ΔΙΑΜΑΝΤΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΟΡΥΧΕΙΟ ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ (Περί ψευδοδιδασκάλων)

Ο Μέγας Βασίλειος γράφει στο έργο του "Όροι" (P.G. 31, 845) ότι πρέπει οι ακροατές, οι διδασκόμενοι δηλαδή, να εξετάζουν με προσοχή, αυτά που λέγονται από τους πνευματικούς διδασκάλους και αυτά που είναι σύμφωνα με τις Γραφές να τα δέχονται, τα δε αλλότρια, τα ξένα δηλαδή με την ορθόδοξη διδασκαλία, να τα αποβάλλουν και "τους τοιούτοις διδάγμασι επιμένοντας αποστρέφεσθαι σφοδρότερον".
Ο Άγιος μάλιστα παραθέτει και αποσπάσματα από την Καινή Διαθήκη προς ενίσχυση της ορθόδοξης άποψής του.

Στους πιστούς όμως που δεν έχουν μεγάλη γνώση των Γραφών, συνιστά έναν τρόπο για να διακρίνουν τους δασκάλους: οι άγιοι χαρακτηρίζονται από τους καρπούς του Πνεύματος (αγάπη, χαρά, μακροθυμία, χρηστότητα, αγαθωσύνη, πίστη, πραότητα, εγκράτεια - Γαλάτας,5,22-23). Εκείνοι οι διδάσκαλοι που δεν έχουν τέτοιους καρπούς, πρέπει, γράφει ο Άγιος, να τους αποστρεφόμαστε.

_____________________________

Περί ψευδοπροφητών όμως γράφει και ο Μέγας Αθανάσιος (P.G. 26, 1253). 

Ας προσέξουμε τί γράφει ο Άγιος για την ιδιότητα των ψευδοπροφητών. Ο ψευδοπροφήτης ακόμη και αν είναι πρεσβύτερος ή επίσκοπος ή διάκονος ή ασκητής, δεν πρέπει να μας πλανήσει το σχήμα του! Και ο Μέγας Αθανάσιος, όπως προηγουμένως και ο Μέγας Βσίλειος, μας μιλά για τα έργα των διδασκάλων, δείχνοντάς μας ότι το ορθό δόγμα φαίνεται και από τις ορθές πράξεις. 

Γι' αυτό οι Πατέρες εφιστούν την προσοχή. Τους φανερούς αιρετικούς τους καταλαβαίνουμε εύκολα. Από τους δήθεν "ορθόδοξους" όμως το πώς να φυλαχθούμε μας συμβουλεύουν να εξετάζουμε τόσο τα διδάγματα, να είναι ορθόδοξα, όσο και τις πράξεις τους, αφού η ορθοδοξία και η ορθοπραξία είναι απαραίτητη προϋπόθεση η μία της άλλης.