Τεθολωμένα καὶ δηλητηριώδη ὕδατα (Περὶ Ψυχολογίας) - Μέρος B΄

(ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΕΔΩ)

Ἑλένης Ἀνδρουλάκη 

(ΣΥΜΒΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΕΣ: ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ - ΜΕΡΟΣ Α´, Β΄)

(ὅπου σ.σ.: σχόλια τῆς ὀμάδος ποὺ συνεργάστηκε γιὰ τὴν ἐργασία)

[...] Με έναν ύπουλο και συνάμα τραγικό τρόπο, το σταυρικό ήθος που οδηγεί στην Ανάσταση και το Χριστό έχει αντικατασταθεί σήμερα από ένα ψυχαναλυτικό/ψυχολογικό μοντέλο ζωής που οδηγεί στα πάθη και τον εαυτό. «Αυτο-ανάλυση, αυτο-κατανόηση, αυτο-αποδοχή, αυτο-πεποίθηση, αυτο-εκτίμηση, αυτο-πραγμάτωση»: οι βασικές αυτές έννοιες που κυριαρχούν στα περισσότερα συγγράμματα ψυχικής υγείας έχουν σαφώς τις ρίζες τους σε εγωκεντρικά συστήματα αυτο-σωτηρίας και αυτο-θέωσης. Και για να πετύχει κανείς το σκοπό της προσωπικής αυτο-ανύψωσης που ταυτίζεται με την ψυχική υγεία, χρειάζεται «βοήθεια ζωής» από έναν «σύμβουλο» ή «ψυχοθεραπευτή». Αυτός, μέσα από μια «θεραπευτική διαδικασία», θα βοηθήσει τον «ασθενή/πελάτη» «να ανακαλύψει τις κρυμμένες του Δυνάμεις» κι έτσι να «θεραπευτεί».

[...] Να τονιστεί εξαρχής ότι όταν λέμε ψυχοθεραπευτική δεν εννοούμε μία μέθοδο και κάποιες τεχνικές, αλλά εκατοντάδες μεθόδους και χιλιάδες τεχνικές, που ποικίλλουν ανάλογα με τις θεωρίες και τη φιλοσοφία που ασπάζεται ο κάθε ψυχοθεραπευτής. Να πούμε ότι ψυχοθεραπευτής μπορεί να γίνει ο καθένας, δεν χρειάζεται να είναι κανείς γιατρός ή ψυχολόγος. Μιλάμε λοιπόν όχι για μία ψυχοθεραπεία, αλλά για πολλές ψυχοθεραπείες, οι οποίες θα μπορούσαν να ταξινομηθούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τις συμβατικές και τις εναλλακτικές.

[...] Υπάρχει σήμερα τεράστια διεθνής βιβλιογραφία που καταρρίπτει το μύθο του επιστημονικού χαρακτήρα της ψυχοθεραπευτικής σχετικά με την ερμηνεία, αλλαγή και πρόβλεψη της ανθρώπινης συμπεριφοράς και σχετικά με τα θεραπευτικά αποτελέσματα. Προσέξτε τους ορισμούς και τα πορίσματα των ίδιων των «ειδικών». Η ψυχοθεραπεία είναι «ένα συνονθύλευμα θεωριών, μία σύγχυση διαδικασιών, ένα σύμφυρμα θεραπειών και μια κακοφωνία δραστηριοτήτων που δεν έχουν καμία κατάλληλη λογική εξήγηση και είναι αδύνατον να ελεγχθούν ή να αξιολογηθούν». «Η ψυχοθεραπεία είναι μια ακαθόριστη τεχνική που εφαρμόζεται σε απροσδιόριστες περιπτώσεις με απρόβλεπτα αποτελέσματα», «ένα πολύ εντυπωσιακό οικοδόμημα [που] έχει χτιστεί σε πολύ αδύναμα θεμέλια». «Η ψυχολογία είναι καταδικασμένη να αυτοακυρώνεται ως επιστήμη», «η διαδικασία της ψυχοθεραπείας είναι τέχνη και όχι επιστήμη», «η ψυχολογία δεν είναι και δεν μπορεί να είναι επιστήμη». Και υπάρχουν σοβαρές ενστάσεις «για τη γνησιότητα της ψυχολογίας, τόσο ως θεραπευτικής όσο και ως ερμηνευτικής επιστήμης».

[...] Ένα πολύ σημαντικό κλειδί στην όλη κατανόηση της ψυχοθεραπευτικής είναι η ύπαρξη διαφόρων κατευθύνσεων ή σχολών (ψυχαναλυτική, συμπεριφοριστική, ουμανιστική, υπερπροσωπική, κ.α). Έχει υπολογιστεί ότι υπάρχουν σήμερα διεθνώς περισσότερες από 400 διαφορετικές ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις, με διαφορετικές θεωρίες και διαφορετικές μεθόδους. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι οι εκατοντάδες αυτές προσεγγίσεις, που κάνουν χρήση τουλάχιστον 10.000 συγκεκριμένων τεχνικών, δεν μπορούν να τεκμηριωθούν επιστημονικά, αφού στηρίζονται σε φιλοσοφίες και θεωρητικές υποθέσεις, οι οποίες συχνά συγκρούονται μεταξύ τους και αλληλοαναιρούνται. Και μόνο από αυτό γίνεται εύκολα κατανοητό ότι η ψυχοθεραπεία δεν πληροί τα κριτήρια της επιστήμης. Αφού το ίδιο ακριβώς φαινόμενο «ερμηνεύεται εντελώς διαφορετικά από διαφορετικές θεωρίες, οι αρχές και η ορολογία των οποίων δεν συμβιβάζονται μεταξύ τους».

[...] «κανένα σύστημα ταξινόμησης δεν είναι παγκοσμίως αποδεκτό για την ψυχιατρική διάγνωση»... Ένα άλλο σημείο που κλονίζει την επιστημονικότητα της διάγνωσης ασθενειών μέσω DSM (σ.σ. σύστημα ταξινομήσεως ψυχικών διαταραχών) είναι το γεγονός ότι κάτι που θεωρείται ψυχική διαταραχή στη μία έκδοση του DSM, δεν θεωρείται διαταραχή στην επόμενη και αντιστρόφως. Ενδεικτικά παραδείγματα αποτελούν η ομοφυλοφιλία και η παιδοφιλία. Ενώ η ομοφυλοφιλία ήταν διαταραχή για το DSMΙ, στο DSMΙΙ άλλαξε σε διαταραχή μόνο για εκείνους που αισθάνονταν άβολα ή που επιθυμούσαν να αλλάξουν το σεξουαλικό προσανατολισμό τους. Και τελικά στο DSMΙΙΙ και DSMIV έπαψε να θεωρείται διαταραχή. Παρομοίως, η παιδοφιλία στο DSMΙ και στο DSMΙΙ ήταν απόκλιση, ενώ στο DSMΙΙΙ ονομάστηκε πιο μετριασμένα «παραφιλία» για να καταλήξει το 1994 στο DSMIV να θεωρείται διαταραχή «μόνον εφόσον η συμπεριφορά προξενεί θλίψη ή δυσλειτουργία στο άτομο, ή -με άλλα λόγια- είναι διαταραχή μόνον όταν ο παιδόφιλος τη θεωρήσει διαταραχή. Και το επόμενο λογικό βήμα είναι να καταργηθεί εντελώς από το DSM, όπως έγινε και με την ομοφυλοφιλία».

[...] Η Tana Dineen, στο πολύ εμπεριστατωμένο βιβλίο της «Κατασκευάζοντας Θύματα – Τι επιφέρει η Βιομηχανία της Ψυχολογίας στους Ανθρώπους», αποκαλύπτει πώς η ψυχοθεραπευτική λειτουργεί ως επιχείρηση που, για να αυξήσει τα κέρδη και τη δύναμή της, κατασκευάζει «θύματα».Το σχήμα που ακολουθείται είναι το εξής:«ΑΝΘΡΩΠΟΣ=ΘΥΜΑ=ΑΣΘΕΝΗΣ=ΚΕΡΔΟΣ».

[...] Υπάρχουν αρκετές μελέτες που ασχολήθηκαν με τα ιατρογενή αποτελέσματα της ψυχοθεραπευτικής, δηλαδή με τα βλαπτικά αποτελέσματα που προκαλούνται από τον ίδιο το θεραπευτή και με τα ψυχο-επιβλαβή (επιβλαβή για το μυαλό) αποτελέσματα που προκύπτουν από την ίδια την ψυχοθεραπεία. Υπολογίζεται ότι 1 στους 10 ασθενείς είναι θύμα της ψυχο-επιβλαβούς επίδρασης της ίδιας της ψυχοθεραπείας.

[...] Η διείσδυση της ψυχολογίας στο χώρο του σχολείου κρύβει επίσης κινδύνους: διαλογιστικές ασκήσεις για τη μείωση του άγχους, η καλλιέργεια της αυτοεκτίμησης και της ατομικής ευτυχίας, η προώθηση της ψυχικής ανημπόριας, της σεξουαλικής διαστροφής, της θεωρίας του «εαυτού». Στα αμερικανικά σχολεία εισήχθη και η «αποσαφήνιση των αξιών». Οι αξίες δεν διδάσκονται πια με τον παραδοσιακό τρόπο -δηλαδή αυτό είναι καλό, αυτό είναι κακό - αλλά ο κάθε μαθητής μπορεί να διαλέξει όποια «αξία» του ταιριάζει, αλλιώς λένε οι «ειδικοί» δημιουργούνται στα παιδιά «αναστολές».

[...] οι σέκτες χρησιμοποιούν συχνά ψυχολογικές μεθόδους και ψυχίατρους ή ψυχοθεραπευτές για να στρατολογήσουν οπαδούς.

[...] Μετά από όλα αυτά, έχει ανάγκη η Εκκλησία από τη «θρησκεία» της ψυχολογίας και τους διακόνους της τους ψυχοθεραπευτές; Έχει ανάγκη η Εκκλησία από αποτυχημένες, ή και επικίνδυνες κοσμικές μεθόδους; «Ο χαρακτηριστικός άνθρωπος της “Νέας Εποχής” έχει σαν καταφύγιο τη θεωρητική ψυχολογία, όχι την Εκκλησία», έγραφε ο μακαριστός π. Αντώνιος Αλεβιζόπουλος. Ο άνθρωπος της Εκκλησίας, όμως, μπορεί να παραδίδει τη ζωή και τη ψυχή του «στην επιστημονικοφάνεια των κτιστών μεθόδων της ψυχοθεραπείας»; Οι οπαδοί των ανατολικο-θρησκευτικών εγωκεντρικών συστημάτων συχνά βρίσκουν έκφραση στην ψυχοθεραπεία η οποία, με τα εύστοχα λόγια του διακεκριμένου ψυχολόγου Philip Cushman, «διαποτισμένη από το ήθος του αυτάρκους ατομικισμού, εν αγνοία της ενισχύει τον απομονωμένο, προσανατολισμένο στο status quo, άδειο εαυτό». Τα μέλη της Εκκλησίας δεν ζουν έναν πλήρη τρόπο ζωής, δεν βιώνουν την αποκεκαλυμμένη αλήθεια, δεν θεραπεύονται από την ασκητική και μυστηριακή βίωση της Ορθοδοξίας; Χρειάζονται συμπληρωματικές μεθόδους, χρειάζονται «βοήθεια ζωής», «συμβουλευτική πένθους», «τεχνικές ανάπτυξης της αυτοεκτίμησης» και αμφιλεγόμενα προγράμματα «πρόληψης για την εγκληματικότητα και τα ναρκωτικά»; Δεν καλύπτονται οι Χριστιανοί από το Ευαγγέλιο του Χριστού και έχουν ανάγκη από το νέο, ψυχολογικό «ευαγγέλιο του Εαυτού»; Χρειάζονται οι άνθρωποι της Εκκλησίας να μάθουν πώς να αγαπούν τον εαυτό τους και πώς να μη διαλυθούν ασκώντας την αρετή της ταπείνωσης; Χρειάζονται να «κατηχούνται» σε αντι-ευαγγελικές έννοιες ψυχολογικών θεωριών μέσα στους ίδιους τους ιερούς ναούς; «Επιστημονικό σεμινάριο ψυχολογίας», ομιλίες για την «αξία των αρνητικών συναισθημάτων», «το σεβασμό της αδυναμίας μας να ξεπεράσουμε τα πάθη μας», «την ανωτερότητα της ψυχολογίας έναντι των πατέρων» και πολλά άλλα απίστευτα γίνονται και ακούγονται μέσα σε ιερούς ναούς και χώρους εκκλησιαστικούς. Είναι δυνατόν να ανοίγεις περιοδικό για ιερείς και να διαβάζεις για τεχνικές και στάδια συμβουλευτικής προς χρήση «στην ποιμαντική θεραπευτική»; Ο ιερέας που έχει εντρυφήσει στην ψυχοθεραπεία είναι καλύτερος στη διακονία του από τον άλλον που δεν έχει γνώσεις ψυχοθεραπείας; Ή κινδυνεύει να πέσει στον πειρασμό του Βαρλαάμ; Ή ψυχολογοποιεί την ποιμαντική του, χωρίς να το καταλαβαίνει; Έλεγε ο γέροντας Παΐσιος: «Αυτοί που δεν είναι καλά πνευματικά, είναι μερικοί Ιερωμένοι που σπουδάζουν ψυχολογία, για να βοηθήσουν τις ψυχές (με ανθρώπινες τέχνες). Και το παράξενο είναι που οι δάσκαλοί τους οι ψυχολόγοι δεν πιστεύουν στο Θεό και δεν παραδέχονται ούτε ψυχή ή την παραδέχονται με ένα δικό τους τρόπο (σχεδόν όλοι). Από αυτήν την πράξη τους, οι Κληρικοί αυτοί φανερώνουν ότι πνευματικά είναι άρρωστοι και έχουν ανάγκη από Αγιοπατερικές εξετάσεις και, αφού θεραπευθούν, τότε θα διακρίνουν και μόνοι τους το άρρωστο αυτό πνεύμα και θα γνωρίσουν παράλληλα και την θεία Χάρη, για να χρησιμοποιούν στο εξής στις ψυχές που πάσχουν την θεία ενέργεια και όχι τις ανθρώπινες τέχνες». Τέτοια σεμινάρια χρειαζόμαστε σήμερα, σεμινάρια αγιότητας, όχι «επιστημονικής ψυχολογίας».

[...] θεωρούν κάποιοι ότι χρειαζόμαστε και στην Εκκλησία ψυχολόγους, αλλά «Χριστιανούς ψυχολόγους και Χριστιανούς ψυχοθεραπευτές». Όμως ο μύθος της «Χριστιανικής ψυχολογίας και των Χριστιανών ψυχοθεραπευτών», που αποτελεί τα τελευταία χρόνια πρόβλημα «εντός των τειχών», έχει καταρριφθεί από πολλούς μελετητές στο εξωτερικό, τόσο ψυχολόγους όσο και θεολόγους... λένε οι εκπρόσωποι του «Χριστιανικού Συνδέσμου Ψυχολογικών Σπουδών» στην Αμερική: «Μας ρωτούν συχνά αν είμαστε Χριστιανοί ψυχολόγοι και το βρίσκουμε δύσκολο να απαντήσουμε… Είμαστε Χριστιανοί που είμαστε ψυχολόγοι, αλλά προς το παρόν δεν υπάρχει καμία αποδεκτή Χριστιανική ψυχολογία που να είναι σαφώς διαφορετική από τη μη-Χριστιανική ψυχολογία».

[...] Είναι πολύ επικίνδυνο να εξομολογεί ο πνευματικός έχοντας «προσχηματισμένες αντιλήψεις και ψυχολογικά ερμηνευτικά μοντέλα» ή χρησιμοποιώντας τεχνικές τις οποίες έμαθε σε κάποιο σεμινάριο ψυχοθεραπείας, ειδικό για ιερείς. Είναι πολύ επικίνδυνο να προσπαθεί ο πιστός να αποκτήσει, για παράδειγμα, αγάπη και συγχώρεση με (σ.σ. ψυχοθεραπευτικές) τεχνικές. Διότι στο χαώδη χώρο της ψυχο-«επιστήμης», υπάρχουν και τεχνικές για να αποκτήσει κανείς αγάπη. Μάλιστα, τον τελευταίο καιρό δημοσιεύονται σε έγκυρα ψυχιατρικά περιοδικά και άρθρα για τη συγχώρεση.

[...] οι θεωρίες, οι διδασκαλίες, οι αρχές, οι τεχνικές και τα μοντέλα της ψυχοθεραπείας συχνά προσκρούουν στην Ορθόδοξη Χριστιανική διδασκαλία.

1. Οι διάφορες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις είναι δημιουργήματα ανθρώπων που σε μεγάλο βαθμό απέρριπταν το Χριστιανισμό ή και τον αληθινό Θεό. Ο Freud αποκαλούσε τη θρησκεία «νεύρωση της ανθρωπότητας». Ο Fromm θεωρούσε την πίστη στο Θεό «παιδική αυταπάτη». Ο Albert Ellis καταδίκαζε το Χριστιανισμό σαν «ένα παράλογο σύστημα πεποιθήσεων που ήταν στον πυρήνα πολλών ψυχικών προβλημάτων». Ο Carl Jung ασχολείτο συστηματικά με αποκρυφισμό, πνευματισμό, αλχημεία, έκανε πειράματα με τους χρησμούς του Ι-Τσινγκ, είχε επιρροές από το γνωστικισμό, είχε πλήθος μυστικιστικών εμπειριών και έβλεπε τις θρησκείες ως «συλλογικούς μύθους». Ο Carl Jung ήταν εκείνος που έφερε την παραψυχολογία στο χώρο της ψυχολογίας. [...]

2. [...] Η ψυχή αρρωσταίνει περισσότερο με όλη αυτή την εγωκεντρική αυτο-ανάλυση· η εύρεση και το σκάλισμα «σκουπιδιών» δεν την θεραπεύει. Γι’ αυτό στην Ορθόδοξη θεραπευτική, όλα προσεγγίζονται σε σχέση με το Χριστό, με απλό τρόπο και με τη μετάνοια που αποκλείει την (σ.σ. ψυχοθεραπευτικού τύπου) αυτο-ανάλυση. [...]

4. Στην Ορθοδοξία η θεραπεία είναι καρπός του Αγίου Πνεύματος, ενώ ο καρπός των ποικίλων ψυχοθεραπειών είναι συνήθως η σύγχυση. Εμείς γνωρίζουμε ότι θεραπεύει ο Θεός, ενώ στο χώρο της ψυχοθεραπευτικής ο καθένας προσπαθεί να θεραπεύσει τον εαυτό του μόνος του. [...]

5. Για μας η απάντηση στα προβλήματα είναι η προσευχή και η μετάνοια, εκεί είναι «περισσότερη ψυχοθεραπεία». [...]

8. Η ψυχολογία αδυνατεί να κατανοήσει τη Θεία Χάρη, την αμαρτία, τον μετανοούντα, το δαιμονισμένο, τον άγιο. [...]

10. Το διαζύγιο είναι αποδεκτό και επιθυμητό σε πολλές περιπτώσεις, γι΄ αυτό και ανθούν οι ψυχοθεραπευτικές ομάδες στήριξης μονογονεϊκών οικογενειών. Η έννοια της θυσίας είναι ακατανόητη ή και καταδικαστέα. [...]

13. Για πολλές ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις, ο άνθρωπος θεωρείται θύμα των άλλων. Το παρελθόν φταίει, ο άλλος φταίει. Η ενοχή φορτώνεται στους άλλους· αλλά έτσι εμποδίζεται η μετάνοια. Για εμάς, ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος για τις αμαρτίες του και οι πατέρες συμβουλεύουν ποτέ να μην δικαιολογούμε τον εαυτό μας. Μάλιστα, στα ώριμα στάδια της μετανοίας ο άνθρωπος μετανιώνει ακόμα και για τα λάθη των άλλων. Στο χώρο της ψυχοθεραπείας, αντίθετα, οι αμαρτίες ενθαρρύνονται και τα πάθη χαϊδεύονται, αφού το ζητούμενο είναι «να είμαι εγώ καλά και να περνώ εγώ καλά». [...]

15. «Η σύγχρονη ψυχολογία είναι μια μορφή κοσμικού ουμανισμού βασισμένη στην απόρριψη του Θεού και τη λατρεία του εαυτού». Αντί ο άνθρωπος να στραφεί στο Θεό και τον άλλο, στρέφεται στον εαυτό του. Η ψυχολογία μας διδάσκει να επικεντρωνόμαστε στις σκέψεις μας, τα συναισθήματα μας, τις ανάγκες μας, στο τι χρειαζόμαστε εμείς. Ο εαυτός γίνεται είδωλο και έτσι καλλιεργείται η υπερηφάνεια. Αντίθετα, η προσπάθεια του Χριστιανού είναι να μειώσει την αγάπη που έχει στον εαυτό του, που συνήθως είναι υπερβολική, να απαλλαγεί από τη φιλαυτία του και να «απαρνηθεί τον εαυτό του», ώστε να θεραπευθεί και να σωθεί. [...]

17. Η αυτοεκτίμηση αποτελεί θεμελιώδη ψυχολογική αρχή, που αντιτίθεται στη χριστιανική αρετή της αυτομεμψίας και της ταπείνωσης. Η επιβαλλόμενη από την ψυχολογία καλλιέργεια της αυτοεκτίμησης των παιδιών, καλλιεργεί τον εγωισμό τους. [...]

18. Η διδασκαλία για τις δήθεν ανεξάντλητες δυνάμεις μέσα μας και η χρήση της «θετικής σκέψης» στην ψυχοθεραπευτική διαδικασία ως «τρόπος ανάπτυξης του εαυτού» είναι μη ρεαλιστικές, αλλά και επιζήμιες πνευματικά, αφού κλείνουν το δρόμο προς την ταπείνωση και τη σωτηρία. Όταν βέβαια πρόκειται για εκρίζωση παθών, η διδασκαλία των ψυχοθεραπευτών περί μεγάλων δυνάμεων αλλάζει και γίνεται: «μη ζορίζεις τον εαυτό σου. Τόσο μπορείς, δεν μπορείς παραπάνω. Δεν είσαι άγιος».

19. Στο πεδίο της ψυχολογίας βρίθουν τεχνικές αυτοβελτίωσης και αυτοπραγμάτωσης, οι οποίες είναι η αποθέωση του εγωκεντρισμού. Στην Εκκλησία δεν έχουμε αυτοπραγμάτωση. Ο Χριστιανός αγωνίζεται να πραγματώσει το θέλημα του Θεού, χωρίς τεχνικές.

20. H ανάλυση και ερμηνεία ονείρων, οι τεχνικές οραματισμού, καθοδηγούμενης φαντασίας, διαλογισμού, ύπνωσης, οι βιωματικές ασκήσεις χαλάρωσης με διαλογισμό και λοιπές πρακτικές που χρησιμοποιούνται κατά κόρον και στις συμβατικές ψυχοθεραπείες είναι ασυμβίβαστες με το Χριστιανισμό και ιδιαιτέρως επικίνδυνες για την ψυχή του ανθρώπου. Υπενθυμίζουμε ότι οι πατέρες της Εκκλησίας στρέφονται κατά της φαντασίας, για το λόγο ότι ο πειρασμός μπαίνει μέσα μας ως φαντασία. Η φαντασία είναι εκείνη που οδηγεί στην καρδιά την προσβολή του πειρασμού. Και ενώ ο διαλογισμός χρησιμοποιεί τη φαντασία, η προσευχή την αποκλείει. Οι πατέρες συνιστούν τη νέκρωση της φαντασίας (σ.σ. γιὰ δὲ τοὺς πνευματικῶς ἀρχαρίους συνιστοῦν τὴν προσεκτικὴ, ἐπ’ ἀγαθῷ χρῆσι της) και συμβουλεύουν η προσευχή μας να είναι «αφάνταστος», αφού ο Θεός είναι «αφάνταστος και καθαρός νους», ενώ η φαντασία είναι όπλο που χρησιμοποιεί ο διάβολος για να πολεμήσει τον άνθρωπο. Το ίδιο ισχύει και για τα όνειρα που ως γνωστόν «επλάνησαν πολλούς».

21. «Η ψυχολογία ήταν μία από τις κύριες διανοητικές και κοινωνικές δυνάμεις που έφεραν το σημερινό κίνημα [της «Νέας Εποχής»] σε περίοπτη θέση… Η πρωταρχική ψυχολογική πηγή της “Νέα Εποχής“ ήταν η ουμανιστική ψυχολογία και ιδιαιτέρως ο Abraham Maslow... Αλλά και ο Jung επηρέασε το χώρο της ψυχολογίας με καθαρά Νεοεποχίτικες θέσεις -και πολλοί άλλοι επίσης. Έτσι, η ψυχολογική λατρεία του εαυτού οδήγησε στην αντι-πνευματική λατρεία του εαυτού της «Νέας Εποχής».

23. Τα εγχειρίδια ψυχολογίας μπορεί να μην περιλαμβάνουν τίποτα χριστιανικό, αλλά περιλαμβάνουν κεφάλαια περί Βουδιστικής θεωρίας. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια η σύνδεση μεταξύ ψυχιατρικής και ανατολικο-θρησκευτικών δογμάτων εξαπλώνεται. Πρόσφατο παράδειγμα το τελευταίο συνέδριο της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, επιστημονικό συνέδριο, όπου όμως πολλές εισηγήσεις είχαν θέμα τη χρήση διαλογισμού, γιόγκα, αγιουρβέδα κ.α. για τη θεραπεία των ψυχικών διαταραχών.

[...] Μόνο μία εκκοσμικευμένη Εκκλησία θα μπορούσε να τα προσλάβει όλα αυτά. «Η χρησιμοποίηση της σύγχρονης ψυχολογίας για την καθοδήγηση των ανθρώπων είναι μια εκκοσμικευμένη θεώρηση της ποιμαντικής». Ο Χριστιανός που μετανοεί δε χρειάζεται ψυχο-φιλοσοφικά υποστηρίγματα. Η Εκκλησία του Χριστού δεν μπορεί να ενσωματώσει ψυχοθεραπευτικές θεωρίες, μεθοδολογίες ή τεχνικές.

[...] «Από ιστορική άποψη, μια μορφή-κλειδί στην εισαγωγή του βουδισμού στη δυτική ψυχολογία ήταν ο D.T. Suzuki, ένας Ιάπωνας δάσκαλος του Ζεν, ο οποίος συνεργάστηκε με τον Erich Fromm για να προβούν στην πρώτη μείζονα σύνθεση της ψυχανάλυσης και της βουδιστικής σκέψης». Καρπός της συνεργασίας αυτής υπήρξε το βιβλίο «Ζεν βουδισμός και ψυχανάλυση», την εισαγωγή του οποίου έγραψε ο Καρλ Γιουνγκ και στο οποίο ο Erich Fromm τόνιζε: «Υπάρχει ένα αδιαφιλονίκητα αυξανόμενο ενδιαφέρον για το Ζεν βουδισμό μεταξύ των ψυχαναλυτών… Η μελέτη του Ζεν Βουδισμού είχε ζωτική σπουδαιότητα για μένα και…, όπως πιστεύω, είναι σημαντική για όλους τους μελετητές της ψυχανάλυσης». «Ο Suzuki επηρέασε επίσης την Karen Horney και άλλους ψυχολόγους της μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο εποχής». Πολλά βιβλία γράφτηκαν έκτοτε με θέμα τη βουδιστική ψυχολογία, το ζεν και την ψυχοθεραπεία.

[...] Ο καθηγητής ψυχιατρικής Thomas Szasz χαρακτήριζε την ύπνωση ως «τη θεραπεία μιας ψευδοεπιστήμης», ο ψυχίατρος Fuller Torrey την εξίσωνε με τη μαγεία, άλλοι επιστήμονες τη θεωρούν επικίνδυνη· και γενικά είναι χαρακτηριστική η έλλειψη επιστημονικής ομοφωνίας σχετικά με την υπνοθεραπεία. Κοινά παραδεκτές όμως είναι οι ρίζες και η ιστορική πορεία της ύπνωσης που βασίζονται στον αποκρυφισμό...

[...] Ο Χριστιανός μέσα από τη Γραφή και τα φωτισμένα λόγια των αγίων καλείται να μην δίνει την προσοχή του στα όνειρα, αλλά αντίθετα να τα περιφρονεί. Δηλαδή, αυτό που για κάποιες ψυχοθεραπείες θεωρείται εργαλείο διάγνωσης και θεραπείας -το όνειρο- για το Χριστιανό αποτελεί γνωστό εργαλείο των δαιμονικών δυνάμεων.

Συνεχίζεται...