά της μέσα, θα μπορούσε να μισθοδοτεί τον κλήρο, ενώ τώρα τις αφαιρείται, και η περιουσία, και τι θα κάνει;
Όπως θα ξέρετε αυτή τη στιγμή, υπάρχει μια κρίση σε πάρα πράγματα, είναι και αυτό μία κρίση, δέν αφοράει τους κληρικούς μόνο αγαπητοί μου, αφοράει και το λαό, αφοράει όλους το θέμα αυτό. Όχι μόνο για τους υπάρχοντας κληρικούς, αλλά και δια τους μέλλοντας κληρικούς. Διότι εσείς σαν γονείς που είσαστε, και θα θέλατε εσείς ή τα παιδιά σας, να αφιερωθούν στην διακονία του Θεού, και θα ξέρατε ότι υπάρχει αυτή η κατάσταση, δέν ξέρω αν θα αποφασίζατε εσείς και τα παιδιά σας να γίνουν κληρικοί, όταν θα ξέρατε ότι θα υπάρχει αυτή, η εντός εισαγωγικών «ανασφάλεια», και η απουσία μισθοδοσίας και ούτω καθεξής. Τί θα 'χαμε να απαντήσουμε σε αυτά; Εμείς δεν έχουμε τίποτα να απαντήσουμε, παρά ο λόγος του Θεού μου φαίνεται απαντάει στο θέμα. Είναι πολύ σαφές, μόνο θέλει λίγο πίστη, και λίγο, καθαρό μάτι για να το δει κανείς.
Είμαι σίγουρος, ότι αυτή η ομιλία μου αν ακουστεί λίγο πιο πέρα και την ακούσουν κληρικοί, θα καγχάσουν και θα την απορρίψουν Α-ΣΥ-ΖΗ-ΤΗ-ΤΊ! Αλλά δεν με πειράζει, εγώ θα πω εκείνο το οποίο, μπορώ να βλέπω, πάντοτε με οδηγό, τον λόγο του Θεού! Είναι το εξής : Ποτέ η Εκκλησία δεν είχε επιδαψιλεύσεις και επιχορηγήσεις και περιποιήσεις και χαϊδέματα από την Πολιτεία, ποτέ! Αντιθέτως μάλιστα, πάρα πολλές φορές είχε τον διωγμό της Πολιτείας, τρανό παράδειγμα οι τρεις πρώτοι αιώνες της Εκκλησίας. Τί θα λέγαμε• η Εκκλησία λιμοκτονούσε; Οι ιερείς λιμοκτονούσαν τότε στη ζωή της Εκκλησίας των τριών πρώτων αιώνων, επειδή δεν υπήρχαν επιχορηγήσεις της Πολιτείας; Αφού ήταν εκτός νόμου η Εκκλησία, πώς λοιπόν θα μπορούσαμε να πούμε, ότι η Εκκλησία ιδρύθηκε επί της Γης περιμένοντας τα ΔΕ-ΚΑ-ΝΊ-ΚΙΑ της πολιτείας για προστασίες και για επιχορηγήσεις οικονομικές; Είναι γελοίο! Είναι γελοίο να το λέει κανένας! Και μάλιστα κάνει μεγάλη εντύπωση, πολύ μεγάλη εντύπωση το γεγονός, ότι σε ένα λαό που άρχιζε να οργανώνεται, και τα θεμέλια της οργανώσεώς του, του Ισραήλ, ετέθησαν εις την έρημο. Το ότι ο Θεός λέγει δια τους Λευίτας ότι δεν θα έχουν περιουσία, κλήρος αυτών, θα είναι ο Θεός. Τί θα πιστεύατε αγαπητοί μου, θα πιστεύατε ότι, όταν δεν θα υπήρχαν πόροι να ζήσουν οι κληρικοί, ο λαός δεν θα φρόντιζε για την Εκκλησία του; Θα το πιστεύατε αυτό; Εγώ πιστεύω ότι ο λαός πάντοτε θα φροντίζει για την Εκκλησία του, με έναν όρο όμως, ότι τον ιερέα της ενορίας του, θα τον ήθελε σωστό! Κι αν γνωρίζει ότι ο ιερέας της ενορίας του είναι σωστός άνθρωπος, σωστός ιερέας, είναι ευσεβής άνθρωπος, έχει φόβο Θεού, τί θα πιστεύατε, αυτός ο άνθρωπος θα πεθάνει από την πείνα; Αδιανόητο!
Εγώ θα πίστευα από μιαν άποψη, ότι αυτό το μετρό είναι σωτήριο, είναι σωτήριο, διότι θα έπαυαν να εγίνοντο κληρικοί εκείνοι οι οποίοι θα ήθελαν να ζουν εκ της Ιεροσύνης, διότι θα εγνώριζαν ότι, δέν θα είχαν εκείνα που θα είχαν όταν θα ήσαν σαν δημόσιοι υπάλληλοι, ή ακόμη ότι δεν θα περνούσε πια η μπογιά τους, επειδή το κριτήριο του λαού στα θέματα της ευσεβείας είναι αρκετά αυστηρό. Δέν θα συνετήρει συνεπώς έναν ιερέα εκ των ιδίων πόρων του ο λαός, που θα εγνώριζε ότι αυτός ο ιερεύς κάνει σκάνδαλα, έχει σκάνδαλα. Ουδέποτε θα τον συνετήρει, αυτό πιστεύω. Και από μιαν άποψη, εάν ο Θεός το επιτρέψει αυτό, το βλέπω - όσο κι αν μοιάζει παράξενο αυτό που λέγω - σωτήριον. Σωτήριον το βλέπω.
Αλλά και κάτι ακόμα, γενικά για την Εκκλησία, που λέμε ότι θα έκανε ιδρύματα και δεν ξέρω τί αλλά εάν είχε την περιουσία.. Θα μπορούσαμε πολύ απλά να πούμε, εάν την είχε γιατί δεν το έκανε μέχρι τώρα; Γιατί δεν το έκανε μέχρι τώρα; Θα τα κάνει τώρα;
Άν λάβετε δε υπόψιν ότι, εδώ υπάρχει ένας πειρασμός, και εγώ πιστεύω ότι ο Θεός προστατεύει την Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία, επειδή Ορθοδοξεί.
Η Δυτική εκκλησία, αγαπητοί μου τα κτήματά της τα μετέβαλε σε φοβερές επενδύσεις, ακόμα εκείνες που ποτέ δεν θα ήσαν ευλογημένες από τον Θεό, ποτέ. Όταν επί παραδείγματι μπορεί να διατηρεί η Ρωμαϊκή εκκλησία, κέντρα διασκεδάσεως! Να διατηρεί εργοστάσια πολεμοφοδίων. Να 'ναι μέτοχος εργοστασίων πολεμοφοδίων. Να χρηματοδοτεί βρώμικες δουλειές, και βρώμικες υποθέσεις, θά 'τανε δυνατόν ποτέ να είναι αυτά τα πράγματα ευλογημένα; Ο Θεός λοιπόν θέλοντας να προστατεύσει την Εκκλησία του - και Εκκλησία του είναι η ορθόδοξος Εκκλησία - επιτρέπει να αφαιρεθεί η περιουσία της, διότι τα τελευταία χρόνια υπήρξε μεγάλος πειρασμός γύρω από το θέμα αυτό, της αξιοποιήσεως της περιουσίας, διότι πράγματι απεδείχθη, εκινήθη να γίνει έτσι, πριν από κάποια 10-15 χρόνια. Εκινήθη να γίνουν επενδύσεις, σε τουριστικά κέντρα και λοιπά.. Να κάνει η Εκκλησία τουριστικά κέντρα. Έρχεται λοιπόν ο Θεός, - μας λυπάται, μας αγαπάει - να την πάρει αυτήν την περιουσία, γιατί τώρα είναι άχρηστη! Σε τι άχρηστη; Απλούστατα, - αν θέλετε δεχθείτε το εγώ σας λέγω την αλήθεια - η Εκκλησία μεγαλουργεί, όταν είναι έν πορεία, και όχι έν στάση! Όταν έχει περιουσία είναι έν στάση, όταν δεν έχει περιουσία είναι έν πορεία.
Καί όταν λέμε η Εκκλησία είναι εμπερίστατος γιατί δεν έχει περιουσία, ώ, χαράς ευαγγέλια, τότε έχουμε την αληθινή Εκκλησία! Τότε αναδεικνύει μάρτυρες! Τότε αναδεικνύει σπουδαίους Αγίους! Τότε μεγαλουργεί! Τότε λάμπει! Τότε φαίνεται εις τον κόσμο, τότε γίνεται οδηγός του κόσμου! Τότε αποδεικνύεται, ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός, ο αιώνιος Θεός! Τώρα που τον έχουν καταχωνιασμένο τον Χριστό; Σήμερα, που έχουμε χρεοκοπήσει τόσο πολύ, τί λένε για τον Χριστό οι Άθεοι και οι αδιάφοροι; Τί λένε; Πόσα σέρνουν εναντίον του Χριστού; Πού τον έχουν κατεβάσει τον Χριστό; Γιά να ξανανέβει ο Χριστός ψηλά, θα πρέπει η Εκκλησία να δώσει την μαρτυρία της, και θα τη δώσει.. εν πορεία!
Αγαπητοί μου, έτσι νομίζω τα πράγματα ότι είναι, γι' αυτό δέν πρέπει να θορυβούμεθα, δεν πρέπει να θορυβούμεθα. Εάν κανείς έχει παιδιά, πολλά παιδιά, είναι πολύτεκνος, μή φοβηθεί, "οὐ μή σε ἀνῶ οὐδ᾿ οὐ μή σε ἐγκαταλίπω·" λέει ο Θεός. Δέν θα σε αφήσω, ούτε θα σε εγκαταλείψω! Σας το λέγω αλήθεια αυτό, αν το θέλετε, χωρίς να θέλω να σας πω πιο πολλές λεπτομέρειες, αυτό το χωρίον, και δεν ξέρω ποιό άλλο χωρίον της Αγίας Γραφής ή των Πατέρων, με βοήθησε, και ξεκίνησα στη ζωή μου και εγώ. Εκείνο το "οὐ μή σε ἀνῶ οὐδ᾿ οὐ μή σε ἐγκαταλίπω·"είναι στην Καινή Διαθήκη (Εβρ. 13,5) αλλά είναι από την Παλαιά, «ἀνδρίζου καὶ ἴσχυε, μὴ φοβοῦ μηδὲ δειλιάσης μηδὲ πτοηθῇς ἀπὸ προσώπου αὐτῶν, ὅτι Κύριος ὁ Θεός σου ὁ προπορευόμενος μεθ᾿ ὑμῶν ἐν ὑμῖν, οὔτε μή σε ἀνῇ, οὔτε μή σε ἐγκαταλίπῃ.» (Δευτ. 31,6) «οὐκ ἀντιστήσεται ἄνθρωπος κατενώπιον ὑμῶν πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς σου, καὶ ὥσπερ ἤμην μετὰ Μωυσῆ, οὕτως ἔσομαι καὶ μετὰ σοῦ καὶ οὐκ ἐγκαταλείψω σε, οὐδ᾿ ὑπερόψομαί σε.» (ΙτΝ. 1,5) άν ξέρατε πόσο με βοήθησε. Θα πεί, δέν θα σε αφήσω, ούτε θα σε εγκαταλείψω! Κι άν ο Θεός επιτρέπει κάποτε να πεινάσουμε, ή να διψάσουμε, ή να κρυώσουμε, τότε, το κάνει πάλι η αγάπη του αυτό. Μου 'χει συμβεί εμένα αυτό, κάποιες φορές μου' χει συμβεί.
Λέει στους Εβραίους: Σε άφησα λιγάκι να διψάσεις και γόγγυσες. Ακούστε, σε άφησα λιγάκι να διψάσεις και γόγγυσες. Άν μας αφήσει λοιπόν λιγάκι να πεινάσουμε, ή να διψάσουμε, ή να δεινοπαθείσούμε τι κι αν;! Τα παιδιά μας; Θα τα φροντίσει ο Θεός. Εκείνος το έδωσε, δικά του είναι, δικά του είναι. Ενθυμίστε την περίπτωση της Άγαρ με το παιδί της τον Ισμαήλ, πού δίψασε και αρχίζει να κλαίει - αφήνει ο Θεός να κλάψει το παιδί - και η μάνα κλαίει και πάει λίγο πιο πέρα, για να μην δει τον θάνατο του παιδιού της από την δίψα, και τότε εμφανίζεται Άγγελος και της λέγει - ίσως είναι ο μεγάλης Βουλής Άγγελος ξέρετε, ίσως είναι ο Ιησούς Χριστός - και της λέγει : Τί κλαις; Άκουσε τα κλάματα του παιδιού, ο Θεός. Γιατί άκουσε τα κλάματα του παιδιού; Διότι ήταν σπέρμα του Αβραάμ, και ο Θεός αγαπούσε τον Αβραάμ. Και της λέγει : Πήγαινε λίγο πιο πέρα, εκεί θα βρεις μία πηγή.
Εμείς είμεθα το κατά πνεύμα σπέρμα του Αβραάμ, και θα μας αφήσει ο Θεός; Θα μας αφήσει ο Θεός; Άν επιτρέψει να πεινάσουμε λίγο ή να διψάσουμε, δεν θα μας αφήσει. Δεν ξέρω αν μιλώ σωστά, πάντως μιλώ με την γλώσσα της Πίστεως, και με την γλώσσα της Αγίας Γραφής!
Μή μου πει κανένας ότι, παππούλη μου εσύ είσαι άγαμος, δεν έχεις παιδιά και δεν σε νοιάζει. Όχι αγαπητοί μου, δεν το λέγω με αυτό το πνεύμα, μιλώ εξ ονόματος όλων, διότι εδώ δεν κρίνεται το πράγμα, αν έχουμε ή δεν έχουμε άλλα μέλη οικογενείας μας, το θέμα είναι πώς μπορούμε να βλέπουμε τα πράγματα. Διότι, θα μιλήσω και έτσι, υπάρχουν πολύτεκνοι ιερείς, που έχουνε πολύ πίστη εις τον Θεόν, και βλέπουν τα πράγματα όπως σας μιλώ τώρα. Και υπάρχουν άγαμοι κληρικοί, πλεονέκτες, πλουτούντες, που θα τους έπιανε ταραχή αν άκουγαν αυτούς τους λόγους. Δέν είναι λοιπόν το θέμα, αν υπάρχουν ή δεν υπάρχουν ανάγκες, αλλά κατά πόσο το αντιλαμβανόμεθα και τούτο εξαρτάται από την πνευματικότητά μας.
Προσωπικά σας λέγω, και ιδιωτικά το 'χω εκφράσει σε διαφόρους από εσάς, και είναι μάρτυρες εις ανύποπτο χρόνο, αρκετά πιο μπροστά, πολύς καιρός, το' χω εκφράσει: "Δέν θα μας πείραζε!" Άς τα πάρει όλα η Πολιτεία δεν θα μας πείραζε! Για να μην πω και εκείνο το σκανδαλιστικό "Χαράς Ευαγγέλια"! Να βγεί η Εκκλησία στον δρόμο. Με ποιαν έννοια; Έν πορεία, έν πορεία! θα μεγαλουργήσει. Είναι μεγάλο πράγμα αυτό.
Ας βγούμε πια αγαπητοί μου από αυτή την κατάσταση. Παίρνει κανείς εφημερίδες και βλέπει ότι, αν κάποτε τολμήσουμε να βγάλουμε μία εγκύκλιο, μία διαμαρτυρία, ένα κάτι, ορμούν όλες οι εφημερίδες και λέγουν : Δέ βλέπετε τα χάλια σας. Δέ βλέπετε εκείνα.. - να μην πω τώρα και ονομαστικά πράγματα - εκείνα.. και εκείνα.. και εκείνα... Κλείστε το. Βουλώστε το στόμα σας. Είναι ωραία αυτή η κατάσταση; Δεν είναι θέμα υπερηφανείας, αλλά είναι θέμα Χριστιανικής αξιοπρεπείας, να μπορεί κανείς να σηκώνει το κεφάλι του, αξιοπρεπώς και να λέγει : Όχι κύριοι! Δέν μπορείτε να μας τα πείτε αυτά. Ή, αν μας τα λέτε, είσαστε συκοφάντες! Αλλά τώρα μπορούμε να πούμε τους κατηγορούντας ημάς, ως συκοφάντες; Δέν μπορούμε! Γιατί; Γιατί λένε αλήθεια! Μπορεί να μην είναι όλα αλήθεια, αλλά εν τοιαύτη περιπτώσει πολλά από αυτά είναι η αλήθεια. Και δεν μπορούμε να μιλήσουμε..
Γιατί λοιπόν κατήντησε η Εκκλησία μας, καρπαζοεισπράκτορας και της τελευταίας πρόστυχης εφημερίδος; Γιατί; Γιατί ακριβώς, έφτασε να μην είναι κλήρος της ο Θεός, αλλά κλήρος της να είναι ο λαός. Τα χωράφια, τα χρήματα, τα αξιώματα.. Κατάντημα!!! Γι' αυτό λοιπόν, ας δώσει ο Θεός γρήγορα να αφαιρεθούν, γιατί ο Θεός θα το επιτρέψει αυτό, να αφαιρεθούν όλα, για να ξαναβρεί η Εκκλησία τη λάμψη της και την δόξα της!
Απόσπασμα από την 29η ομιλία στο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης « Δευτερονόμιο ».
Ένας ποιμένας θα μπορέσει να καταπολεμήσει με επιτυχία τις εκδηλώσεις αυτών των παθών (υπερηφάνεια, φιλαυτία, έπαρση, δυσαρέσκεια, εκδικητικότητα, ματαιοδοξία κλπ.) στο ποίμνιό του μόνο εάν το ποίμνιο δεν παρατηρήσει αυτά τα ίδια πάθη στον ποιμένα του: διαφορετικά θα αποδειχθεί ότι, όπως λέει η παροιμία, «το δρεπάνι βρήκε σε πέτρα». Και αν ο ποιμένας αντιταχθεί με την δική του υπερηφάνεια στην υπερηφάνεια του ποιμνίου του, τότε όλο το ποιμαντικό του έργο θα «ακυρωθεί».
Ένας αληθινός ποιμένας πρέπει να είναι «εικόνα πραότητας και ταπεινοφροσύνης» για το ποίμνιό του. Η οδηγία του Κυρίου πρέπει να ηχεί συνεχώς στα αυτιά και στην καρδιά του: «μάθετε ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὅτι πρᾷός εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ» (Ματθ. ια΄ 29). Για να γίνει αυτό, δεν πρέπει να ταυτίζεται με την Εκκλησία. Ένας ποιμένας δεν είναι η Εκκλησία, αλλά μόνο ένας υπηρέτης της Εκκλησίας, λίγο πολύ άξιος, αλλά στα δικά του μάτια πάντα ανάξιος. Πολλά παραδείγματα της θαυμαστής ταπεινοφροσύνης του Χριστού μας έδειξαν γνωστοί ποιμένες στην ιστορία της Εκκλησίας. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι το παράδειγμα του μεγάλου Ρώσου αγίου Τύχωνος του Ζαντόνσκ, ο οποίος έπεσε στα πόδια ενός Βογιάρου ευγενή που τον είχε χαστουκίσει στο μάγουλο, ζητώντας του συγχώρεση που του προκάλεσε εκνευρισμό. Ένα άλλο παράδειγμα σχετίζεται με την εποχή μας: ο αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος Βλαντίκα Ιωάννης [Μαξίμοβιτς] του Σαν Φρανσίσκο επισκέφτηκε πριν από το θάνατό του και μάλιστα νουθέτησε μυστικά τον πιο άγριο εχθρό του, ο οποίος για πολύ καιρό τον εξύβριζε με τον χειρότερο τρόπο στην εφημερίδα του.
Για να αποκτήσει τέτοια σωτήρια ταπείνωση τόσο για τον εαυτό του, όσο και για το ποίμνιό του, ο ποιμένας πρέπει να θυμάται ότι, σύμφωνα με τη διδασκαλία του Λόγου του Θεού, η ποιμαντική διακονία δεν είναι ηγεσία με την κοσμική έννοια, αλλά ακριβώς διακονία (=υπηρεσία). Ο ποιμένας δεν τολμά ποτέ, δεν πρέπει ποτέ να ξεχνά τα λόγια του Κυρίου που είπε στους στενότερους μαθητές Του, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη, τα τέκνα του Ζεβεδαίου, σε εκείνη την περίπτωση που Του ζήτησαν τις πρώτες θέσεις για τον εαυτό τους στο Βασίλειο Του:
Και οι Κανόνες της Εκκλησίας καταδικάζουν αποφασιστικά στους ποιμένες τον «τύφο της κοσμικής εξουσίας» («μηδὲ ἐν ἱερουργίας προσχήματι, ἐξουσίας τύφος κοσμικῆς περεισδύηται», Η΄ Κανόνας της Γ΄ Οικουμενικής Συνόδου).
Ο ποιμένας πρέπει να καλεί σε υπακοή στην Εκκλησία και όχι σε υπακοή στον εαυτό του. Μόνο η Εκκλησία είναι αλάθητη και όλοι εμείς οι άνθρωποι μπορούμε να κάνουμε λάθη και να πέσουμε σε σφάλματα. Επομένως, πρέπει να είμαστε σε θέση να παραδεχτούμε με ειλικρίνεια τα λάθη μας και να τα διορθώσουμε, κάτι που μπορεί να χρησιμεύσει μόνο στην ενίσχυση της εξουσίας μας και όχι να αποδίδουμε στον εαυτό μας το αλάθητο, το οποίο ανήκει αποκλειστικά σε ολόκληρη την Εκκλησία ως σύνολο. Ο πειρασμός του Παπισμού είναι πολύ επικίνδυνος για τον ποιμένα και επιβλαβής για τη διακονία του: «Αμάρτησε όπως θέλεις και όσο θέλεις, μόνο να με αναγνωρίζεις και να με υπακούς!».
Δεν υπάρχει τίποτα πιο καταστροφικό για τo ποιμαντικό έργο από το να είναι ένας ποιμένας εξαιρετικά επιεικής προς όλους, ακόμη και στις πιο σοβαρές αμαρτίες του ποιμνίου του, ενώ να είναι απείρως αυστηρός και απαιτητικός προς ένα μόνο πράγμα: την αμαρτία της ανυπακοής στον εαυτό του.
Απόσπασμα από το έργο του «Η ουσία και οι μέθοδοι της αληθινής Ποιμαντικής και η εποχή μας» (1969).