Η Ψευδοσύνοδος της Κρήτης: Προς Νέα Εκκλησία (Μέρος ε΄)

(Απάντηση στο κείμενο του Επισκόπου Αβύδου κ. Κυρίλλου Κατερέλου «Ἡ Ἁγία καὶ Μεγάλη Σύνοδος τῆς Κρήτης: Νέα Εκκλησιολογία ἢ Πιστότητα στὴν Παράδοση;»)

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΕΔΩ: http://krufo-sxoleio.blogspot.gr/2017/10/blog-post_14.html

Νικολάου Μάννη

εκπαιδευτικού

Θ. Για τα όσα αναφέρονται στο επόμενο κεφάλαιο («Ἡ ἱστορικὴ ὁνομασία τῶν ἄλλων Ἐκκλησιῶν») έχει ήδη γίνει λόγος παραπάνω. Όπως τονίστηκε και προηγουμένως ενώ η Ψευδοσύνοδος της Κρήτης «ἀποδέχεται τὴν ἱστορικὴν ὀνομασίαν τῶν μὴ εὑρισκομένων ἐν κοινωνίᾳ μετ᾽ αὐτῆς ἄλλων ἑτεροδόξων χριστιανικῶν Ἐκκλησιῶν καὶ Ὁμολογιῶν», δεν μας λέει ποια ακριβώς είναι αυτή η ονομασία. Διότι οι Παπικοί, για παράδειγμα, θεωρούν ως ιστορική ονομασία τους το «Καθολική Εκκλησία», το οποίο προφανώς δεν αποδέχεται η «Αγία και Μεγάλη» Σύνοδος. Αναφέρθηκε ήδη πώς αποκαλούσαν οι προγενέστερες Σύνοδοι (αλλά και οι Πατέρες) την «Παπική Εκκλησία» και τι είδους «Εκκλησία» την θεωρούσαν. Στο κείμενο της Ψευδοσυνόδου δεν φαίνεται να υπάρχει συμφωνία με αυτές, παρά την φιλότιμη προσπάθεια του Σ. να την παρουσιάσει ως πιστή στην Παράδοση. Ας σκεφτεί κάθε λογικός άνθρωπος το εξής: Ποιο είναι το νόημα μιας τέτοιας συνοδικής αποδοχής της ιστορικής ονομασίας των «ετεροδόξων εκκλησιών»; Που αποσκοπεί, εκτός από το να αποτελέσει ένα μικρό και εύκολα δικαιολογήσιμο βήμα προς την Νέα Παγκόσμια Εκκλησία, η οποία θα συσταθεί από την «Ορθόδοξη» και τις «Ετερόδοξες» «Εκκλησίες»; Εκεί άλλωστε αποσκοπεί και η Οικουμενική Κίνηση: Στην «Ένωση των Εκκλησιών» με κάθε κόστος.

Μια άλλη επίμονη θέση του Σ., που δυστυχώς είναι προσβλητική για τους αναγνώστες, αφού υποτιμά τη νοημοσύνη τους, είναι πως η «Αγία και Μεγάλη» Σύνοδος δεν αναγνώρισε «ὀντολογικὰ ἐκκλησιαστικὴ ὑπόσταση, δηλ. μυστήρια» (σελ. 27), «βάπτισμα στοὺς ἑτεροδόξους» (σελ. 36) και «ὑπὸ ὀντολογικὴ ἔννοια Ἐκκλησίες ἑτεροδόξων» (σελ. 37). Διότι ναι μεν μπορεί το αντίθετο από τα παραπάνω να μη διακηρύχθηκε ευθέως, αλλά οι επίσκοποι που συμμετείχαν στην Ψευδοσύνοδο[141] (τουλάχιστον οι «μεγάλες κεφαλές») και «ὀντολογικὰ ἐκκλησιαστικὴ ὑπόσταση, δηλ. μυστήρια» και «βάπτισμα στοὺς ἑτεροδόξους» και «ὑπὸ ὀντολογικὴ ἔννοια Ἐκκλησίες ἑτεροδόξων» αναγνωρίζουν! Βρίθει η σύγχρονη εκκλησιαστική ιστορία από ενέργειες και λόγους αυτών των επισκόπων, που το αποδεικνύουν αυτό. Ας δούμε μερικές περιπτώσεις, ξεκινώντας από την περίπτωση του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως κ. Βαρθολομαίου, του οποίου την ορθοδοξία μίας δήλωσης του 2014 υπερασπίζεται (σελ. 42 κ. εξ.) ο Σ.. Λοιπόν αναρωτιέται κανείς:

α) Ο Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίος Αρχοντώνης με την συμπροσευχή του με παπικούς, όπως για παράδειγμα στις Θρονικές Εορτές της Κωνσταντινουπόλεως παρουσία Καρδιναλίων ή και των ίδιων των Παπών Ρώμης (2006, 2014), στην Θρονική Εορτή της Ρώμης (1995), στην κηδεία του Πάπα Ιωάννη Παύλου Β΄ (2005), σε παπικές λειτουργίες στο Βατικανὸ (2008, 2013) και στον Πανάγιο Τάφο στα Ιεροσόλυμα (2014), με προτεστάντες (Ουψάλα 1993), σε πανθρησκειακές συμπροσευχές (Κανμπέρα 1991, Ασίζη 2002 και 2011) αλλά και με δηλώσεις όπως οι εξής: «᾿Εξορκίζομεν τοὺς πιστούς μας, Καθολικοὺς καὶ ᾿Ορθοδόξους, νὰ ἐνισχύουν τὸ πνεῦμα τῆς ἀδελφωσύνης, τὸ ὁποῖον προέρχεται ἐκ τοῦ μοναδικοῦ Βαπτίσματος καὶ τῆς συμμετοχῆς εἰς τὴν μυστηριακὴν ζωὴν… Αἱ Ἐκκλησίαι μας ἀναγνωρίζονται ἀμοιβαίως ὡς ἀδελφαὶ[142] Ἐκκλησίαι ὑπεύθυνοι ἀπὸ κοινοῦ διὰ τὴν διατήρησιν τῆς μοναδικῆς Ἐκκλησίας τοῦ Θεοῦ»[143], «από την πλευρά της ή Ορθόδοξη Εκκλησία έχει πίστη στον Θεό και με αισιοδοξία θα συνεχίσει τούς θεολογικούς διαλόγους, κυρίως με την Ρωμαιοκαθολική αδελφή Εκκλησία και πιστεύουμε ότι στα επόμενα χρόνια θα υπάρξει σημαντική πρόοδος»[144], «Αιδεσιμότατε Καρδινάλιε, κ. Angelo Scola, χαιρετίζουμε στο πρόσωπό σας τον διάδοχο του θρόνου του Αγίου Αμβροσίου, αλλά και ενός άλλου μεγάλου επισκόπου, και μετέπειτα Πάπα, Παύλου του ΣΤ΄, ο οποίος πριν πενήντα χρόνια συναντήθηκε με τον μακαρίας μνήμης Πατριάρχη Αθηναγόρα στην Ιερουσαλήμ, ξεκινώντας έναν νέο τρόπο για να αρθούν τα εμπόδια ανάμεσα στις Αδελφές Εκκλησίες μας»[145], «ἐκφράζομεν τήν εἰλικρινῆ καί σταθεράν ἀποφασιστικότητά μας, ὑπακούοντες εἰς τό θέλημα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, νά ἐντείνωμεν τάς προσπαθείας μας διά τήν προώθησιν τῆς πλήρους ἑνότητος ὅλων τῶν Χριστιανῶν καί, ὑπεράνω ὅλων, μεταξύ τῶν Καθολικῶν καί τῶν Ὀρθοδόξων»[146], «Δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ θεωρήσουμε ὅτι, εἴτε ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι, εἴτε ἐσεῖς οἱ Ρωμαιοκαθολικοί, ἔχουμε ἀποκλειστικὴ ἰδιοκτησία τὴν διαδοχὴ τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας»[147], «Σεβασμιώτατε Καρδινάλιε κύριε William Η. Keeler καὶ λοιποὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοὶ οἱ ἀποτελοῦντες τὴν Ἀντιπροσωπείαν τῆς Ἐκκλησίας Ρώμης, …Δὲν πρέπει νὰ σπαταλήσωμεν τὸν χρόνον εἰς ἀναζητήσεις εὐθυνῶν. Οἱ κληροδοτήσαντες εἰς ἡμᾶς τὴν διάσπασιν προπάτορες ἡμῶν ὑπῆρξαν ἀτυχῆ θύματα τοῦ ἀρχεκάκου ὄφεως[148] καὶ εὑρίσκονται ἤδη εἰς χεῖρας τοῦ δικαιοκρίτου Θεοῦ. Αἰτούμεθα ὑπὲρ αὐτῶν τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ, ἀλλ’ ὀφείλομεν ἐνώπιον Αὐτοῦ ὅπως ἐπανορθώσωμεν τὰ σφάλματα ἐκείνων. …Εἴθε νὰ ἀξιώσῃ ἡμᾶς ὁ Κύριος νὰ ἴδωμεν καὶ τὴν ἀνάστασιν τῆς ἑνότητος[149] τῆς Μιᾶς, Ἁγίας, Καθολικῆς καὶ Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας Αὐτοῦ. Ἀμήν»[150],

β) Ο Αλεξανδρείας Θεόδωρος Χορευτάκης με την συμμετοχή του σε συμπροσευχή με παπικούς, προτεστάντες και μονοφυσίτες[151], και με δηλώσεις του όπως: «αυτή όμως η Σύνοδος δεν ονομάστηκε 8η Οικουμενική Σύνοδος, διότι απουσιάζει η άλλη αδελφή Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, η Αγγλικανική Εκκλησία… Δηλαδή μετά που χωριστήκαν μετά το Σχίσμα η Εκκλησία μοιράστηκε σε πολλά κομμάτια κι έτσι δεν μπορέσαμε να δώσουμε το όνομα Οικουμενική, αλλά είπαμε Αγία και Μεγάλη Σύνοδος»[152].

γ) Ο Αλβανίας Αναστάσιος Γιαννουλάτος με την συμμετοχή του σε πανθρησκειακές συμπροσευχές στην Ασίζη (1984, 2011), στην Κανμπέρα (1991)[153], στην Λειτουργία στον Άγιο Απολλινάριο στη Ραβέννα (2002) που τελέσθηκε ενώπιον ακόμη και μουσουλμάνων, ενώ κοινώνησαν και παπικοί[154], αλλά και με δηλώσεις σαν και αυτήν: «Η «Κατά Ανατολάς»[155] Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία διατήρησε την ενότητά της, με την Αποστολική Διαδοχή των Επισκόπων της, την κοινή μυστηριακή ζωή, κατ’ εξοχήν με τη Θεία Ευχαριστία, διαφυλάσσοντας απαρασάλευτες τις πηγές της Πίστεως: την Αγία Γραφή, την Ιερά Παράδοση και τους Ιερούς Αποστολικούς και Συνοδικούς Κανόνες»[156],

δ) Ο Περγάμου Ιωάννης Ζηζιούλας με τις συμπροσευχές του με παπικούς και την συμμετοχή του στην Θρονική Εορτή της Ρώμης (2013 - στην οποία ασπάστηκε περιπαθώς και την χείρα του Πάπα), καθώς και με δηλώσεις όπως: «ἐκτὸς βαπτίσματος δὲν ὑπάρχει ᾿Εκκλησία[157]… ἐντὸς τοῦ βαπτίσματος, ἔστω καὶ ἄν ὑπάρχῃ μία διάσπασις, μία διαίρεσις, ἕνα σχίσμα, δυνάμεθα νὰ ὁμιλῶμεν διὰ ᾿Εκκλησίαν»[158], «Εἶναι ἀνάγκη νὰ ἐπιταχυνθῆ ἡ διαδικασία «ἀποκαταστάσεως τῆς πλήρους κοινωνίας ἡμῶν [ὀρθοδόξων καὶ παπικῶν], ὥστε ἡ προσεγγίζουσα τρίτη χιλιετία τῆς χριστιανικῆς περιόδου νὰ εὕρῃ τὴν ᾿Εκκλησίαν τοῦ Θεοῦ ὁρατῶς ἡνωμένην...»[159],

ε) Ο Γερμανίας Αυγουστίνος Λαμπαρδάκης με την συμμετοχή του στην Ημέρα του Οικουμενισμού (5-5-2012) κατά την οποία συμπροσευχήθηκε με παπικούς, προτεστάντες (και προτεστάντισες «παπαδίνες») και άλλους «ετεροδόξους», δεχόμενος μάλιστα να χριστεί με «αγιασμό» από παπικό κληρικό[160].

στ) Ο Γαλλίας Εμμανουήλ Αδαμάκης με την συμπροσευχή του με παπικούς στις Θρονικές Εορτές της Ρώμης (2011 - στην οποία ασπάστηκε και αυτός περιπαθώς την χείρα του Πάπα -, 2012), με παπικούς, προτεστάντες και μονοφυσίτες στην «Εβδομάδα Προσευχής για τη Χριστιανική Ενότητα» (2013), αλλά και με δηλώσεις του τύπου: «Δεν μπορούμε να πούμε ότι δεν αναγνωρίζουμε όλες τις άλλες Εκκλησίες, είτε είναι η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, είτε οι Εκκλησίες οι οποίες προήλθαν από την Μεταρρύθμιση. Πρέπει να είμαστε λογικοί σε όλα αυτά τα θέματα»[161],

ζ) Ο Δημητριάδος Ιγνάτιος Γεωργακόπουλος με δηλώσεις σαν και αυτήν: «Όντως φιλοξενήσαμε ένα συνέδριο της Συνοδικής Επιτροπής επί των Αιρέσεων στην πόλη του Βόλου και στο συνεδριακό μας Κέντρο, φιλοξενούμενοι της Μητροπόλεώς μας. Όμως αυτή η Επιτροπή ασχολείται με τις αναγνωρισμένες από την Εκκλησία αιρέσεις και δεν συμπεριλαμβάνονται σε αυτές οι Καθολικοί αδελφοί μας, ούτε η Καθολική Εκκλησία»[162],

η) Ο Μεσσηνίας Χρυσόστομος Σαββάτος με τις συμπροσευχές του με τον «Αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπουρυ» (και …Δρυΐδη!)  Rowan Williams στον Άγιο Δημήτριο στο Μπραχάμι (2010), με παπικούς σε Λειτουργία στο Αμμάν της Ιορδανίας (2014), και με δηλώσεις σαν τις εξής: «Το σχίσμα του 1054, σημαίνει διαίρεση της Εκκλησίας… Η Εκκλησία του Χριστού, είναι Μία και Αδιαίρετη, πριν το σχίσμα, σήμερα είναι διηρημένη, αφού βρισκόμαστε σε σχίσμα, αυτό επιβεβαιώνει το περιεχόμενο της § 41 του Κειμένου της Ραβέννας, εκτός εάν ιστορικά δεν υφίσταται σχίσμα, οπότε έχουμε ένωση των Εκκλησιών!!!»[163],

θ) Ο Τελμησσού Ιώβ Getcha με δηλώσεις όπως: «Αυτό που βιώνουμε μαζί είναι ότι είμαστε δύο στενές Εκκλησίες: όπως είπε ο Ιωάννης Παύλος ΙΙ, είμαστε δύο πνεύμονες μιας ενιαίας Εκκλησίας»[164],

αναγνωρίζουν ή όχι «ὀντολογικὰ ἐκκλησιαστικὴ ὑπόσταση, δηλ. μυστήρια» και «βάπτισμα στοὺς ἑτεροδόξους» και «ὑπὸ ὀντολογικὴ ἔννοια Ἐκκλησίες ἑτεροδόξων»; Η απάντηση βεβαίως και είναι θετική.

Κατόπιν των παραπάνω γίνεται κατανοητό πως το να συνεχίσει να υπερμαχεί κανείς υπέρ της «ορθοδοξίας» των αποφάσεων της Ψευδοσυνόδου της Κρήτης, θα είχε το ίδιο μάταιο αποτέλεσμα με το να προσπαθούσε να μας πείσει να αποδεχθούμε τα περί υγείας πορίσματα ενός συνεδρίου αρειμανίων καπνιστών επιστημόνων, στο οποίο «τεκμηριώνεται» η εξαίρετη ωφέλεια του καπνίσματος... Γίνεται λοιπόν από σαπρό δέντρο να βγει καλός καρπός; Ή από την ίδια πηγή να βγει και καθαρό και μολυσμένο νερό; Ο Σ. βεβαίως γράφει αμυνόμενος σε άλλο σημείο (σελ. 67) πως «οἱ προσωπικὲς πεποιθήσεις μελῶν τῆς Συνόδου γιὰ τὴν ἀναγνώριση ἢ μὴ Βαπτίσμαστος σὲ ἑτεροδόξους δὲν ἔχουν ἀπολύτως καμιὰ σημασία». Αυτό όμως δεν μπορεί να ισχύει, διότι θα υπήρχε στην εκκλησιαστική ιστορία κάποιο παρόμοιο παράδειγμα. Μια Σύνοδος φερειπείν που θα αποτελούνταν από Αρειανόφρονες να δογματίζει ορθοδόξως για την θεότητα του Υιού, ή μια Σύνοδο από Εικονομάχους που να αποφαίνεται ορθώς για την τιμή των εικόνων… 

Ι. Περνώντας στο επόμενο κεφάλαιο («Οἰκουμενισμός − Διαθρησκευτικὸς Πλουραλισμός – Πανθρησκεία») ο Σ. προσπαθεί να αντικρούσει την θέση των επικριτών της «Αγίας και Μεγάλης Συνόδου» «ὅτι ἡ οἰκουμενικὴ κίνηση, ὁ οἰκουμενισμός, ὅπως λέγεται, ἔχει ὡς ἀπώτερο σκοπὸ νὰ καταλήξει σὲ μιὰ διαθρησκειακὴ οἰκουμενιστικὴ Θεολογία, ὅπου θὰ κυριαρχήσει ἡ ἀρχὴ τοῦ δογματικοῦ πλουραλισμοῦ καὶ ἡ ἀρχὴ τοῦ δογματικοῦ μινιμαλισμοῦ». Και αφού παραθέτει δύο ενδεικτικά αποσπάσματα από κείμενα υπερμάχων αυτής της θέσεως, ισχυρίζεται πως «ἡ σκοποθεσία αὐτὴ δὲν ὑπάρχει στὸν οἰκουμενικὸ διάλογο καὶ εὑρίσκεται μόνο στὴν ἀσθενῆ φαντασία αὐτῶν ποὺ χωρὶς συστολὴ καὶ αὐτοσεβασμὸ προβάλλουν παρόμοιες θέσεις». Πριν εξετάσουμε ποια από τις δύο απόψεις είναι η σωστή ας δούμε με ποιον τρόπο ο Σ. προσπαθεί να τεκμηριώσει την άποψή του. Αυτό που κάνει είναι αρχικά να παρουσιάσει παράλληλα, αφενός μεν αποσπάσματα που υποστηρίζουν την ορθή θέση για το θέμα (δηλαδή ότι οι θρησκείες δεν αποτελούν οδούς σωτηρίας) ενός αιρετικού (του Πάπα Βενέδικτου Ratzinger) και αφετέρου αποσπάσματα που υποστηρίζουν την εσφαλμένη θέση για το θέμα (δηλαδή ότι και οι θρησκείες αποτελούν οδούς σωτηρίας) ενός «ορθοδόξου» (του εκ του Πατριαρχείου Αντιοχείας Μητροπολίτου Γεωργίου Khodre). Έτσι ο Σ. καταλήγει σε δύο συμπεράσματα. Πρώτον, ότι «ἐὰν οἱ ὀρθόδοξοι «οἰκουμενιστές» ἀποφασίσουν νὰ ὁδηγηθοῦν στὸν πλουραλισμό, στὸ σχετικισμὸ καὶ τὴν πανθρησκεία, θὰ ὑπάρξουν κάποιοι «αἱρετικοί» Ρωμαιοκαθολικοὶ ποὺ θὰ τοὺς ἐμποδίσουν» και δεύτερον πως «ἡ ἀπουσία τοῦ Πατριαρχείου Ἀντιοχείας ἀπὸ τὸ μεγάλο γεγονὸς τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Συνόδου δὲν ἔχει θεολογικὰ αἴτια» αφού «ἔχει ὑπερβεῖ κατὰ πολὺ τὸ πλαίσιο τῶν ἐπιτρεπτῶν σχέσεων μὲ ἑτεροδόξους καὶ ἑτεροθρήσκους». Ξεκινώντας από το δεύτερο οφείλουμε να τονίσουμε ότι και σε αυτό το σημείο ο Σ. έχει απόλυτο δίκαιο. Για το Πατριαρχείο Αντιοχείας ισχύουν όσα ειπώθηκαν παραπάνω για το Πατριαρχείο Μόσχας. Είναι και αυτό οικουμενιστικό και ως εκ τούτου οι Ορθόδοξοι δεν πρέπει να έχουν εκκλησιαστική κοινωνία με τους υπαγόμενους σε αυτό. Σχετικά όμως με το πρώτο συμπέρασμα του Σ. αυτό δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό. Όχι μόνο διότι, όπως γίνεται κατανοητό, είναι ειρωνικό, αλλά διότι δεν ισχύει κιόλας. Δεν είναι ο Ratzinger πλέον Πάπας, αλλά ο Φραγκίσκος, ο οποίος δεν συμμερίζεται τις απόψεις του προκατόχου του. Ο Ratzinger ήταν ένας κλασσικός παπικός, ένας ευθύς Παποκαίσαρας, ο Vicarius Christi, άνευ της μάνδρας του οποίου δεν υπάρχει σωτηρία. Σαφώς λοιπόν διαφορετικός στα φρονήματά του σε σχέση όχι μόνο με τον διάδοχό του, αλλά και με τον προκάτοχό του Ιωάννη Παύλο τον Β΄, μέγα οπαδό της Πανθρησκείας.

Όσον αφορά τώρα αν ο Οικουμενισμός αποσκοπεί ή όχι στην Πανθρησκεία[165], όπως έχει ονομαστεί, εμείς πιστεύουμε πως εκεί αποσκοπεί, όπως φαίνεται και από το κλίμα που καλλιεργείται με τις  πανθρησκειακές συμπροσευχές (Ασίζη, Κανμπέρα κλπ.) και τα διαθρησκειακά δρώμενα, αλλά και από τις διαθέσεις και τα φρονήματα των κορυφαίων Οικουμενιστών (ήδη είδαμε τα του εκ του κλίματος της Αντιοχείας κ. Γεωργίου), και μάλιστα όχι μόνο των εξ Ορθοδόξων:

α) Ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ Wojtyla, ο «Πάπας της Παγκοσμιοποίησης»[166] και «Διαθρησκειακός Γίγαντας»[167], όπως τον αποκάλεσαν, και εμπνευστής της Ασσίζης 1: «η Εκκλησία του Χριστού ανακαλύπτει τον «δεσμό» της με τον Ιουδαϊσμό… Για εμάς, η εβραϊκή θρησκεία δεν είναι κάτι «εξωτερικό», αλλά κατά κάποιον τρόπο ανήκει στο «εσωτερικό» της θρησκείας μας. Για το λόγο αυτό, έχουμε σχέσεις μαζί της όπως με καμία άλλη θρησκεία. Είστε οι αγαπημένοι μας αδελφοί και, μπορείτε να πείτε, οι μεγαλύτεροί μας αδελφοί»[168], «Το 1986, στην Ασίζη, κατά την Παγκόσμια Ημέρα Προσευχής για την Ειρήνη, οι Χριστιανοί των διαφόρων Εκκλησιών και Εκκλησιαστικών Κοινοτήτων προσευχήθηκαν με μία φωνή στον Κύριο της ιστορίας για ειρήνη στον κόσμο. Την ίδια ημέρα, με διαφορετικό αλλά παράλληλο τρόπο, οι Εβραίοι και οι εκπρόσωποι μη χριστιανικών θρησκειών προσευχήθηκαν επίσης για την ειρήνη σε μια αρμονική έκφραση συναισθημάτων που άγγιξε μια συντονισμένη χορδή βαθιά στο ανθρώπινο πνεύμα»[169].

β) Ο Πατριάρχης Αθηναγόρας, ο συμπροσευχηθείς μετά Μουσουλμάνων[170], αλλά και λειτουργών και ως …Ραββίνος[171]: «Μὲ τὴν ἑνότητα τῶν Ἐκκλησιῶν βαδίζομεν πρὸς μίαν πανανθρωπότητα. …ἤδη εἰς τὴν Ἀμερικὴν μεταλαμβάνετε πολλοὺς ἀπὸ τὸ Ἅγιον Ποτήριον, καὶ καλὰ κάνετε! Καὶ ἐγῶ ἐδῶ, ὅταν ἔρχονται Καθολικοὶ ἤ Προτεστάνται καὶ ζητοὺν νὰ μεταλάβουν, τοὺς προσφέρω τὸ Ἅγιον Ποτήριον! Καὶ εἰς τὴν Ρώμην τὸ ἵδιο γίνεται καὶ εἰς τὴν Ἀγγλίαν καὶ εἰς τὴν Γαλλίαν. Ἤδη ἔρχεται μοναχό του. Ἀλλὰ δὲν κάνει νὰ ἔλθη ἀπὸ τοὺς λαϊκοὺς καὶ ἀπὸ τοὺς ἱερεῖς. Πρέπει νὰ εἶναι σύμφωνος καὶ ἡ Ἱεραρχία καὶ ἡ Θεολογία. Γι᾿ αὐτὸ προσπαθοῦμε νὰ ἔχωμεν καὶ θεολόγους μαζί, διὰ νὰ ἔλθη αὐτὸ τὸ μεγάλο γεγονός, τοῦ Παγχριστιανισμοῦ. Καὶ μαζὶ μὲ αὐτὸ τὸ μεγάλο γεγονός, θὰ ἔλθη μίαν ἡμέραν τὸ ὄνειρόν μας τῆς Πανανθρωπότητος!»[172],

γ) Ο Πάπας Φραγκίσκος: «Και τώρα απευθύνομαι σε εσάς, τους διακεκριμένους αντιπροσώπους του εβραϊκού λαού, με τους οποίους είμαστε συνδεδεμένοι με έναν πολύ ιδιαίτερο πνευματικό δεσμό, αφού, όπως δήλωσε η Β΄ Βατικανή Σύνοδος «η Εκκλησία του Χριστού αναγνωρίζει ότι στο σχέδιο σωτηρίας του Θεού οι αρχές της πίστης και της εκλογής της βρίσκονται στους πατριάρχες, τον Μωυσή και τους προφήτες» (Nostra Aetate, 4). …Χαιρετίζω επίσης και ευχαριστώ θερμά όλους εσάς, τους αγαπητούς φίλους που ακολουθούν άλλες θρησκευτικές παραδόσειςˑ αρχικά τους μουσουλμάνους, που λατρεύουν τον Θεό ως έναν, ζωντανό και ελεήμονα, και τον επικαλούνται στην προσευχή, και όλους εσάς. Εκτιμώ πολύ την παρουσία σας: μέσα σε αυτό, βλέπω ένα απτό σημάδι μιας θέλησης να αναπτυχθεί με αμοιβαίο σεβασμό και συνεργασία για το κοινό καλό της ανθρωπότητας»[173], «Οι περισσότεροι από τους κατοίκους του πλανήτη θεωρούν τους εαυτούς τους πιστούς. Αυτό θα πρέπει να οδηγήσει σε διάλογο μεταξύ θρησκειών. Δεν πρέπει να σταματήσουμε να προσευχόμαστε γι᾿ αυτό και να συνεργαζόμαστε με όσους σκέφτονται διαφορετικά. Πολλοί σκέφτονται διαφορετικά, αισθάνονται διαφορετικά, αναζητούν τον Θεό ή συναντούν τον Θεό με διαφορετικούς τρόπους. Σε αυτό το πλήθος, σε αυτό το φάσμα των θρησκειών, υπάρχει μόνο μία βεβαιότητα που έχουμε για όλους: Είμαστε όλοι παιδιά του Θεού. Ελπίζω ότι θα διαδώσετε το αίτημά μου για προσευχή αυτό το μήνα: «Αυτός ο ειλικρινής διάλογος μεταξύ ανδρών και γυναικών διαφορετικών θρησκειών μπορεί να παράγει τους καρπούς της ειρήνης και της δικαιοσύνης»»[174].

δ) Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος ο πανθρησκειαστής γεωλάτρης[175]: «Ὅλες οἱ θρησκεῖες εἶναι ὁδοὶ σωτηρίας»[176], «Ρωμαιοκαθολικοὶ καὶ ᾿Ορθόδοξοι, Προτεστάνται καὶ ῾Εβραῖοι, Μουσουλμᾶνοι καὶ ᾿Ινδοί, Βουδισταὶ καὶ Κομφουκιανοί, ἦλθε ὁ καιρὸς ὄχι ἁπλῶς γιὰ προσέγγιση, ἀλλὰ γιὰ μιὰ συμμαχία καὶ συλλογικὴ προσπάθεια… νὰ συντελέσωμε ὅλοι μας στὴν προώθηση τῶν πνευματικῶν ἀρχῶν τοῦ οἰκουμενισμοῦ, τῆς ἀδελφωσύνης καὶ τῆς εἰρήνης… εἴμεθα ἡνωμένοι ἐν τῷ πνεύματι τοῦ ἑνὸς Θεοῦ»[177], «Αν και υπάρχουν καταστάσεις όπου ο πόλεμος μπορεί να είναι αναπόφευκτος, η αλήθεια διδάσκεται σαφώς τόσο στο Ευαγγέλιο όσο και στο Κοράνι ότι ο Θεός επιβάλλει την ειρήνη[178]… Σεβόμαστε την επιλογή ενός ατόμου όσον αφορά την πίστη του και δεν προσηλυτίζουμε κανέναν, ούτε συμμετέχουμε σε διαλόγους μεταξύ των Χριστιανών και των αδελφών μας μουσουλμάνων, προκειμένου να τους πείσουμε να αποδεχτούν την πίστη μας. Εξάλλου, δεν υπάρχει τέτοια πρόθεση που να απευθύνεται σε εμάς από τους μουσουλμάνους συμμετέχοντες σε αυτούς τους διαλόγους… Αλλά δεν εγκαταλείπουμε την ελπίδα ότι το Ευαγγέλιο της συναίνεσης, της συμφιλίωσης και της ειρηνικής συνεργασίας θα επικρατήσει. Γι 'αυτό αναφέρεται σε αυτό ο απόστολος Παύλος όταν γράφει: «Εἰ δυνατόν, τὸ ἐξ ὑμῶν μετὰ πάντων ἀνθρώπων εἰρηνεύοντες» (Ρωμαίους 12:18). Η ισοδύναμη πρόσκληση βρίσκεται στο Κοράνι «Oι άνθρωποι της Βίβλου, ας ενώσουμε τις προσπάθειές μας με την αρχή που είναι κοινή για όλους μας: ότι δεν θα λατρεύουμε κανέναν παρά τον Θεό». Αυτό το Ευαγγέλιο της συναίνεσης, της συμφιλίωσης και της ειρηνικής συνεργασίας, αν γίνει δεκτό από όλους, θα οδηγήσει στην εδραίωση της ειρήνης και της ευημερίας όλων των ανθρώπων, έτσι ώστε ο καθένας να μπορεί να λατρεύει τον Ένα Θεό όπως επιθυμεί και να είναι σε θέση να συνεργαστεί μαζί για το κοινό καλό»[179], «Όπως και ο διάδοχος του Αγίου Πέτρου, ο αδελφός μας, η αγιότητά του ο Πάπας Βενέδικτος ο 16ος ήταν εδώ πέρυσι, έτσι και εμείς, σαν διάδοχοι του γήινου αδελφού του αγίου Πέτρου, του πρώτου που καλέστηκε απόστολος, του Αγίου Αντρέα, εμπνευσμένοι από την διακαή πεποίθηση πως το πιο επείγον έργο που στέκεται μπροστά σε όλες τις θρησκευτικές κοινότητες είναι η παγκόσμια συνεργασία μας για την προώθηση μεγαλύτερης ανεκτικότητας και κατανόησης ανάμεσα στους ανθρώπους, τις φυλές και τις θρησκείες του πλανήτη μας. Για αυτόν το λόγο σήμερα μας συνοδεύει η Εξοχότης του, ο μητροπολίτης Εμμανουήλ της Γαλλίας, που διευκολύνει και περιθάλπει τις Διεθνείς Ακαδημαϊκές Διαβουλεύσεις ανάμεσα στον Ορθόδοξο Χριστιανισμό και τον Ιουδαϊσμό… Δεν υπάρχει αμφιβολία στο μυαλό μας πως ένας διαθρησκευτικός διάλογος είναι ευθύνη και υποχρέωση όλων των θρησκευτικών ηγετών της εποχής μας. Διότι δεν έχουμε μόνο κοινά σημεία που μας ενώνουν, όπως οι ιερές γραφές που λατρεύουμε[180], οι Πατριάρχες και οι Προφήτες που τιμούμε, αλλά έχουμε και κοινά θέματα που πρέπει να αντιμετωπίσουμε στον κόσμο… Το χρωστάμε, σαν Εβραίοι και Χριστιανοί, στην κοινή κληρονομιά μας, να μιμηθούμε τον προπάτορα μας Αβραάμ[181] που δέχτηκε την απρόσμενη επίσκεψη των τριών ξένων[182] κάτω από τη σκιά των βελανιδιών Μαμβρή, όπως περιγράφεται στη Γένεση. …Ας πιαστούμε από τα χέρια όχι μόνο για να προσευχηθούμε, αλλά και σε ένδειξη αλληλεγγύης. Το χρωστάμε στο Θεό μας[183], στους κοινούς Πατριάρχες μας Αβραάμ, Ισαάκ και Ιακώβ, σε όλους εμάς και στον κόσμο»[184].

ε) Ο Ελβετίας Δαμασκηνός: «Κατά βάθος, μια εκκλησία ή ένα τέμενος αποβλέπουν στην ίδια πνευματική καταξίωση του ανθρώπου»[185].

στ) Η παγκοσμίως αναγνωρισμένη παπική ψευδοαγία του Οικουμενισμού «μητέρα» Τερέζα: «Πηγαίναμε κάθε μέρα για να προσευχηθούμε σε κάποιο ναό ή εκκλησία. Ο Αρχιεπίσκοπος μας έδωσε την άδεια να το πράξουμε. Προσευχηθήκαμε με τους Εβραίους, τους Αρμένιους, τους Αγγλικανούς, τους Τζαϊνιστές, τους Σιχ, τους Βουδιστές και τους Ινδουιστές. Ήταν εξαιρετικό. Όλες οι καρδιές ενωμένες στην προσευχή στον έναν αληθινό Θεό»[186], «Κάποιοι Τον αποκαλούν Ισχάρ, κάποιοι Τον αποκαλούν Αλλάχ, κάποιοι απλά Θεό, αλλά πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι Αυτός μας δημιούργησε για μεγαλύτερα πράγματα: να αγαπάμε και να αγαπιόμαστε. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι αγαπάμε. Δεν μπορούμε να αγαπήσουμε χωρίς προσευχή και έτσι πρέπει να προσευχηθούμε μαζί»[187].

ζ) Ο Καρδινάλιος Φραγκίσκος Arinze, Πρόεδρος επί εικοσαετία του Ποντιφικού Συμβουλίου για τον Διαθρησκειακό Διάλογο: «Arinze: Εάν κάποιος έπρεπε να προχωρήσει αυτό που είπατε λίγο πιο πέρα ​​και να πεί «αν δεν είστε χριστιανός, δεν πηγαίνετε στον ουρανό», θα θεωρούσαμε αυτό το πρόσωπο ως φονταμενταλιστή ...και θεολογικά λάθος. …Συναντήθηκα στο Πακιστάν με ένα μουσουλμάνο. Οι άνθρωποι θα πήγαιναν σε αυτόν. Είχε μια θαυμάσια ιδέα για το Κοράνι. Ήμασταν σαν δυο δίδυμοι που γνώριζαν ο ένας τον άλλο από τη γέννηση. Και ήμουν σε θαυμασμό για την σοφία αυτού του ανθρώπου. Νομίζω ότι ο άνθρωπος θα πάει στον ουρανό. Αλλά δεν είμαι αυτός που ανοίγει την πόρτα (γέλιο ακροατηρίου). Υπήρξε ένας βουδιστής στο Κιότο, στην Ιαπωνία. Αυτός ο άνθρωπος, ένας καλός άνθρωπος, ήταν ανοιχτός, άκουγε, ήταν ταπεινός. Ήμουν έκπληκτος. Άκουγα τα σοφά λόγια του και είπα στον εαυτό μου «Η χάρη του Θεού εργάζεται σε αυτόν τον άνθρωπο». Παρατήρησα ότι όσο περισσότερο αυτοί ήταν αφιερωμένοι στη θρησκεία τους και εγώ στη δική μου, τόσο περισσότερο ήρθαμε πιο κοντά ο ένας τον άλλον, παρόλο που δεν ήξερα τη γλώσσα τους. Υπάρχει μια γλώσσα της καρδιάς. Έτσι, αν συναντήσετε ένα άτομο, αν και οι δύο είστε αφοσιωμένοι στο Θεό, και οι δύο θα είστε πλησιέστεροι ο ένας στον άλλο από ότι δύο καθηγητές δύο θρησκειών που δεν ασκούν αυτό που κηρύττουν αλλά μπορούν να αποκρυπτογραφούν από το πρωί έως το βράδυ. Ashley: Επομένως υπάρχει η δυνατότητα να φτάσετε στον ουρανό χωρίς να αποδεχτείτε τον Ιησού; Arinze: Ξεκάθαρα, ναι»[188].

Από όλα τα παραπάνω ενδεικτικά αποσπάσματα είναι σαφές πως ο Οικουμενισμός στοχεύει στην Πανθρησκεία. Όποιος δεν το βλέπει αυτό είναι τυφλός!

(ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΕΛΟΥΣ

---

[140] Πρέπει να δηλωθεί για άλλη μια φορά η συμφωνία μας με την θέση του Σ. πως και οι επίσκοποι των Τοπικών Εκκλησιών που δεν συμμετείχαν (όπως της Αντιοχείας και της Ρωσίας) έχουν τα ίδια εκκλησιολογικά φρονήματα και δεν ήταν λόγοι Πίστεως εκείνοι που τους οδήγησαν στην αποχή τους.

[142] Ας απαντήσει ο αξιότιμος Σ.: είναι δυνατόν μια Εκκλησία με οντολογική υπόσταση να είναι «αδελφή» με μια «εκκλησία» που δεν έχει οντολογική υπόσταση; Επίσης να μας δείξει ένα κείμενο Ορθοδόξων Συνόδων και Αγίων Πατέρων που να ονομάζουν την «Δυτική Εκκλησία» ως «αδελφή».

[143] Κοινό Ανακοινωθέν Πατριάρχου Βαρθολομαίου και Πάπα Ιωάννου Παύλου Β´, Βατικανὸ, 29.6.1995 (Περιοδικό Επίσκεψις, αρ. 520, 31.7.1995).

[144] Συνέντευξη Πατρ. Βαρθολομαίου στην εφημερίδα La Repubblica (http://aktines.blogspot.gr/2016/07/m.html).

[145] BARTOLOMEO I ARCIVESCOVO DI COSTANTINOPOLI PER L’ARRIVO DI SUA EMINENZA IL CARDINALE ANGELO SCOLA ARCIVESCOVO METROPOLITA DI MILANO (μετάφραση ημέτερη, https://www.ec-patr.org/docdisplay.php?lang=gr&id=1855&tla=gr).

[146] Κοινή διακήρυξη Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου και Πάπα Φραγκίσκου (http://www.huffingtonpost.gr/2014/11/30/-------_n_6243148.html).

[147] Περιοδικό Επίσκεψις, αρ. 464/1-7-1991.

[148] Οι Άγιοι Πατέρες δηλαδή της Β΄ χιλιετίας, όπως ο Μέγας Φώτιος, ο Μιχαήλ Κηρουλάριος, ο Άγιος Μελέτιος ο Γαλησιώτης, ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ο Άγιος Άνθιμος ο Ομολογητής, ο Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός, ο Γεννάδιος Σχολάριος ο Άγιος Μελέτιος ο Πηγάς, ο Μάρτυς Πατριάρχης Κύριλλος Λούκαρις, οι Κολλυβάδες Πατέρες, ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ο Άγιος Νεκτάριος έγιναν θύματα του διαβόλου με την άρνησή τους να δεχθούν την Ουνία (διότι Ουνία είναι η ψευδένωση που ευαγγελίζεται ο Οικουμενισμός) και να εξαλειφθεί το «Σχίσμα», και νικητής του διαβόλου οι Νεοπατέρες Αθηναγόρας, Βαρθολομαίος και οι συν αυτώ! Είμαι ειλικρινά περίεργος να δω πως θα μπορούσε να δικαιολογήσει ο Σ. μια τέτοια - ίσως την πιο φρικιαστική - δήλωση του κ. Βαρθολομαίου.

[149] Είναι διηρημένη δηλαδή η Εκκλησία…

[150] Θρονική Εορτή του Φαναρίου, 30-11-1998 (Περιοδικό Επίσκεψις αρ. 563/1998).

[151] Οικουμενική προσευχή για τα θύματα της τρομοκρατίας (http://www.dogma.gr/kosmos/oikoumeniki-prosefchi-gia-ta-thymata-tis-tromokratias-vinteo/60146/).

[152] Συνέντευξη Πατριάρχου Αλεξανδρείας Θεοδώρου στο ΚΡΗΤΗTV: «Γιατί «Μεγάλη» και όχι «Οικουμενική Σύνοδος»;» (https://www.youtube.com/watch?v=ZpacCsCVIDY).

[153] Στο αίσχος της Κανμπέρας συμμετείχαν, εκτός του τότε Χαλκηδόνος Βαρθολομαίου και του τότε Ανδρούσης Αναστασίου (νυν Κωνσταντινουπόλεως και Αλβανίας αντίστοιχα) και έτερα μέλη της Ψευδοσυνόδου της Κρήτης, όπως ο Περιστερίου Χρυσόστομος Ζαφείρης. Συμμετείχε επίσης και ο Νικοπόλεως Μελέτιος Καλαμαράς. Μια εικόνα από την συμπροσευχή αυτή που συμμετείχαν 4000 αντιπρόσωποι 370 «εκκλησιών», ραβίνοι, βουδιστές, ισλαμιστές, μάγοι, ινδιάνοι κ.λ.π εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=5pdzn3tOqtg

[154] Στην Λειτουργία αυτή προεξήρχε ο Κων/πόλεως Βαρθολομαίος, ενώ συμμετείχαν, εκτός του Αλβανίας, και άλλοι συμμετέχοντες στην Ψευδοσύνοδο, όπως οι Περγάμου Ιωάννης και Δημητριάδος Ιγνάτιος. Βλ. εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=gXk_sEPRfR4 (παπικοί κοινωνούν στο 1:48:18, 1:51:01 και 1:53:08 της μετάδοσης).

[155] Αναγνωρίζει και «Κατά Δύσιν» Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία λοιπόν.

[156] http://www.kathimerini.gr/863672/article/epikairothta/ellada/ar8ro-anastasioy-sthn-k-epivevlhmenh-h-agia-kai-megalh-synodos

[157] Ενώ δηλαδή οι Άγιοι Πατέρες λένε πως «εκτός Εκκλησίας δεν υπάρχει βάπτισμα», οι Νεοπατέρες λένε το αντίθετο, αναγνωρίζοντας δηλαδή κάθε είδους «βάπτισμα» ως έγκυρο και ικανό για εισαγωγή στην Εκκλησία!

[158] John Zizioulas, Orthodox Ecclesiology and the Ecumenical Movement (Περιοδικό Sourozh, No 21/August 1985).

[159] Περιοδικό Επίσκεψις, αρ. 559/31.7.1998 (http://www.hsir.org/Theology_el/3a2026PSE-Airesis.pdf). Αοράτως δηλαδή θεωρεί πως είμαστε ενωμένοι με τους αιρετικούς!

[160] Γερμανία – Φωτογραφίες από την ημέρα του Οικουμενισμού  (http://aktines.blogspot.gr/2012/05/blog-post_5513.html).

[161] Ο Γαλλίας Εμμανουήλ για την Μεγάλη Σύνοδο (http://www.romfea.gr/epikairotita-xronika/7338-o-gallias-emmanouil-gia-tin-megali-sunodo).

[162] Ημερίδα για τα 50 ΧΡΟΝΙΑ της Β΄ ΒΑΤΙΚΑΝΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ Παρεμβάσεις του Μητροπολίτου Δημητριάδος Ιγνατίου (http://anastasiosk.blogspot.gr/2013/11/50.html).

[163] Επιστολή Μητροπολίτου Μεσσηνίας Χρυσοστόμου προς τον καθηγητή Τσελεγγίδη (http://anavaseis.blogspot.gr/2010/08/blog-post_5861.html).

[164] Η παπική θεωρία των "δύο πνευμόνων" από τον Αρχιεπίσκοπο Τελμησσού Ιώβ (http://aktines.blogspot.gr/2016/09/blog-post_651.html).

[165] Ο Σ. αναρωτιέται: «Πῶς μπορεῖ νὰ δημιουργηθεῖ ἡ προοπτικὴ τῆς Πανθρησκείας, ὅταν ὁ θρησκευτικὸς πλουραλισμὸς δέν «ἰσοπεδώσει» προηγουμένως τὶς Θρησκεῖες;». Μα η Πανθρησκεία στην οποία οδηγεί ο Οικουμενισμός δεν είναι ισοπέδωμα των θρησκειών, αλλά ταυτόχρονη αποδοχή όλων τους ως οδών σωτηρίας. Ο Σ. έχει εκφράσει ήδη την αποδοχή του πως υπάρχει σώζουσα Θεία Χάρις και στους ετεροδόξους. Πολλοί Οικουμενιστές αποδέχονται ότι αυτό ισχύει και για τους αλλοθρήσκους. Με ποια επιχειρήματα θα τους αντικρούσει και δεν θα τον κατηγορήσουν με τις ίδιες κατηγορίες που κατηγόρησε εμάς (τους «οπαδούς της αποκλειστικότητας»); Όποιος δεν βλέπει ότι ο σκοπός του Οικουμενισμού είναι η Πανθρησκεία αυτός είναι που όντως δεν ξέρει τι λέγει και τι γράφει!

[166] Εφημερίδα Το Βήμα (10-4-2005).

[167] Διαφωτιστική αναφορά στην διαθρησκειακή δράση του στα άρθρα των Paul McKenna «Pope John Paul II — Interfaith Giant» (https://www.scarboromissions.ca/interfaith-dialogue/the-church-dialogue/pope-john-paul-ii-interfaith-giant) και Michael Fitzgerald «Pope John Paul II and Interreligious Dialogue» (http://www.ewtn.com/library/chistory/intrejp2.htm).

[168] Από τον χαιρετισμό του κατά την επίσκεψή του στην Συναγωγή της Ρώμης το 1986 (στα γερμανικά: http://w2.vatican.va/content/john-paul-ii/de/speeches/1986/april/documents/hf_jp-ii_spe_19860413_sinagoga-roma.html).

[169] Από την οικουμενιστική του εγκύκλιο «Ut Unum Sint» (25/5/1995, http://w2.vatican.va/content/john-paul-ii/en/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_25051995_ut-unum-sint.html) στην οποία βρίσκουμε όλα τα θεμελιώδη δόγματα του Οικουμενισμού, καθώς και την διδασκαλία περί χάριτος και σωτηρίας εκτός των ορίων της Εκκλησίας πολύ πριν την αναπαράγουν ο Β. Ι. και ο Σ..

[160] Περιοδικό Η Φωνή της Εκκλησίας, αρ. 506, 12 Δεκεμβρίου 1959.

[161] «Στην Κέρκυρα, όπου έζησα κάποτε, λειτούργησα αρκετές φορές ως Ραββίνος για τους Εβραίους φίλους μου» (περιοδικό Χρονικά, αρ. 205, Σεπτ. – Οκτ. 2006. https://kis.gr/files/chronika-205.pdf).

[172] «Αἰ πνευματικαὶ ὑποθήκαι τοῦ Ἀθηναγόρου τοῦ Α΄» στην εφημερίδα Ὀρθόδοξος Τύπος, αρ. 365, 13 Ιουλίου 1979.

[173] AUDIENCE WITH REPRESENTATIVES OF THE CHURCHES AND ECCLESIAL COMMUNITIES AND OF THE DIFFERENT RELIGIONS (20/3/2013): https://w2.vatican.va/content/francesco/en/speeches/2013/march/documents/papa-francesco_20130320_delegati-fraterni.html

[174] Pope Francis reveals plans for "One World Religion" (2016): https://www.youtube.com/watch?v=07dPzM5q43c

[175] «Στὶς 15 Νοεμβρίου ἀντιπρόσωποι τῶν θρησκειῶν Μπαχάϊ, Βουδισμοῦ, Χριστιανισμοῦ, Ινδουϊσμοῦ, Τζαϊνισμοῦ, ᾿Ιουδαϊσμοῦ, Μουσουλμανισμοῦ, Σίχ, Σιντοϊσμοῦ, Ταοϊσμοῦ καὶ Ζωροαστρισμοῦ συναντήθηκαν στὸ Κατμαντοῦ τοῦ Νεπάλ, γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσουν ἕνα εὐρὺ φάσμα διεθνῶν περιβαλλοντικῶν προκλήσεων καὶ νὰ ἀποκαλύψουν τὰ ῾Ιερὰ Δῶρα γιὰ ῞Εναν Ζῶντα Πλανήτη… Παρέστη καὶ συμμετεῖχε ὁ πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος, ὁ ὁποῖος ἦταν ὁ κεντρικὸς εἰσηγητὴς τοῦ Συνεδρίου…Ο κ. Βαρθολομαῖος προσέφερε ὡς «ἱερὸ δῶρο στὴν Γῆ» μία μοναστηριακὴ ἔκτασι στὴν περιοχὴ τῆς Δωδεκανήσου... Τὴν ἔναρξι τῆς Τελετῆς εἶχε κηρύξει ὁ Βασιλεὺς τοῦ Νεπὰλ Birendra Bir Bikram Shah Der, ὁ ὁποῖος πιστεύεται ὡς δῆθεν ἐνσάρκωσις τοῦ ἰνδουϊστικοῦ θεοῦ Βισνοῦ. ᾿Επακολούθησε ἕνας διαθρησκειακὸς ἑορτασμὸς πρὸς τιμὴν τῶν νέων «῾Ιερῶν Δώρων», μὲ μουσική, χορὸ καὶ ἱερὲς τελετὲς ἀπὸ ὅλον τὸν κόσμο. Τὴν πρώτη μέρα τῶν ἐκδηλώσεων πραγματοποιήθηκε μὲ τὴν παρουσία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου, τελετουργικὴ ἐκδήλωση κατὰ τὸ θρησκευτικὸ τυπικὸ τῶν Σιντοϊστῶν, κατὰ τὴν ὁποία δόθηκαν καὶ οἱ σχετικὲς Σιντοϊστικὲς εὐλογίες πρὸς τὴν φύσι καὶ τοὺς ἀνθρώπους. Τὸ ἀπόγευμα τῆς ἴδιας ἡμέρας δόθηκαν εὐλογίες κατὰ τὸ Ζωροαστρικὸ τυπικὸ...» (Περιοδικό Ορθόδοξος Ενημέρωσις, αρ. 37/Ιούλιος 2001: http://www.hsir.org/Theology_el/3a1b001ProothesisDiathreskeiakouSynkretismouOE37.pdf).

[176] Περιοδικό Επίσκεψις, αρ. 523/1995.

[177] Περιοδικό Ορθοδοξία, Οκτ. – Δεκ. 1994.

[178] Έχει άραγε επίγνωση ο κ. Βαρθολομαίος για ποια ειρήνη ομιλεί ο Κύριος όταν λέει: «Εἰρήνην ἀφίημι ὑμῖν, εἰρήνην τὴν ἐμὴν δίδωμι ὑμῖν· οὐ καθὼς ὁ κόσμος δίδωσιν, ἐγὼ δίδωμι ὑμῖν» (Ιω. ιδ΄, 27); Γι᾿ αυτήν την ειρήνη μιλά και το Κοράνι;

[179] Address of His All Holiness the Ecumenical Patriarch Bartholomew on the Subject "Relations Between Christians and Muslims", Delivered in the Emirate of Bahrain (μετάφραση ημέτερη, https://www.patriarchate.org/other-ecumenical-documents/-/asset_publisher/aVZXzRHnQs0R/content/address-of-his-all-holiness-the-ecumenical-patriarch-bartholomew-on-the-subject-relations-between-christians-and-muslims-delivered-in-the-emirate-of-b?inheritRedirect=false&redirect=https%3A%2F%2Fwww.patriarchate.org%2Fother-ecumenical-documents%3Fp_p_id%3D101_INSTANCE_aVZXzRHnQs0R%26p_p_lifecycle%3D0%26p_p_state%3Dnormal%26p_p_mode%3Dview%26p_p_col_id%3Dcolumn-1%26p_p_col_pos%3D1%26p_p_col_count%3D2%26_101_INSTANCE_aVZXzRHnQs0R_advancedSearch%3Dfalse%26_101_INSTANCE_aVZXzRHnQs0R_keywords%3D%26_101_INSTANCE_aVZXzRHnQs0R_delta%3D20%26p_r_p_564233524_resetCur%3Dfalse%26_101_INSTANCE_aVZXzRHnQs0R_cur%3D2%26_101_INSTANCE_aVZXzRHnQs0R_andOperator%3Dtrue)

[180] Ποιες κοινές «Γραφές» λατρεύετε κ. Βαρθολομαίε όταν οι μεν Ορθόδοξοι έχουν την Καινή Διαθήκη και οι Ιουδαίοι το Ταλμούδ, ενώ ακόμη και για την Παλαιά Διαθήκη δεν χρησιμοποιούμε το ίδιο κείμενο, αφού εμείς δεχόμαστε την μετάφραση των Ο΄;

[181] Ο Κύριός μας όμως συντρίβει τα λόγια του πανθρησκειαστή ψευδοδιδασκάλου: «εἰ τέκνα τοῦ Ἀβραὰμ ἦτε, τὰ ἔργα τοῦ Ἀβραὰμ ἐποιεῖτε» (Ιω. η΄, 39) «ὑμεῖς ἐκ τοῦ πατρὸς τοῦ διαβόλου ἐστέ, καὶ τὰς ἐπιθυμίας τοῦ πατρὸς ὑμῶν θέλετε ποιεῖν» (Ιω. η΄, 44).

[182] Ο Μάρτυς Πατριάρχης Κύριλλος Λούκαρις στο έργο του «Κατά Ιουδαίων», και με αφορμή την φιλοξενία του Αβραάμ, κάνει μια ωραία ανάλυση υπέρ της τριαδικότητος του Θεού. Ο κ. Βαρθολομαίος μας μιλά με γλώσσα εκκοσμικευμένη για την υποδοχή των προσφύγων και των ξένων μέσα στα πλαίσια της Παγκοσμιοποιήσεως που υπηρετεί.

[183] Πιστεύουν και οι Ιουδαίοι σε Πατέρα, Υιόν και Άγιον Πνεύμα, Θεόν;

[184] Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος στην Συναγωγή της Νέας Υόρκης (28/10/2009). Η ομιλία απομαγνητοφωνημένη εδώ (αγγλιστί, η μετάφραση του αποσπάσματος ενταύθα ημέτερη): http://www.schizas.com/site3/images/stories/evraioi/vartholomaios-speech.pdf και το βίντεο εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=3RHTWgP4cbU

[185] Περιοδικό Επίσκεψις, αρ. 494/31-7-1993.

[186] Should Mother Teresa be canonized? (http://unamsanctamcatholicam.blogspot.gr/2007/09/should-mother-teresa-be-canonized.html). Ο συγγραφέας (είναι παπικός και ασκεί κριτική στην αγιοποίηση της Τερέζας από το Βατικανό) παρατηρεί εύστοχα: «"Καρδιές ενωμένες στην προσευχή στον έναν αληθινό Θεό"; Ο Ινδουισμός έχει περίπου 330 εκατομμύρια θεούς. Σε ποιον από αυτούς τους 330 εκατομμύρια απευθυνόταν η προσευχή της Μητέρας Τερέζα και πώς γνώριζε ότι ήταν συνώνυμος με τον "έναν αληθινό Θεό;"».

[187] Αυτόθι.

[188] Εφημερίδα The Dallas Morning News, 20 Μαρτίου 1999 (αναδημοσίευση: http://fobes.net/nostra.html, μετάφραση ημέτερη).