ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΑΛΟΓΟ Γ.Ο.Χ.-ΕΝΙΣΤΑΜΕΝΩΝ

Μέσα στα πλαίσια του αγώνα για την ένωση των διαφόρων παρατάξεων των Ορθοδόξων του Πατρίου Εορτολογίου (π.ε.), ως σημαντικού βήματος στην γενικότερη προσπάθεια της αποκαταστάσεως της ορθής τάξεως στην Εκκλησία της Ελλάδος, θα αναφερθούμε στο ζήτημα της προσέγγισης των δύο σημαντικότερων παρατάξεων, ήτοι της «Εκκλησίας Γ.Ο.Χ. Ελλάδος» υπό τον Αρχιεπίσκοπο κ. Καλλίνικο και της «Ιεράς Συνόδου των Ενισταμένων» υπό την προεδρία του Μητροπολίτου Φυλής και Ωρωπού κ. Κυπριανού. Τολμούμε να πούμε ότι έχοντας κατά νου το «μακάριοι οι ειρηνοποιοί», έχουμε διπλά τη συνείδησή μας ήρεμη και την επίγνωση ότι επιτελούμε ιερά Διακονία, αφού δεν είμαστε «παραταξιακοί» και επομένως μπορούμε και θέλουμε να κρίνουμε αντικειμενικά, χωρίς να αδικήσουμε καμία από τις δύο πλευρές.

Το 2008 ξεκίνησε ο «Ανεπίσημος Διάλογος», όπως ονομάστηκε, μεταξύ των δύο αυτών παρατάξεων, ο οποίος έληξε άδοξα αφού εκ μέρους της «Εκκλησίας Γ.Ο.Χ. Ελλάδος» (τότε υπό τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο Κιούση) τέθησαν δέκα σημεία, χαρακτηριζόμενα από τους συντάκτες των, ως σημαντικά και αδιαπραγμάτευτα, στα οποία όμως δεν υπήρξε πλήρης αποδοχή, παρόλη την υπέρβαση που έδειξε, προς τιμήν της, η «Ιερά Σύνοδος των Ενισταμένων». 

Πριν παραθέσουμε και αναλύσουμε τα σημεία αυτά, θα κάνουμε μία μικρή αναδρομή στο παρελθόν, όπου θα δούμε μία αντίστοιχη περίπτωση προσπάθειας ένωσης των διεστώτων και γιατί και αυτή δεν τελεσφόρησε τελικώς. Όταν το 1942 ο πρ. Φλωρίνης Χρυσόστομος προσκάλεσε τους Κυκλάδων Γερμανό και Βρεσθένης Ματθαίο  σε σύσκεψη, έλαβε την εξής απάντηση:

Κοντολογίς, «διάλογος» κατ’ επίφασιν, αφού ουσιαστικά οι Κυκλάδων και Βρεσθένης απαιτούσαν από τον πρ. Φλωρίνης να αποδεχτεί τα «σημεία» τους, ως απαραίτητη προϋπόθεση της ενότητος. Δηλαδή, «ελάτε να συζητήσουμε, αρκεί να δεχτείτε ό,τι σας πούμε». Όπως ήταν λογικό, ο πρ. Φλωρίνης δεν αποδέχτηκε τα κακόδοξα αυτά σημεία και εξαπέλυσε «Ποιμαντορική Εγκύκλιο» προς διαφώτιση των πιστών.

Επανερχόμενοι στο ζήτημα του «Ανεπίσημου Διαλόγου» ας δούμε τα 10 αδιαπραγμάτευτα σημεία που είχε θέσει η «Εκκλησία Γ.Ο.Χ. Ελλάδος».

Η απάντηση των «Ενισταμένων» στα σημεία αυτά ήταν η εξής:

Όπως παρατηρεί κανείς, στα 6 από τα 10 σημεία(1,2,3,4,5,8) υπήρξε αποδοχή ή και υποχώρηση από την πλευρά των «Ενισταμένων».  Στα υπόλοιπα σημεία (6,7,9,10) δεν υπήρξε συμφωνία,  και παρατέθηκαν τα επιχειρήματα γι’ αυτό. Κλείνοντας οι «Ενιστάμενοι» απηύθυναν έκκληση «δία μίαν γενναιόψυχον υπέρβασιν» των θεωρουμένων ως «αδιαπραγμάτευτων σημείων».

Η απάντηση δυστυχώς δεν ήταν η αναμενόμενη και ούτε ήλθε από την «Εκκλησία Γ.Ο.Χ. Ελλάδος», αλλά από τον τότε Αρχιεπίσκοπο αυτής Χρυσόστομο.

Σε αυτήν, παραβλέπουμε τις δηλώσεις του τύπου «δεν είναι ώριμοι αι συνθήκαι»,  που δείχνουν πολυτέλεια χρόνου, που δυστυχώς δεν υπάρχει, όπως και το ότι η Εκκλησιολογία των «Ενισταμένων» έχει ως αφετηρία τα όσα διεκήρυξε ο Ωρωπού Κυπριανός - αφού η αφετηρία της είναι τα όσα διεκήρυξεν ο αείμνηστος πρ. Φλωρίνης - και κρατούμε την ουσία της επιστολής αυτής, που συνοψίζεται στην εξής πρόταση:  «απαιτείτε «να αποφανθή περί αυτών σύμπασα η Ορθόδοξος Εκκλησία»! Η άποψίς σας αυτή αποτελεί θεμελιώδη και ουσιαστικήν διαφοροποίησιν εις την Εκκλησιολογίαν». Άλλωστε ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος (ο οποίος υπήρξε πνευματικό παιδί του Βρεσθένης Ματθαίου…) και σε συνέντευξή του σε ρωσική διαδικτυακή πύλη θρησκευτικών ειδήσεων στις 16-7-2002, είχε δηλώσει: «Με τους Ματθαϊικούς δεν έχουμε ουσιαστική διαφορά σε θέματα πίστεως… Με τους Κυπριανίτες έχουμε διαφορά σε θέματα εκκλησιολογικά».

Αυτό ήταν το άδοξο τέλος του «Ανεπίσημου Διαλόγου» που κράτησε ένα χρόνο.

Και ερχόμαστε στο σήμερα. Με νέο Αρχιεπίσκοπο πλέον, τον κ. Καλλίνικο,  η «Εκκλησία Γ.Ο.Χ. Ελλάδος» και η «Ιερά Σύνοδος των Ενισταμένων» έχουν μία νέα ευκαιρία για ένωση, αποδεικνύοντας ότι μεταφέροντας τα λόγια του Κυρίου «ο θέλων πρώτος είναι, έστω έσχατος. Ο δεσπότης, ως ο διάκονος» δεν είναι λόγια κενά –άπαγε!- που διατίθενται για κατανάλωση των απλών πιστών, αλλά είναι τρόπος ζωής των Αγίων μας Επισκόπων, αμφοτέρων των παρατάξεων. Ωστόσο, αν η ένωση γίνει βιαστικά και χωρίς να αρθούν οι βασικές διαφορές στην Εκκλησιολογία, που φάνηκαν στα σημεία 6,7,9,10, ελλοχεύει ο κίνδυνος μελλοντικής διάσπασης, όπως φάνηκε και στο παρελθόν. Εξετάζοντας λοιπόν αυτά τα σημεία υπό το πρίσμα της εκκλησιολογίας του κοινού πρωθιεράρχου αμφοτέρων των παρατάξεων, πρ. Φλωρίνης Χρυσοστόμου, μπορούμε να πούμε τα παρακάτω.

Για το σημείο 6, «την δια χρίσματος αποδοχήν των προερχομένων εκ του ν/η-οικουμενισμού» και το σημείο 7, «την δια βαπτίσματος αποδοχήν όσων δεν φέρουν ουδέ τον τύπον του ορθοδόξου βαπτίσματος», απαντά ο αείμνηστος πρ. Φλωρίνης  Χρυσόστομος, σχολιάζοντας την επιστολή των Κυκλάδων και Βρεσθένης που παραθέσαμε παραπάνω:

«᾿Εκ τοῦ ἐγγράφου τούτου κατάφωροι γίνονται οἱ γράψαντες, οὐ μόνον ὡς ὀφλισκάνοντες τελείαν ἄγνοιαν τοῦ Κανονικοῦ Δικαίου καὶ τοῦ πνεύματος τῶν θείων καὶ ῾Ιερῶν Κανόνων, δι᾿ ὧν καθορίζονται σαφῶς καὶ κατοχυροῦνται τὰ δίκαια τῆς ᾿Εκκλησίας, τῶν διοικούντων ταύτην ῾Ιεραρχῶν καὶ ἅπαντος τοῦ ὀρθοδόξου χριστεπωνύμου Πληρώματος, ἀλλὰ καὶ ὡς ἀσεβοῦντες πρὸς αὐτὴν τὴν θείαν Χάριν, τὴν ἐνυπάρχουσαν εἰς τὴν ἔννοιαν  τῶν θείων Μυστηρίων, δι᾿ ὧν ἁγιάζονται οἱ πιστοί, τῶν ῾Ιερέων χρησιμευόντων, οὐχὶ ὡς ποιητικῶν αἰτίων τῆς ἁγιαστικῆς Χάριτος, ἀλλὰ ὡς μέσον μεταδόσεως  ταύτης εἰς τοὺς πιστούς.

῞Οθεν, ἐφ᾿ ὅσον τὴν θείαν Χάριν, τὴν διὰ τῶν ῾Αγίων Μυστηρίων μεταδιδομένην εἰς τοὺς πιστούς, παρέχει οὐχὶ μία μερὶς κληρικῶν ἢ λαϊκῶν, ἀλλ᾿ ἡ θεία ὑπόστασις καὶ ἔννοια τῆς ᾿Εκκλησίας, οἴκοθεν ἐννοεῖται, ὅτι ἀσεβοῦν καὶ ἱεροσυλοῦν, οὐ μόνον πρὸς αὐτὴν τὴν θείαν ὑπόστασιν τῆς ᾿Εκκλησίας, ἀλλὰ καὶ πρὸς τὴν ἱερότητα τῶν Μυστηρίων, τὰ ἄτομα ἐκεῖνα, ἅτινα ἀφαιροῦν ἀπὸ μὲν τῆς ᾿Εκκλησίας τὸ θεῖον καὶ ἀναφαίρετον δικαίωμα καὶ κῦρος Αὐτῆς, ἀπὸ δὲ τῶν Μυστηρίων τὴν ἁγιαστικὴν δύναμιν καὶ ψυχοσωτήριον Χάριν διὰ μιᾶς παντόλμου μονοκονδυλιᾶς.

῞Οτι δὲ οἱ παρασυνάγωγοι οὗτοι ἐπίσκοποι οὐκ οἴδασι τί λέγουσι καὶ περὶ τίνων διαβεβαιοῦνται, ἀπόδειξις εἶναι ὅτι οὐδὲ οὗτοι ἐφαρμόζουσιν εἰς ἑαυτοὺς τὰ ὅσα διδάσκουσι, μὴ τολμῶντες οἱ τάλανες νὰ ἐπαναλάβωσι τὰ Μυστήρια διὰ τοὺς προσερχομένους ἐκ τοῦ Παπικοῦ ῾Εορτολογίου εἰς τὸ ᾿Ορθόδοξον, δεχόμενοι οὕτως εἰς τοὺς κόλπους αὐτῶν ἀβαπτίστους, ἀστεφανώτους καὶ ἐν γένει ἀνιέρους καὶ ἀμυρώτους κατὰ τὴν γνώμην καὶ τὴν   ἀντίληψιν αὐτῶν.

῾Ο παραλογισμὸς καὶ τὸ ἀκαταλόγιστον τῆς τοιαύτης αὐτῶν γνώμης καὶ διδασκαλίας γίνεται μᾶλλον καταφανὴς καὶ ἐξόφθαλμος, ἐὰν λάβωμεν ὑπ᾿ ὄψιν, ὅτι οὗτοι περιορίζονται μόνον εἰς τὴν ἀναμύρωσιν τῶν βρεφῶν, τῶν ὅλως ἀναιτίων εἰς τὴν καινοτομίαν τοῦ Νέου ῾Εορτολογίου καὶ ἀπαλλάττουσι τοὺς γονεῖς τοὺς αἰτίους τῆς τοιαύτης ποινῆς, προσερχομένους ἄνευ ἀναμυρώσεως εἰς τὴν ὀρθοδοξίαν αὐτῶν.

Καὶ ὅταν, ὡς ἀκραδάντως πιστεύομεν καὶ ἐλπίζομεν, μετὰ τὸ τέλος τοῦ φρικτοῦ καὶ πανωλέθρου τούτου πολέμου, ἀναγκασθοῦν καταλλήλως διαφωτιζόμενοι  ὑπὸ μιᾶς πανορθοδόξου καὶ ἐγκύρου Συνόδου νὰ ἐπιστρέψωσιν εἰς τὸ ἀρχαῖον καὶ Πάτριον ῾Ημερολογιακὸν Καθεστὼς αἱ νεωτερίσασαι ᾿Εκκλησίαι,  κατὰ τὴν γνώμην καὶ τὴν δογματικὴν ἀπόφασιν τῶν παρασυναγώγων  ἐπισκόπων, αἱ χιλιάδες καὶ τὰ ἑκατομμύρια τῶν Χριστιανῶν, τῶν γεννηθέντων  εἰς τοὺς κόλπους τῶν νεωτερισασῶν ᾿Εκκλησιῶν, [ἆρά γε] θὰ ἀναβαπτισθοῦν, θὰ ἀναστεφανωθοῦν καὶ θὰ ἀναμυρωθοῦν, ἵνα λάβωσι τὸ Χρίσμα τῆς ᾿Ορθοδοξίας;

Τοιαύτην γνώμην ἀκυρώσεως Μυστηρίων καὶ ἐπαναλήψεων τούτων δὲν δικαιοῦνται νὰ ἔχωσι καὶ ἀποφαίνωνται, οὐ μόνον μεμονωμένα ἄτομα ᾿Επισκόπων, μηδεμίαν ἁρμοδιότητα καὶ μηδὲν κῦρος ἐχόντων πρὸς τοῦτο, ἀλλ᾿ ἀκόμη καὶ μία ἐπὶ μέρους ᾿Ορθόδοξος ᾿Εκκλησία δὲν ἔχει τὸ δικαίωμα νὰ ἀφαιρῇ τὴν ἐγκυρότητα τῶν Μυστηρίων ἄνευ τῆς γνώμης τῆς ὅλης ᾿Εκκλησίας, ῟Ης καὶ μόνον ἀποκλειστικὸν δικαίωμα εἶναι νὰ ἀφαιρῇ ἀπὸ τοὺς κληρικούς, τοὺς περιπίπτοντας εἰς αἵρεσιν καὶ μὴ μετανοοῦντας καὶ ἀποτύοντας αὐτήν, τὸ δικαίωμα τοῦ ἐγκύρως καὶ ἀνυσίμως τελεῖν τὰ Μυστήρια· διότι, ὅστις δὲν ἔχει τὴν δύναμιν νὰ δίδῃ μίαν θείαν δωρεάν, δὲν ἔχει συνεπῶς καὶ τὸ δικαίωμα νὰ ἀφαιρῇ ταύτην»

(Ποιμαντορική Εγκύκλιος 1-6-1944).

Ενώ σε επιστολή του προς τον Κυκλάδων Γερμανό (30-10-1937) αναφέρει μεταξύ άλλων και τα εξής:

«Επίσης η Υμετέρα Θεοφιλία εις την Εκκλησίαν της Μεταμορφώσεως, το ζήτημα της αναμυρώσεως κατέκρινε δριμέως, αναπτύξασα εν τω κηρύγματι Αυτής την έννοιαν του Μυστηρίου του Aγίου Μύρου και χαρακτηρίσασα πολύ ορθώς ως αντικανονικήν την επανάληψιν τούτου υπό των παλαιοημερολογιτών ιερέων».

Θα μπορούσε να ισχυρισθεί κανείς: Μα αφού γράφει τέτοια πράγματα ο πρ. Φλωρίνης, πώς και υπέγραψε, μετά από έξι χρόνια, την περίφημη Εγκύκλιο του 1950 (βέβαια όταν υπέγραφε είπε το ιστορικό: «υπογράφω αυτό που δεν φρονώ»), στην οποία αναφέρονται μεταξύ άλλων και τα εξής: «τα υπό των Νεοημερολογιτών τελούμενα Μυστήρια, ως σχισματικών όντων τούτων, στερούνται της Αγιαστικής χάριτος. Ωσαύτως ουδένα Νεοημερολογίτην δέον να δέχεσθε εις τους Κόλπους της καθ’ ημάς Αγιωτάτης Εκκλησίας και κατά συνέπειαν να εξυπηρετείτε τούτον, άνευ προηγουμύνης ομολογίας δι’ ης να καταδικάζη ούτος την καινοτομίαν των Νεοημερολογιτών και να κηρύσση την Εκκλησίαν τούτων σχισματικήν. Προκειμένου δε περί βαπτισθέντων υπό των καινοτόμων να Μυρώνωνται δια Αγίου Μύρου ορθοδόξου προελεύσεως, το οποίον ευρίσκεται εν αφθονία παρ’ ημίν»;

Η απάντηση βρίσκεται ακριβώς στην επόμενη παράγραφο της ίδιας Εγκυκλίου: «Επί ταύτη δε τη ευκαιρία απευθύνομεν προς πάντας τους Γνησίους Ορθοδόξους Χριστιανούς, υστάτην έκκλησιν καλούντες αυτούς Πατρικώς, όπως προσέλθωσιν εις Ένωσιν μεθ΄ημών, ην επιβάλλει το συμφέρον του Ιερού υπέρ της Πατρώας ευσεβείας ημών αγώνος και αποτελεί τον διακαή πόθον πάντων ημών».

Αυτός ακριβώς ήταν ο σκοπός της Εγκυκλίου αυτής, η δια της εκκλησιολογικής συγκαταβάσεως, επίτευξη της ποθούμενης ενότητας των Ορθοδόξων του π.ε. Επιλογή που δυστυχώς δεν δικαίωσε τον μακαριστό ιεράρχη.

Πάντως οι θέσεις των «Ενισταμένων»:

αντικειμενικώς κρινόμενες, φρονούμε ότι μπορούν να γίνουν αποδεκτές από την «Εκκλησία Γ.Ο.Χ. Ελλάδος», δεδομένου ότι ούτε η ίδια, όπως καλώς γνωρίζουμε, εφαρμόζει πάντοτε τις παραπάνω πρακτικές που προβάλλονται στα υπ’ αριθμόν 6 και 7 σημεία.

Για το σημείο 9, «παραδοχήν του κύρους της καταδίκης του Οικουμενισμού από την Ρωσικήν Εκκλησίαν της Διασποράς και από την Εκκλησίαν των Γ.Ο.Χ. Ελλάδος», φρονούμε ότι πρέπει να γίνει υπέρβαση εκ μέρους της «Εκκλησίας Γ.Ο.Χ. Ελλάδος», με την επιφύλαξη να συζητηθεί διεξοδικά αργότερα-για αυτό το θέμα υπάρχει η πολυτέλεια χρόνου και δεν είναι αιτία για να διατηρείται αυτή η διάσταση των δύο πλευρών- αφού όπως παρατηρούν και οι «Ενιστάμενοι»:

Για το σημείο 10, «Παραδοχήν ότι οι αρμόδιοι δια την καταδίκην των αιρέσεων ήσαν πάντοτε οι παραμένοντες εις την Ορθοδοξίαν Επίσκοποι, ασχέτως του αριθμού των ή της συμπεριλήψεως Πατριαρχών μεταξύ αυτών. Οι Γ.Ο.Χ. Επίσκοποι έχουν σήμερα το δικαίωμα της καταδίκης του Οικουμενισμού και κάθε αιρέσεως», γράφει ο πρ. Φλωρίνης (Ποιμαντορική Εγκύκλιος 1-6-1944):

«᾿Αλλ᾿ ἐρωτῶμεν αὐτούς: [ἆρά γε,] δικαιοῦται — κατὰ τὸ Κανονικὸν Δίκαιον καὶ τοὺς θείους καὶ ῾Ιεροὺς Κανόνας καὶ τὴν αἰωνόβιον πρᾶξιν τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας — νὰ κηρύττῃ Σχισματικοὺς τοὺς ᾿Αρχιερεῖς μία μερὶς Κληρικῶν καὶ Λαϊκῶν, διαφωνούντων πρὸς αὐτοὺς εἰς ἓν ζήτημα ἐκκλησιαστικὸν ἰάσιμον — κατὰ τὸν Μέγαν καὶ οὐρανοφάντορα Βασίλειον, δεδομένου, ὅτι τὸ δικαίωμα τοῦτο ἐχορήγησαν αἱ ῞Αγιαι ῾Επτὰ Οἰκουμενικαὶ Σύνοδοι, τὰ ἀλάθητα ταῦτα πυξία τῆς θείας ᾿Αληθείας καὶ ἡ ἀκριβὴς στάθμη τῆς ᾿Ορθοδοξίας, εἰς τὴν ὅλην ᾿Εκκλησίαν, συνερχομένην ἐν ῾Αγίῳ Πνεύματι εἰς Οἰκουμενικὴν ἢ Μεγάλην Τοπικὴν Σύνοδον,῞Ητις μετὰ τὴν ἐξάντλησιν πάντων τῶν εἰρηνικῶν μέσων τοῦ διαφωτισμοῦ καὶ τῆς ὑποδείξεως τοῦ ψυχικοῦ ὀλέθρου καὶ τοῦ φοβεροῦ κρημνοῦ, εἰς ὃν ὠθοῦσιν αἱ πεπλανημέναι θρησκευτικαὶ ἰδέαι, προβαίνει μετὰ λύπης εἰς τὴν ἀπόσχισιν αὐτῶν ἐκ τοῦ θεοπαγοῦς καὶ αἰωνοβίου κορμοῦ τῆς ᾿Ορθοδοξίας, καθαιροῦσα αὐτοὺς τοῦ ἀρχιερατικοῦ δικαιώματος τοῦ τελεῖν ἐγκύρως τὰ Μυστήρια καὶ πᾶσαν ᾿Εκκλησιαστικὴν πρᾶξιν».

Και πιο κάτω:

«Κατὰ τὸ πνεῦμα τῶν σχετικῶν θείων καὶ ῾Ιερῶν Κανόνων, ὅταν ὁ Προϊστάμενος ἢ τὸ πλεῖστον τῶν ᾿Αρχιερέων μιᾶς ἀνεγνωρισμένης ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας εἰσαγάγωσιν εἰς τὴν ᾿Εκκλησίαν μίαν καινοτομίαν, ἀντικειμένην πρὸς τοὺς θείους καὶ ῾Ιεροὺς Κανόνας καὶ τὴν ὀρθόδοξον θείαν λατρείαν, δικαιοῦνται μὲν οἱ ὀρθοδοξοῦντες ᾿Αρχιερεῖς τῆς ᾿Εκκλησίας ταύτης νὰ διακόψωσι τὴν ἐκκλησιαστικὴν ἐπικοινωνίαν μετὰ τῶν καινοτόμων καὶ πρὸ συνοδικῆς διαγνώμης, ἵνα μὴ ὦσι καὶ οὗτοι συνυπεύθυνοι ἐνώπιον τῆς ὅλης ᾿Εκκλησίας διὰ τὴν κακῶς καὶ ἀντικανονικῶς εἰσαχθεῖσαν καινοτομίαν, ἀλλὰ δὲν δικαιοῦνται νὰ κηρύξωσι τοὺς καινοτομήσαντας ᾿Αρχιερεῖς Σχισματικοὺς καὶ εἰς καθαίρεσιν νὰ ὑποβάλωσιν αὐτούς, τοῦθ᾿ ὅπερ εἶναι ἀποκλειστικὸν δικαίωμα τῆς ὅλης ᾿Εκκλησίας, εἰς Σύνοδον συνερχομένης καὶ ἐν ῾Αγίῳ Πνεύματι ἀποφαινομένης, τὴν ἐτυμηγορίαν δὲ Αὐτῆς ἐκδιδούσης μετὰ λιπαρὸν διαφωτισμὸν καὶ τὴν ἐμπεριστατωμένην ἀπολογίαν τῶν ὑπὸ κρίσιν καινοτόμων ᾿Αρχιερέων».

Και στην «Διασάφηση Ποιμαντορικής Εγκλυκλίου» (18-1-1945):

«ὡς ἄλλοι Πᾶπαι τῆς ᾿Ανατολῆς, νοσφισάμενοι (σφετεριζόμενοι) δικαιώματα Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἐκήρυξαν καὶ ἐνεργείᾳ σχισματικὴν τὴν Αὐτοκέφαλον ῾Ελληνικὴν ᾿Εκκλησίαν καὶ ἅπασαν τὴν ῾Ελληνικὴν ῾Ιεραρχίαν, ἄνευ οὐδεμιᾶς δίκης καὶ ἀπολογίας, ἐπὶ καταρρακώσει τῶν θείων καὶ ἱερῶν Κανόνων καὶ τοῦ Κανονικοῦ ᾿Εκκλησιαστικοῦ Δικαίου, καθ᾿ ὅ οὐδεὶς Κληρικός, καὶ δὴ ῾Ιεράρχης, καθαιρεῖται ἐπὶ κακοδοξίᾳ καὶ ἀποσχίζεται τοῦ καθολικοῦ κορμοῦ τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Ανατολικῆς ᾿Εκκλησίας ἄνευ προηγουμένης δίκης καὶ ἀπολογίας»,

και πιο κάτω:

«Κατὰ τὴν θεμελιώδη ᾿Αρχὴν τοῦ ὀρθοδόξου ᾿Εκκλησιαστικοῦ Κανονικοῦ Δικαίου, καὶ τὸ πνεῦμα τῆς Δογματικῆς Θεολογίας καὶ τὴν αἰωνόβιον πρᾶξιν τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας, ἡ ἔννοια τῆς ᾿Εκκλησίας, ὡς ἱδρύματος θείου καὶ αὐθυποστάτου, εἶναι κατ᾿ ἀρχὴν διάφορος καὶ ἀνεξάρτητος τῆς ἐννοίας τῶν προσώπων τῶν ᾿Επισκόπων, ἅτινα ἐκπροσωποῦσι καὶ διοικοῦσιν Αὐτήν. Διὸ καὶ αἱ ἐσφαλμέναι τυχὸν ἀπὸ ὀρθοδόξου ἀπόψεως ἰδέαι καὶ ἀντιλήψεις τῶν ᾿Επισκόπων, ἐφ᾿ ὅσον αὗται δὲν κρίνονται καὶ δὲν καταδικάζονται ὑπὸ Κανονικῆς καὶ ᾿Εγκύρου Συνόδου, ὡς ἀντορθόδοξοι καὶ κακόδοξοι, δὲν ἐπηρεάζουσι τὴν ᾿Ορθόδοξον ἔννοιαν τῆς ᾿Εκκλησίας, εἰς ἣν ἀνήκουσιν οὗτοι.

Παραδείγματος χάριν, ὅταν εἷς ἢ καὶ πλείονες τῶν ᾿Επισκόπων, τῶν ἀνηκόντων εἰς τὴν Διοικοῦσαν ᾿Εκκλησίαν, εἰσάγωσιν εἰς Αὐτὴν μίαν καινοτομίαν, ἀντιστρατευομένην εἰς τὸ ὑγιὲς καὶ ἀκραιφνὲς πνεῦμα τῆς ᾿Ορθοδόξου ἐννοίας τῆς ᾿Εκκλησίας, τὸ πλημμελὲς καὶ τὸ ἀντορθόδοξον τῆς καινοτομίας ταύτης βαρύνει μὲν τοὺς καινοτόμους ᾿Επισκόπους, ὡς ἄτομα καὶ καθιστᾷ αὐτοὺς ὑποδίκους ἀπέναντι τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς ὅλης ᾿Εκκλησίας, δὲν ἐπηρεάζει ὅμως οὐδὲ μειοῖ τὸ ὀρθόδοξον κῦρος τῆς ᾿Εκκλησίας, ἣν διοικοῦσι.

Τότε μόνον ἐπηρεάζεται ἡ ὀρθόδοξος ἔννοια τῆς ᾿Εκκλησίας καὶ μειοῦται τὸ θεῖον κῦρος Αὐτῆς, ὅταν οἱ εἰσηγηταὶ τῆς καινοτομίας ᾿Επίσκοποι, οἱ Διοικοῦντες Αὐτήν, δικασθῶσιν ἐπὶ κακοδοξίᾳ καὶ ἀντορθοδόξῳ καινοτομίᾳ ὑπό τινος ἐγκύρου Συνόδου, μεγάλης Τοπικῆς ἢ Οἰκουμενικῆς, ἀρκούντως δὲ διαφωτιζόμενοι δὲν θελήσωσι νὰ συμμορφωθῶσι πρὸς τὰς ὑποδείξεις τῆς Συνόδου καὶ νὰ ἀποπτύσωσι τὴν κακοδοξίαν αὐτῶν, ἐμμένοντες ἀμεταπείστως καὶ σκληροτραχήλως εἰς αὐτήν, ὁπότε οὗτοι καθαιροῦνται ὑπὸ τῆς Συνόδου καὶ ἀποσχίζονται ἐκ τοῦ καθολικοῦ κορμοῦ τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας.

Τότε ἀναγινώσκεται ὁ ὅρος τῆς καθαιρέσεως καὶ ἀποσχίσεως ἐπ᾿ ᾿Εκκλησίας, δι᾿ οὗ ἀναθεματίζονται καὶ ἀφορίζονται μετὰ τῶν κακοδόξων καὶ καινοτόμων ᾿Επισκόπων καὶ πάντες οἱ Κληρικοί, οἱ κοινωνοῦντες μετ᾿ αὐτῶν καὶ πάντες οἱ Λαϊκοὶ οἱ δεχόμενοι εὐχὴν καὶ εὐλογίαν παρ᾿ αὐτῶν. Πάντες δὲ οὗτοι, διατελοῦντες ὑπὸ τὸ ἀνάθεμα τῆς Συνόδου, ἀποτελοῦσιν τότε οὐχὶ ᾿Ορθόδοξον, ἀλλὰ Σχισματικὴν ᾿Εκκλησίαν.

᾿Εντεῦθεν συνάγομεν τὸ συμπέρασμα, ὅτι μία ἀνεγνωρισμένη ᾿Ορθόδοξος ᾿Εκκλησία, τότε μόνον ἀπόλλυσι τὴν ὀρθόδοξον ἔννοιαν καὶ τὸ κῦρος τῶν θείων Μυστηρίων, ὅταν ἀναγνωρισθῇ καὶ αὕτη αἱρετικὴ ἢ σχισματικὴ ὑπὸ Πανορθοδόξου Συνόδου, μόνης δικαιουμένης νὰ ἀφαιρέσῃ ἐξ αὐτῆς τὴν Χάριν καὶ τὸ Θεῖον κῦρος τῶν Μυστηρίων, διότι καὶ μόνη Αὕτη δικαιοῦται νὰ παρέχῃ ταῦτα εἰς Αὐτήν».

Και στην επιστολή προς τον Κυκλάδων Γερμανό (20-10-1937):

«Την 'Εκκλησίαν τού Χριστου ίδρυσαν επί της γης οί θείοι 'Απόστολοι εφοδιάσαντες και οπλίσαντες Αυτήν με την δύναμιν του Θεού και την χάριν του Παναγίου Πνεύματος, την μεταδιδομένην εις τους πιστούς δια τών Aγίων Μυστηρίων. Συνεπώς μόνον ούτοι δικαιούνται να συστήσουν ή να καταργήσουν ήτοι να κηρύξουν αιρετικήν, ή σχηματικήν μιαν εκκλησίαν εκτρεπομένην της Ορθοδόξου πίστεως και να καταστήσωσιν άκυρον, ήτοι ανενέργητον την χάριν τού Χριστού και την αγιαστικην δύναμην και ενέργειαν των Μυστηρίων αυτής.

Το δικαίωμα τούτο, ήτοι τού ίδρύειν και καταλύειν μίαν 'Εκκλησίαν οι θείοι 'Απόστολοι μετέδωκαν εις τους μαθητάς αυτών, και ούτοι εις τους διαδόχους των, και ούτω δια τής αλληλoδιαδoχίας το δικαίωμα τούτο περιήλθεν εις την εξουσίαν τής Μίας Aγίας Καθολικής και Αποστολικής 'Εκκλησίας.

Κατά την θεμελιώδη ταύτην τής 'Ορθοδόξου 'Ανατολικής 'Εκκλησίας αρχήν, μία 'Εκκλησία τότε μόνον έχει κύρος και τα μυστήρια αυτής άγιαστικήν χάριν και ενέργειαν, όταν αύτη συστηθεί ή αναγνωρισθή υπό της καθόλου 'Ορθοδόξου 'Εκκλησίας και τότε μόνον αύτη απόλλυσι το κύρος αυτής και την άγιαστικήν δύναμιν και ενέργειαν τα Μυστήρια Αυτής, όταν Αύτη δια μίαν κακοδοξίαν κηρυχθή αιρετική ή Σχισματική ύπο της όλης 'Εκκλησίας, ης την έγκυρον γνώμην και τελεσίδικον απόφασιν διερμηνεύει ή Οικουμενική και Πανορθόδοξος Σύνοδος».

Και πιο κάτω:

«Επίσης υποκρίνεται και ψεύδεται ασυστόλως η Υμετέρα θεοφιλία όταν διατείνηται ότι παρέλκει και περιττεύει η συγκρότησις πανορθοδόξου Συνόδου η Μεγάλης Τοπικής Συνόδου δια την έγκυρον και τελεσίδικον καταδίκην της ημερολογιακής καινοτομίας του Αρχιεπισκόπου, αφού αι Πανορθόδοξοι Σύνοδοι 1583, 1587, 1593, κατεδίκασαν το Γρηγοριανόν Hμερoλόγιον».

Ευχόμαστε οι αγιώτατοι επίσκοποι των δύο παρατάξεων να λάβουν υπόψιν τους όλα τα παραπάνω και, απομακρύνοντας τους κακούς συμβούλους, να μεριμνήσουν για την ενότητα του ορθοδόξου πληρώματος.

Ευχής έργον λοιπόν θα είναι να επέλθει η πολυπόθητη ένωση, προς χαρά και δόξα των ορθοδόξων, καταισχύνη δε και όνειδος των πολεμούντων την θεάρεστη αυτή προσπάθεια και των κακοδόξων διασπαστών της Αγίας μας Ορθοδοξίας.