Ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἐπλάσθη ὅπως γνωρίσῃ καὶ δοξάσῃ τὸν Θεὸν - Ἁγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΕΝ ΣΤΟ "ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΤΩΝ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ" ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΤΑΚΟΥ - ΑΘΗΝΑΙ 1899. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΤΟΝ ΕΝ ΧΡΙΣΤΩ ΑΔΕΛΦΟ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΚΤΡΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΟΝΙΚΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ)

   Ἀληθῶς ὁ ἄνθρωπος ἐπλάσθη ὅπως γνωρίσῃ τὸν Θεὸν καὶ δοξάσῃ αὐτόν. Οὗτός ἐστιν ὁ λόγος καὶ ὁ σκοπὸς τῆς δημιουργίας του, τοῦτο τὸ ἀνατεθὲν αὐτῷ ἐπὶ γῆς ἔργον, οὗτος ὁ λόγος, δι’ ὃν ἐπλάσθη ὂν ἠθικὸν καὶ ἠθικὼς ἐλεύθερον ὄν. Ἐπλάσθη λοιπὸν ὅπως ὑψοῦται πρὸς τὸν Θεόν, ὅπως αὐτὸν ἐπιποθῇ καὶ ἐπιζητῇ, αὐτὸν ἀγαπᾷ, λατρεύῃ καὶ δοξάζῃ. Ἐπλάσθη ὅπως ἡ δημιουργία ἡ ἀπὸ τῶν θείων χειρῶν τοῦ Δημιουργοῦ ἐξελθοῦσα ἀναγνωρίσῃ καὶ δοξάσῃ τὸν Δημιουργὸν αὐτῆς. Ναί, τούτου ἕνεκεν ἐπλάσθη, καὶ αὕτη μόνη ἡ ἀποστολὴ τοῦ ἀνθρώπου· τοῦτο μαρτυρεῖται ἔκ τε τῆς πνευματικῆς αὐτοῦ φύσεως, ἔκ τε τῶν πόθων αὐτοῦ καὶ τῆς ἐκδηλώσεως τῶν καθόλου ψυχικῶν αὐτοῦ δυνάμεων. Ἐὰν μὴ ἡ ἀσχολία αὕτη ἦν τὸ κύριον αὐτοῦ ἔργον, οὐδεμία ἑτέρα ἀσχολία δύναται νὰ ἐξηγήσῃ τὸν λόγον τῆς ἐμφανίσεως αὐτοῦ ἐπὶ τῆς γῆς, τὸν λόγον τῆς λογικότητος, ἠθικότητος καὶ ἐλευθερίας αὐτοῦ, ἤτοι τὴν ἐμφάνισιν τοιούτου πνευματικοῦ ὄντος. Τὸ μὴ δεσμούμενον ἐπὶ τῆς γῆς ἀνθρώπινον πνεῦμα, ἀλλ’ ἢ πρὸς τοὺς οὐρανοὺς ἀνιπτάμενον καὶ πρὸς τὸ ἄπειρον ἐνατενίζον καὶ διαπύρους πόθους ἔχουσα καρδία τοῦ θαυμασίου τούτου ὄντος ὑπὸ οὐδενος τῶν γηΐνων ποτὲ πληρουμένη, ὑπ’ οὐδεμιᾶς ἑτέρας ἐξηγεῖται γηΐνης ἀποστολῆς, διότι πάντα τὰ γήϊνά εἰσι πεπερασμένα καὶ ἀνεπαρκῆ διά τε τὸν νοῦν καὶ τὴν καρδίαν τοιούτου ὄντος, καὶ οὐδὲν ἐξ αὐτῶν ἱκανοποιεῖ τὰς ἀπαιτήσεις τοῦ νοὸς καὶ τῆς καρδίας αὐτοῦ. Οὐδεὶς λόγος, οὐδεμία ἀσχολία γήϊνος δύναται νὰ δώσῃ ἱκανοποιούσαν ἐξήγησιν τοῦ φαινομένου ἐν τῷ ἀνθρώπῳ. Ὁ ἄνθρωπος ἄνευ τῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ, ἄνευ τοῦ θείου ἔργου τῆς ἀποστολῆς αὐτοῦ εἶναι ὂν ἀκατανόητον, εἶναι μυστήριον ἀκατάληπτον, εἶναι ἀντίφασις πρὸς τὴν φύσιν. Ἡ ἐμφάνισις αὐτοῦ ἐπὶ τῆς γῆς ἄνευ ὑψηλῆς ἀποστολῆς, ἄνευ τῆς πρὸς τὸν Θεὸν ἐπικοινωνίας εἶναι ἀνεξήγητος, εἶναι περιττότης. Ἰδού, ἀφαιρέσατε τὰς ὑπ’ αὐτοῦ δημιουργηθείσας ἀνάγκας, ἀπόδοτε αὐτῷ τὸν πλοῦτον καὶ τὴν ἀφθονίαν τῆς φύσεως καὶ ἐρευνήσατε τὸ ἀκάθεκτον αὐτοῦ πνεῦμα, ἐρευνήσατε τοὺς ἀπείρους τῆς καρδίας αὐτοῦ πόθους, καὶ θέλετε εὕρη τὸ μὲν πνεῦμα αὐτοῦ ἀπαιτοῦν ἐνδελεχῆ ἀσχολίαν, τὴν δὲ καρδίαν ἐπιποθοῦσαν τὸ ἄπειρον. Πόθεν ἡ ἐνδελέχεια αὕτη τοῦ πνεύματος; Πόθεν τὸ καινόν ἐν τῇ καρδίᾳ; Πῶς ὁ γήϊνος ἄνθρωπος μένει ἀνικανοποίητος ἐκ τῶν γηΐνων; Πόθεν ἡ ἀνεπάρκεια αὐτῶν; Πόθεν αἱ ξέναι πρὸς τὴν περὶ αὐτὸν φύσιν ἀπαιτήσεις αὐτοῦ; Βεβαίως ὁ πάνσοφος Δημιουργός, ὁ δημιουργήσας καὶ διαπλάσας τὴν καρδίαν αὐτοῦ τοιαύτην δὲν προέθετο νὰ καταστήσῃ τὸν ἄνθρωπον δυστυχῇ διὰ τῆς ἐπιζητήσεως κενῶν πόθων καὶ ὁρμῶν, διότι ἡ ἀγαθότης αὐτοῦ, ἡ πανταχοῦ ἐμφαινομένη καὶ μαρτυρουμένη ἀποκρούει τοιαύτην ὑπόθεσιν. Ἐδόθησαν ἄρα σκοπίμως καὶ λελογισμένως πρὸς ἀίδιον αὐτοῦ εὐτυχίαν καὶ ἀληθῆ μακαριότητα· ἐδόθησαν αὐτῷ ὅπως ἄρωσιν αὐτὸν τῶν γηΐνων, ἀποσπάσωσιν ἐκ τῶν χθαμαλῶν καὶ ταπεινῶν καὶ ἀνυψώσωσι πρὸς τὰ ὑψηλὰ καὶ μεγάλα καὶ θεῖα καὶ οὐράνια καὶ ἀναδείξωσι αὐτὸν ἀληθῆ κορωνίδα τῆς δημιουργικῆς κτίσεως. Ναί, οὗτος ὁ λόγος τῆς δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπου, ὑποχρεοῖ ἡμᾶς νὰ δεχθῶμεν καὶ τὴν ὑπόθεσιν ταύτην, ὡς τὴν μόνην ἀληθῆ καὶ βεβαίαν διότι συνηγορεὶ πρὸς ταύτην αὐτὴ ἡ τοῦ Θεοῦ ἀγαθότης καὶ σοφία. Ἡ ὑπόθεσις αὕτη τοσοῦτον ἐστὶν ἀληθής, ὅσον εἶναι σύμφωνος καὶ πρὸς τάς ἐμφύτους τοῦ ἀνθρώπου ὁρμᾷς καὶ προς τὴν θείαν ἀγαθότητα καὶ πανσοφίαν αὐτοῦ. Τὴν ἀλήθειαν ταύτην μαρτυρεῖ καὶ ἡ Ἁγία Γραφὴ λέγουσα ὅτι ὁ Θεὸς ἔπλασε τὸν ἄνθρωπον κατ’  εἰκόνα καὶ ὁμοίωσιν αὐτοῦ, ὅπως καταστήσῃ αὐτὸν κοινωνὸν τῆς ἰδίας ἀγαθότητος καὶ μακαριότητος. Ὁ Ἄνθρωπος λοιπὸν ἐδημιουργήθη ἵνα γνωρίσῃ τὸν Θεόν, ἵνα ἵδῃ τὴν δόξαν αὐτοῦ καὶ δοξάσῃ αὐτὸν ὡς Ποιητὴν καὶ Πλάστην του καὶ ὡς Δημιουργὸν τοῦ κόσμου. Ναί, ὁ ἄνθρωπος εἶναι τὸ ἐνσώματον νοερὸν τάγμα, τὸ πλασθὲν ἐπὶ τῆς γῆς ἵνα προσφέρῃ δόξαν τῷ Θεῷ. Ὁ προορισμὸς ἄρα καὶ ἡ ἀποστολὴ τοῦ ἀνθρώπου νὰ προσφέρῃ λατρείαν τῷ Θεῷ ἐπὶ τῆς γῆς, λατρείαν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθεῖα, ὡς ἐν οὐρανῷ οἱ θεῖοι Ἄγγελοι. Τοῦτο τὸ ἔργον τῆς τοῦ ἀνθρώπου ἀποστολῆς· τοῦτο ἐμαρτύρησε καὶ ὁ Σωτὴρ ἡμῶν κατὰ τὸ τέλος τῆς ἐν τῷ κόσμῳ πληρώσεως τοῦ ἔργου τῆς ἀποστολῆς αὐτοῦ, ὅτε πρὸς τὸν οὐράνιον αὐτοῦ Πατέρα ἀποτεινόμενος ἔλεγε· «Πάτερ, ἐγὼ σὲ ἐδόξασα ἐπὶ τῆς γῆς, τὸ ἔργον ἐτελείωσα ὃ δέδωκάς μοι ἵνα ποιήσω» (Ἰωάν. ιζ΄, 4). Ἔργον λοιπὸν τῆς ἀποστολῆς τοῦ Σωτῆρος ἦτο ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ· ἐστάλη ἵνα δοξάσῃ τὸν Θεὸν καὶ ἵνα διδάξῃ τοὺς ἀνθρώπους ὅτι τὸ ἔργον καὶ ἀποστολὴ αὐτοῦ εἶναι ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ ἐν Πνεύματι καὶ ἀληθεῖᾳ λατρεία.

V Ὁ Πενταπόλεως ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ