Χριστός Ανέστη!
Στο ιστολόγιο της "Εκκλησίας Γ.Ο.Χ. Ελλάδος" του Θηβών και Λεβαδείας κ. Χρυσοστόμου Τζανή (πρόκειται για μία από τις τέσσερις ματθαιϊκές παρατάξεις της Ελλάδος. Για τις παρατάξεις(1) γενικά, και στα πλαίσια του πρώτου βήματος στον χώρο του παλαιού εορτολογίου, που αναφέρω και στο άρθρο "ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ", θα γράψω αναλυτικά σε άλλο άρθρο), αναρτήθηκε απάντηση στο ημέτερο άρθρο "ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ".
Διαβάζοντας την απάντηση των αγαπητών αδελφών, που προς τιμήν τους δεν έμειναν αδιάφοροι στην έκκληση για ενότητα, αλλά απάντησαν έστω και διαφωνώντας, θα ήθελα να παρατηρήσω τα εξής:
1. Περί του εκκλησιολογικού χάσματος και της δυνατότητος άρσεώς του
Δυστυχώς, από τα γραφόμενα των αδελφών, παρατηρώ να υφίσταται το ίδιο εκκλησιολογικό χάσμα που υπήρχε και στα πρώτα χρόνια μετά το εορτολογικό σχίσμα, όπως φάνηκε και εκφράστηκε μέσα από τις απόψεις αφενός μεν, του πρ. Φλωρίνης Χρυσοστόμου, αφετέρου, του Βρεσθένης Ματθαίου. Όσο λοιπόν υπάρχει αυτό το χάσμα δεν μπορεί να υπάρξει και ενότητα.
Ωστόσο το πρωταρχικό ζήτημα είναι να υπάρχει η θέληση για την εν αληθεία ενότητα. Επομένως, αν οι αγαπητοί αδελφοί θεωρούν ότι μόνο η παράταξή τους αποτελεί την Γνησία Εκκλησία και ότι όλοι οι υπόλοιποι είναι "ουνίτες" ή "σχισματοαιρετικοί", τότε δεν χρειάζεται να δηλώνουν ότι είναι επιθυμητός και ευλογημένος ο διάλογος, αν ως τέτοιο εννοούν την υπό την ηγεσία της παράταξής τους ενότητα ή αν θεωρούν αλάθητο τον πνευματικό τους πατέρα Βρεσθένης Ματθαίο και όλα όσα εξέφρασε. Αν όμως επιθυμούν πραγματικά τον διάλογο, καλό θα είναι κινούμενοι προς αυτή την κατεύθυνση να εκδώσει η Σύνοδός τους μία εγκύκλιο που να περιέχει εκείνα τα σημεία που θεωρούν ως κοινή βάση για μία ενδεχόμενη ενότητα και πάνω στα οποία θα μπορούσε να γίνει διάλογος με τις άλλες παρατάξεις.
2. Περί του δήθεν "παλαιοημερολογιτικού οικουμενισμού"
Ο όρος "παλαιοημερολογιτικός οικουμενισμός" πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970, και χρησιμοποιήθηκε από ματθαιϊκούς θεολόγους (Γκουτζίδης, Κοντογιάννης), που πολέμησαν τους ποθούντας την ένωση μεταξύ των μόνο δύο τότε παρατάξεων, ήτοι των φλωρινικών του αρχιεπ. Αυξεντίου και των ματθαιϊκών του αρχιεπ. Ανδρέου, και συγκεκριμένα τους π. Βασίλειο Σακκά, π. Καλλιόπιο Γιαννακόπουλο (μετέπειτα Πενταπόλεως), μοναχό Βίκτωρ Ματθαίου, Κωνσταντίνο Σαραντόπουλο (νυν Αρχιεπίσκοπο Καλλινίκο) και άλλων, οι οποίοι εργάστηκαν ποικιλοτρόπως για την ποθούμενη ενότητα, η οποία όμως απέτυχε (μέσα στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας και με προϋπόθεση την ενότητα μετά των "φλωρινικών", απέκτησαν, από τη Ρωσική Εκκλησία της Διασποράς, κανονικότητα οι υφ' ενός χειροτονίες των "ματθαιϊκών" με την χειροθεσία του 1971).
Ο "παλαιοημερολογιτικός οικουμενισμός" λοιπόν, υποτίθεται πως εκφράζει την άποψη ότι η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία δεν υφίσταται, όσο υπάρχουν σχίσματα, παρατάξεις και "χώροι" και ότι μόνο με την ένωση αυτών θα μπορεί να υπάρχει. Αυτή η βλάσφημη κατηγορία και εκτός πραγματικότητος χαρακτηρισμός, προσάχθηκε σε όλους όσους, στο παρελθόν ή σήμερα, ήθελαν και θέλουν την ενότητα των Ορθοδόξων. Όμως φανερώνεται ότι ο φανταχτερός αυτός όρος, είναι στην πραγματικότητα μια φούσκα, αφού εμείς ποτέ δεν υποστηρίξαμε ότι δεν υπάρχει η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία (αφού αυτήν ομολογούμε στο Σύμβολο της Πίστεως), λόγω σχισμάτων. Σε αυτό το πλανεμένο συμπέρασμα πέφτουν όσοι συγχέουν την Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία του Χριστού (που περιλαμβάνει και την "παράταξη" του Απολλώ και την "παράταξη" του Κηφά ή όπως θα δούμε παρακάτω, σε άλλη χρονική περίοδο και διαφορετικό τόπο, και την "παράταξη" του Μελετίου και την "παράταξη" του Παυλίνου), με την διοικητική έννοια της Εκκλησίας, ήτοι "Εκκλησία της Ελλάδος", "Εκκλησία της Σερβίας" κ.ο.κ. Θέτουν πολλοί λοιπόν το παραπλανητικό ερώτημα: "και ποια είναι η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία στην Ελλάδα;", λες και αυτή περιορίζεται από τις εκάστοτε ιδιαίτερες χρονικές και τοπικές συνθήκες ή λες και η κάθε φατρία που αυτοαποκαλείται Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία, σημαίνει ότι είναι κιόλας.
Άρα εμείς δεν μιλάμε για κλάδους ή για συνόδους που εννούμενες θα δημιουργήσουν την δήθεν ανύπαρκτη Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία, αλλά για την αναγκαιότητα ενώσεως εκείνων των συνόδων και τμημάτων του σώματος της Εκκλησίας, που ορθοτομούν τον λόγο της αληθείας και συναποτελούν το Ακαινοτόμητο Πλήρωμα, για του οποίου την ενότητα αγωνιζόμαστε.
Επομένως, η έγκληση για δήθεν "παλαιοημερολογιτικό οικουμενισμό", πέφτει στο κενό.
3. Οι Πατέρες για την ενότητα των Ορθοδόξων
Αξίζει να μελετήσει κανείς τα κείμενα των Καππαδόκων Πατέρων Μεγάλου Βασιλείου και Γρηγορίου του Θεολόγου για το λεγόμενο "Αντιοχειανό σχίσμα"(2), που είχε διχάσει τότε τους Ορθοδόξους. Εκεί μπορεί να αντλήσει κανείς πολλά διδάγματα για το ζήτημα που μας απασχολεί, χωρίς φυσικά να κατηγορήσει κανείς τους Πατέρες για "οικουμενισμό". Παραθέτω μερικά αποσπάσματα, δίνοντας έμφαση σε μερικά σημεία (περισσότερα στην Ελληνική Πατρολογία του Migne, τόμ.29-32 έργα Μεγάλου Βασιλείου και τομ. 35-38 έργα Γρηγορίου Θεολόγου).
Από τις επιστολές του Μεγάλου Βασιλείου:
Κλείνοντας την μικρή αυτή απάντηση, εύχομαι στους αδελφούς πνευματική και σωματική υγεία, φωτισμό και κάθε αγαθό παρά Κυρίου του Θεού μας, ευχόμενος την κατά Θεόν ενότητα, η οποία μπορεί να επιτευχθεί αν ακολουθήσουμε όλοι μας το του Ναζιανζηνού "ηττηθώμεν, ίνα νικήσωμεν"!
(1)Ο όρος "παράταξη" χρησιμοποιείται για να δηλώσει το "Μέρος" ή "Τμήμα" του Σώματος της Εκκλησίας.
(2)Στην τοπική εκκλησία της Αντιοχείας, υπήρχαν τότε δύο "παρατάξεις" με δύο ορθοδόξους επισκόπους στην ίδια επισκοπή, τον Άγιο Μελέτιο, τον οποίο δεχόντουσαν οι Εκκλησίες της Ανατολής (και οι πατέρες Μέγας Βασίλειος και Γρηγόριος Θεολόγος) και τον Παυλίνο, τον οποίο δεχόντουσαν οι Εκκλησίες της Αιγύπτου και της Δύσης (και ο Μέγας Αθανάσιος).
Στο ιστολόγιο της "Εκκλησίας Γ.Ο.Χ. Ελλάδος" του Θηβών και Λεβαδείας κ. Χρυσοστόμου Τζανή (πρόκειται για μία από τις τέσσερις ματθαιϊκές παρατάξεις της Ελλάδος. Για τις παρατάξεις(1) γενικά, και στα πλαίσια του πρώτου βήματος στον χώρο του παλαιού εορτολογίου, που αναφέρω και στο άρθρο "ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ", θα γράψω αναλυτικά σε άλλο άρθρο), αναρτήθηκε απάντηση στο ημέτερο άρθρο "ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ".
Διαβάζοντας την απάντηση των αγαπητών αδελφών, που προς τιμήν τους δεν έμειναν αδιάφοροι στην έκκληση για ενότητα, αλλά απάντησαν έστω και διαφωνώντας, θα ήθελα να παρατηρήσω τα εξής:
1. Περί του εκκλησιολογικού χάσματος και της δυνατότητος άρσεώς του
Δυστυχώς, από τα γραφόμενα των αδελφών, παρατηρώ να υφίσταται το ίδιο εκκλησιολογικό χάσμα που υπήρχε και στα πρώτα χρόνια μετά το εορτολογικό σχίσμα, όπως φάνηκε και εκφράστηκε μέσα από τις απόψεις αφενός μεν, του πρ. Φλωρίνης Χρυσοστόμου, αφετέρου, του Βρεσθένης Ματθαίου. Όσο λοιπόν υπάρχει αυτό το χάσμα δεν μπορεί να υπάρξει και ενότητα.
Ωστόσο το πρωταρχικό ζήτημα είναι να υπάρχει η θέληση για την εν αληθεία ενότητα. Επομένως, αν οι αγαπητοί αδελφοί θεωρούν ότι μόνο η παράταξή τους αποτελεί την Γνησία Εκκλησία και ότι όλοι οι υπόλοιποι είναι "ουνίτες" ή "σχισματοαιρετικοί", τότε δεν χρειάζεται να δηλώνουν ότι είναι επιθυμητός και ευλογημένος ο διάλογος, αν ως τέτοιο εννοούν την υπό την ηγεσία της παράταξής τους ενότητα ή αν θεωρούν αλάθητο τον πνευματικό τους πατέρα Βρεσθένης Ματθαίο και όλα όσα εξέφρασε. Αν όμως επιθυμούν πραγματικά τον διάλογο, καλό θα είναι κινούμενοι προς αυτή την κατεύθυνση να εκδώσει η Σύνοδός τους μία εγκύκλιο που να περιέχει εκείνα τα σημεία που θεωρούν ως κοινή βάση για μία ενδεχόμενη ενότητα και πάνω στα οποία θα μπορούσε να γίνει διάλογος με τις άλλες παρατάξεις.
2. Περί του δήθεν "παλαιοημερολογιτικού οικουμενισμού"
Ο όρος "παλαιοημερολογιτικός οικουμενισμός" πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970, και χρησιμοποιήθηκε από ματθαιϊκούς θεολόγους (Γκουτζίδης, Κοντογιάννης), που πολέμησαν τους ποθούντας την ένωση μεταξύ των μόνο δύο τότε παρατάξεων, ήτοι των φλωρινικών του αρχιεπ. Αυξεντίου και των ματθαιϊκών του αρχιεπ. Ανδρέου, και συγκεκριμένα τους π. Βασίλειο Σακκά, π. Καλλιόπιο Γιαννακόπουλο (μετέπειτα Πενταπόλεως), μοναχό Βίκτωρ Ματθαίου, Κωνσταντίνο Σαραντόπουλο (νυν Αρχιεπίσκοπο Καλλινίκο) και άλλων, οι οποίοι εργάστηκαν ποικιλοτρόπως για την ποθούμενη ενότητα, η οποία όμως απέτυχε (μέσα στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας και με προϋπόθεση την ενότητα μετά των "φλωρινικών", απέκτησαν, από τη Ρωσική Εκκλησία της Διασποράς, κανονικότητα οι υφ' ενός χειροτονίες των "ματθαιϊκών" με την χειροθεσία του 1971).
Ο "παλαιοημερολογιτικός οικουμενισμός" λοιπόν, υποτίθεται πως εκφράζει την άποψη ότι η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία δεν υφίσταται, όσο υπάρχουν σχίσματα, παρατάξεις και "χώροι" και ότι μόνο με την ένωση αυτών θα μπορεί να υπάρχει. Αυτή η βλάσφημη κατηγορία και εκτός πραγματικότητος χαρακτηρισμός, προσάχθηκε σε όλους όσους, στο παρελθόν ή σήμερα, ήθελαν και θέλουν την ενότητα των Ορθοδόξων. Όμως φανερώνεται ότι ο φανταχτερός αυτός όρος, είναι στην πραγματικότητα μια φούσκα, αφού εμείς ποτέ δεν υποστηρίξαμε ότι δεν υπάρχει η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία (αφού αυτήν ομολογούμε στο Σύμβολο της Πίστεως), λόγω σχισμάτων. Σε αυτό το πλανεμένο συμπέρασμα πέφτουν όσοι συγχέουν την Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία του Χριστού (που περιλαμβάνει και την "παράταξη" του Απολλώ και την "παράταξη" του Κηφά ή όπως θα δούμε παρακάτω, σε άλλη χρονική περίοδο και διαφορετικό τόπο, και την "παράταξη" του Μελετίου και την "παράταξη" του Παυλίνου), με την διοικητική έννοια της Εκκλησίας, ήτοι "Εκκλησία της Ελλάδος", "Εκκλησία της Σερβίας" κ.ο.κ. Θέτουν πολλοί λοιπόν το παραπλανητικό ερώτημα: "και ποια είναι η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία στην Ελλάδα;", λες και αυτή περιορίζεται από τις εκάστοτε ιδιαίτερες χρονικές και τοπικές συνθήκες ή λες και η κάθε φατρία που αυτοαποκαλείται Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία, σημαίνει ότι είναι κιόλας.
Άρα εμείς δεν μιλάμε για κλάδους ή για συνόδους που εννούμενες θα δημιουργήσουν την δήθεν ανύπαρκτη Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία, αλλά για την αναγκαιότητα ενώσεως εκείνων των συνόδων και τμημάτων του σώματος της Εκκλησίας, που ορθοτομούν τον λόγο της αληθείας και συναποτελούν το Ακαινοτόμητο Πλήρωμα, για του οποίου την ενότητα αγωνιζόμαστε.
Επομένως, η έγκληση για δήθεν "παλαιοημερολογιτικό οικουμενισμό", πέφτει στο κενό.
3. Οι Πατέρες για την ενότητα των Ορθοδόξων
Αξίζει να μελετήσει κανείς τα κείμενα των Καππαδόκων Πατέρων Μεγάλου Βασιλείου και Γρηγορίου του Θεολόγου για το λεγόμενο "Αντιοχειανό σχίσμα"(2), που είχε διχάσει τότε τους Ορθοδόξους. Εκεί μπορεί να αντλήσει κανείς πολλά διδάγματα για το ζήτημα που μας απασχολεί, χωρίς φυσικά να κατηγορήσει κανείς τους Πατέρες για "οικουμενισμό". Παραθέτω μερικά αποσπάσματα, δίνοντας έμφαση σε μερικά σημεία (περισσότερα στην Ελληνική Πατρολογία του Migne, τόμ.29-32 έργα Μεγάλου Βασιλείου και τομ. 35-38 έργα Γρηγορίου Θεολόγου).
Από τις επιστολές του Μεγάλου Βασιλείου:
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 65, "ΑΤΑΡΒΙΩ"
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 67, "ΑΘΑΝΑΣΙΩ ΕΠΙΣΚΟΠΩ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ"
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 70, ΑΝΕΠΙΓΡΑΦΟΣ
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 90, ΤΟΙΣ ΑΓΙΩΤΑΤΟΙΣ ΑΔΕΛΦΟΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΟΠΟΙΣ ΤΗΣ ΕΝ ΤΗ ΔΥΣΕΙ
ΕΠΙΣΤΟΛΗ 258, ΕΠΙΦΑΝΙΩ ΕΠΙΣΚΟΠΩ
Από τον Άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο:
ΕΙΡΗΝΙΚΟΣ Β΄, ΛΕΧΘΕΙΣ, ΕΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΟΛΕΙ, ΕΠΙ ΤΗ ΓΕΝΟΜΕΝΗ ΤΩ ΛΑΩ ΦΙΛΟΝΕΙΚΙΑ, ΠΕΡΙ ΕΠΙΣΚΟΠΩΝ ΤΙΝΩΝ ΔΙΕΝΕΧΘΕΝΤΩΝ ΠΡΟΣ ΑΛΛΗΛΟΥΣ
Κλείνοντας την μικρή αυτή απάντηση, εύχομαι στους αδελφούς πνευματική και σωματική υγεία, φωτισμό και κάθε αγαθό παρά Κυρίου του Θεού μας, ευχόμενος την κατά Θεόν ενότητα, η οποία μπορεί να επιτευχθεί αν ακολουθήσουμε όλοι μας το του Ναζιανζηνού "ηττηθώμεν, ίνα νικήσωμεν"!
(1)Ο όρος "παράταξη" χρησιμοποιείται για να δηλώσει το "Μέρος" ή "Τμήμα" του Σώματος της Εκκλησίας.
(2)Στην τοπική εκκλησία της Αντιοχείας, υπήρχαν τότε δύο "παρατάξεις" με δύο ορθοδόξους επισκόπους στην ίδια επισκοπή, τον Άγιο Μελέτιο, τον οποίο δεχόντουσαν οι Εκκλησίες της Ανατολής (και οι πατέρες Μέγας Βασίλειος και Γρηγόριος Θεολόγος) και τον Παυλίνο, τον οποίο δεχόντουσαν οι Εκκλησίες της Αιγύπτου και της Δύσης (και ο Μέγας Αθανάσιος).
Αγαπητέ Δάσκαλε, Χριστός Ανέστη! Επίτρεψέ μου να σε συγχαρώ για τα ειρηνοποιά κείμενά σου και να ευχηθώ οι παραλήπτες αυτών των κειμένων ν' ανταποκριθούν θετικά και όχι με έπαρση.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑγαπητέ Δάσκαλε Χριστός Ανέστη. Διάβασα το κείμενό σου και το θεωρώ μία αξιόλογη προσέγγιση ενός εξαιρετικά σοβαρού θέματος. Πράγματι στο κίνημα των αληθινά Ορθοδόξων απουσιάζει, για πολλούς και διάφορους λόγους, ο διάλογος, ένας διάλογος χωρίς πάθος και χωρίς βιασύνη. Ειναι πνευματικό σκάνδαλο να παρουσιαζόμεθα σήμερα, όλοι εμείς, που με τα λόγια αγαπούμε τον Χριστό και την Ορθόδοξη Εκκλησία, να είμεθα τουλάχιστον 12 παρατάξεις και να μη μπορούν ούτε καν οι τρείς-τέσσερεις πολυαριθμότερες να αρχίσουν ένα διάλογο από μηδενική βάση, από το 1924 μέχρι σήμερα, χωρίς προαπαιτούμενα και αφορισμούς, ορίζοντας από κάθε παράταξη δύο έως τρία άτομα κληρικούς και λαϊκούς, που να απολαμβάνουν την εμπιστοσύνη των δικών τους και εκεί να εξετασθούν όλα από την αρχή, χωρίς χρονική πίεση ή άλλες σκοπιμότητες. Διάλογος ενότητος και αληθείας χρειάζεται και μάλιστα άμεσα. Εκεί θα μπορούσε να προκύψει μία κοινή Θεολογική βάση αγώνος που θα επέτρεπε ακόμη και την ένωση,τουλάχιστον των περισσοτέρων, οι δε λοιπές διαφορές δεν θα παρακάμπτονταν, αλλά θα εθεωρούντο Θεολογούμενα και ένα -ένα θα επιλύονταν μέσω του συνεχιζόμενου διαλόγου και θα προστίθεντο στην κοινή βάση και ομολογία. Και μη βιασθεί πάλι κάποιος να μιλήσει για δήθεν Ορθόδοξο Οικουμενισμό σε αυτά που προτείνω, γιατί ο Οικουμενισμός ενώνει ετεροδόξους ή και αλλοθρήσκους ακόμη, ενώ το προτεινόμενο σχέδιο φιλοδοξεί να ενώσει ομοδόξους ως προς το Δόγμα και την παραδοχή των Ιερών Κανόνων και Εκκλησιαστικών Παραδόσεων, αλλά πιθανόν πλανόμενους ως προς την αντίληψη διαφόρων Θεολογικών θεμάτων.
ΔιαγραφήΜόνο αν βγεί το "Γνήσιος" μπορούν να ταπεινωθούν καί να επιστρέψουν στην Εκκλησία του Χριστού.
ΑπάντησηΔιαγραφή