ΠΕΡΙ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ

Μετά την ψήφιση του νόμου 3984/11 είμαστε όλοι εν δυνάμει δότες οργάνων. Σε μια αναζήτηση στο διαδίκτυο μπορείτε να βρείτε τις ορθόδοξες θέσεις για το επίκαιρο θέμα των μεταμοσχεύσεων, να κατανοήσετε τις παγίδες πίσω από την αθώα διαφήμιση περί σωτηρίας πολλών ζωών (με τις ψυχές τί γίνεται;) και να ενημερωθείτε για την υπεύθυνη δήλωση που πρέπει να κάνει πλέον όποιος δεν επιθυμεί να γίνει δότης των οργάνων του σε περίπτωση που κριθεί κλινικά νεκρός.
Εδώ παραθέτω κάποια στοιχεία που μου έστειλε ένας εν Χριστώ αδελφός, τον οποίο ευχαριστώ.

ΑΠΟΨΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΣΕΙΣ ΠΕΡΙ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ

1. Κυπριανοῦ Χριστοδουλίδη, ἰατροῦ (εκ των πρώτων πολεμίων κατὰ τῶν μεταμοσχεύσεων)

   Εἶμαι ὑποχρεωμένος νὰ πῶ ὅτι ὁ ἀποκαλούμενος κλινικὰ νεκρὸς ἢ πτωματικὸς δότης, εἶναι ἔνας ἄῤῥωστος μὲ ἀποδεδειγμένα ἐνεργὰ συμπτώματα ζωῆς, βέβαια παθολογικά, ὁ ὁποῖος, εἴτε γιατὶ ὁ ἴδιος τὸ θέλησε εἴτε διότι ἄλλοι πήραν τὴν ἀπόφαση γι’ αὐτὸν – πρᾶγμα συνηθέστερο -, δέχεται «νὰ ἀναστήσει κάποιον», ὅπως εἰπώθηκε σὲ τηλεοπτικὴ ἐκπομπή. Ὁ ἄῤῥωστος αὐτὸς ἀναπνέει βέβαια μὲ τὴ βοήθεια τοῦ τεχνητοῦ πνεύμονα, τοῦτο, ὅμως, καθόλου δὲν πρέπει νὰ μᾶς ξενίζει. Διότι αὐτὴν τὴν ἀσθένεια ἔχει, αὐτὸ τὸ σύμπτωμα – τὸ σύμπτωμα τῆς ἔντονης ἀναπνευστικῆς δυσχερείας – παρουσίαζε ὅταν πάρθηκε ἡ ἀπόφαση τῆς διασωλήνωσης γιὰ νὰ μπορέσει νὰ ζήσει.

[…] Αὐτός ποὺ ἔχει πρόσβαση στὶς μελλοντικὲς πληροφορίες ἑνὸς μελλοντικοῦ computer, στὸν ὁποῖο θὰ καταχωρούνται μεταξὺ ἄλλων καὶ τὰ στοιχεῖα τῆς ἰστοσυμβατότητας, θὰ εἶναι σὲ θέση νὰ γνωρίζει την κάθε στιγμὴ  ποῖος ἄνθρωπος ἔχει κατάλληλα ὄργανα γιὰ τὴ σωτηρία ἑνὸς σημαίνοντος πολιτικοῦ ἢ ἄλλου παράγοντα. Τοῦτο ἂς μὴ θεωρηθεῖ ὑπερβολή. Ὅλα προμηνύουν τὴν κατάρρευση τοῦ ὑπάρχοντος συστήματος ὑγείας, οἱ ἰδιωτικὲς ἀσφαλίσεις κατακτοῦν σταδιακὰ ἔδαφος, γιὰ νὰ μᾶς ἐφοδιάσουν τελικά, ἀλλὰ καὶ ὑποχρεωτικά, μὲ τὴν ἠλεκτρονικὴ κάρτα ἀσφάλισης, ποὺ θὰ συμπεριλαμβάνει καὶ τὸν κωδικὸ τῆς ἰστοσυμβατότητας, ἂν στὸ μεταξὺ δὲν συμπεριληφθῇ αὐτὸς στὶς νέου τύπου ἠλεκτρονικὲς ταυτότητες ποὺ μᾶς ἐτοιμάζουν.

[…] Σὲ ἐφημερίδα παρέχεται ἡ εἴδηση ὅτι ἔνας ἐγκεφαλικὰ «νεκρός», ποὺ διασώθηκε πρὸ 25ετίας χάριν τῆς διαφωνίας ποὺ εἶχε ἔνας Βέλγος Νευρολόγος, σήμερα βρίσκεται στὴν ζωὴ καὶ ἐπικοινωνεῖ μέσῳ κομπιοῦτερ. Μεταξὺ ἄλλων, ἡ εἴδηση ἀναφέρει: «Ὁ γιατρὸς ποὺ ἔσωσε τὸν Χοῦμπεν, ὁ ὁποῖος ἤταν πρωταθλητὴς πολεμικῶν τεχνῶν, εἶναι ὁ νευρολόγος Στέιβιν Λορέις, τοῦ βελγικοῦ Πανεπιστημίου τῆς Λιέγης. Χθὲς δημοσίευσε ἐπιστημονικὴ μελέτη, στὴν ὁποία ἀναφέρει ὅτι ὁ Χοῦμπεν μπορεῖ νὰ εἶναι μόνο ἔνας ἀπὸ τοὺς πολλούς ποὺ ἔχουν διαγνωσθεῖ λανθασμένα σὲ κωματώδη κατάσταση σὲ ὅλο τὸν κόσμο. Ὁ Λορέις, ἐπικεφαλῆς τοῦ Νευρολογικοῦ Τμήματος τοῦ Νοσοκομείου τοῦ Πανεπιστημίου τῆς Λιέγης, κατέληξε στὸ συμπέρασμα ὅτι γίνονται «λάθος διαγνώσεις κωματώδους καταστάσης σὲ τόσο συχνοὺς ῥυθμούς ποὺ προκαλοῦν ἀνησυχία». Στὸ περίπου 40% τῶν ἀνθρώπων, ποὺ ἡ διάγνωση θέλει νὰ βρίσκονται σὲ κωματώδη κατάσταση, μία πιὸ προσεκτικὴ ἐξέταση δείχνει ὅτι εἴχαν κάποιου εἴδους συνείδηση.

   Ὁ προβληματισμὸς μὲ τις λάθος διαγνώσεις, ποὺ θέτει ὁ Βέλγος Νευρολόγος Στέιβιν Λορέις, δημιουργεῖ σοβαρὸ ἐμπόδιο στοὺς συναδέλφους του, οἱ ὁποῖοι ὑποστηρίζουν τὸ ἀδιαφιλονίκητο καὶ ἀδιαπραγμάτευτο τοῦ ἐγκεφαλικοῦ «θανάτου».

   Ὁ λόγος; Τὰ ὄργανα πρέπει νὰ ἀφαιροῦνται ὄσο τὸ δυνατὸν γρηγορώτερα ἀπὸ ἀσθενεῖς σὲ κωματώδη καταστάση. Ὅταν ἡ κατάσταση τοῦ κώματος παρατείνεται - καὶ αὐτὸ προβλέπεται μετὰ τὰ ὅσα μᾶς εἶπε ὁ Βέλγος νευρολόγος, ἀφοῦ θὰ πρέπει νὰ δώσουμε «πίστωση» χρόνου στὸν κωματώδη ἀσθενῆ, τότε τὰ ὄργανα ἀρχίζουν νὰ χαλᾶνε καὶ δὲν πιάνουν.

   Ἄρα, γρήγορη (ψευδο)διάγνωση ἴσον γρήγορη ἐκσπλάχνωση γιὰ τὸ ἔργο τῶν μεταμοσχευτῶν γιατρῶν καὶ τῆς ἐπιστήμης!!!

 2. Πρωτοπρεσβυτέρου Θεοδώρου Ζήση, καθηγητού Θεολογικής Σχολής

   Ὑπάρχουν τοῦ κόσμου οἱ περιπτώσεις, κατὰ τὶς ὁποῖες, ἐνῶ ἰατρικῶς καὶ ἀνθρωπίνως ἤταν προδιαγεγραμμένο τὸ τέλος κάποιου ἀσθενοῦς, ἐπενέβη θαυματουργικῶς ὁ Θεὸς καὶ ἔσωσε τὸν βαρέως ἀσθενοῦντα ἢ τραυματισθέντα, τῇ μεσιτείᾳ καὶ ταῖς πρεσβείαις τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἢ κάποιου Ἁγίου, μετὰ ἀπὸ θερμὲς προσευχὲς τῶν συγγενῶν τοῦ ἀσθενοῦντος. Δὲν ἔχουμε ἀκόμη καὶ ἀναστάσεις νεκρῶν;

   Παρατηροῦμε, ἐν πρώτοις, ὅτι γιὰ τοὺς Χριστιανοὺς τὸ πολυτιμότερο καὶ ὕψιστο ἀγαθὸ δὲν εἶναὶ ἡ παροῦσα ζωή, ἀλλὰ ἡ μέλλουσα, δὲν εἶναι τὰ πρόσκαιρα καὶ φθειρόμενα ἀγαθά, ἀλλὰ τὰ ἄφθαρτα καὶ αἰ­ώνια. Γνώρισμα ὑψηλῆς πνευματικότητος εἶναι ὄχι ἡ προσκόλλησι στὴν παροῦσα ζωὴ καὶ ἡ ἐπὶ πολλὰ ἔτη σ' αὐτὴν διαβίωσι, ὅπως ἐπεκράτη­σε δυστυχῶς νὰ διατυπώνουμε οἱ περισσότεροι μὲ τὴν εὐχὴ «χρόνια πολλά», ἀλλὰ ἡ χρησιμοποίηση τῆς παρούσης ζωῆς ὡς εὐκαιρίας, ὡς «καιροῦ» γιὰ νὰ κερδίσουμε τὴν ἄλλη ζωή. Ἡ παράτασι τῆς ζωῆς μό­νον ὑπ' αὐτὴν τὴν προοπτική, τοῦ ἀγῶνος γιὰ τὴν τελείωση καὶ τὴν ἁγιότητα, ἔχει νόημα.

   Ἔπειτα, δίνει κανεῖς καὶ δωρίζει κάτι δικό του· ἡ ζωή μας, ὅμως, ἡ ὕπαρξί μας, τὸ σῶμά μας, ἡ ψυχή μας, τὰ ὄργανά μας, δὲν εἶναι ἰδιο­κτησία οὔτε δική μας, οὔτε τῶν συγγενῶν μας, ἀλλὰ τοῦ Θεοῦ. Ἐμεῖς ἀπεκτήσαμε ἢ ἀγοράσαμε ἢ κατασκευάσαμε τὸν ἑαυτόν μας; Ὅλα τὰ ὀφείλουμε στὸν Θεόν. Μόνον ὅ,τι ἀποκτοῦμε μὲ δική μας συνέργεια καὶ μὲ χρῆσι τῆς ἐλευθερίας μας εἶναὶ δικά μας· οἱ κακίες εἶναι μόνον δι­κές μας, γιατὶ καὶ γιὰ τὶς ἀρετές χρειαζόμαστε τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Ἑπομένως, ὅταν δηλώνουμε δωρηταὶ τῶν σωματικῶν ὀργάνων, εἴτε τῶν ἰδικῶν μας εἴτε τῶν συγγενῶν μας, σφετεριζόμαστε καὶ διαχειρι­ζόμαστε ξένα πράγματα, ποὺ δὲν μᾶς ἀνήκουν, ἀλλὰ εἶναι τοῦ Θεοῦ.

[…] Δὲν ὑπάρχουν «πτωματικὲς μεταμοσχεύσεις», διότι ὁ «ἐγκεφαλικῶς νεκρὸς» δὲν εἶναι πτῶμα, ἐξακολουθεῖ νὰ κτυπᾷ ἡ καρδία του καὶ νὰ ἀναπνέῃ. Δὲν εἶναι νεκρὸς, ἀλλὰ ζωντανὸς δότης. Ἂν σταματήσῃ ἡ καρδιοαναπνευστικὴ λειτουργία, τὰ πρὸς μεταμό­σχευσι ὄργανα εἶναι ἀκατάλληλα. Ἡ ἐντολὴ «οὐ φονεύσεις» καὶ ὁ ἱπποκράτειος ὄρκος περὶ τοῦ ὅτι ὁ ἰατρὸς πρέπει, μέχρι τελευταίας ἀναπνοῆς, νὰ φροντίζῃ νὰ σώσῃ τὸν ἀσθενῆ καὶ τὸν βαρύτατα τραυματισθέντα, μέχρι νὰ καταλήξῃ, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἀγνοοῦνται καὶ νὰ παραβαίνωνται μὲ τὴν ὕποπτον καὶ σκόπιμον θεωρία περὶ «ἐγκεφα­λικοῦ θανάτου».

3. Ἀρχιμ. Λουκὰ Τσιούτσικα - Πρωτοπρεβυτέρου Στεφάνου Στεφοπούλου - Μοναχοῦ Δαμασκηνοῦ Ἁγιορείτου

α) Διαπιστώνουμε ὅτι ὁ ἐγκεφα­λικὸς θάνατος εἶναι μία κατάσταση ἐννοιολογικῶς καὶ διαγνωστικῶς ῥευστή, ὅλο δὲ καὶ περισσότερο ἀμφισβητούμενη. Μᾶλλον πρόκει­ται γιὰ κλινικὸ κατασκεύασμα ποὺ ἐξυπηρετεῖ τὴν ἀποσυμφόρηση τῶν μονάδων ἐντατικῆς θεραπείας καὶ τὴν ἀπόκτηση ὀργάνων γιὰ με­ταμόσχευση.

β) Καὶ ἂν ἀκόμη ἠμποροῦσε νὰ διαγνωσθεῖ ἀναμφισβήτητα ὁλοσχερὴς καταστροφὴ τοῦ ἐγκεφά­λου, αὐτὸ δὲν ταυτίζεται μὲ τὸν σωματικὸ θάνατο.

γ) Ἐφ' ὅσον ἡ ἐσωτερικὴ συνει­δητὴ ζωὴ καὶ τὸ πρόσωπο διατηρούνται, ὅπως οἱ Χριστιανοὶ πι­στεύουμε, καὶ μετὰ τὸ θάνατο τοῦ συνόλου σώματος, δὲν ἔχουμε κανένα λόγο νὰ δεχθοῦμε ὅτι αὐτὰ παύουν νὰ ὑπάρχουν ἐπὶ νεκρωσε­ως μόνο τοῦ ἐγκεφάλου (ἐγκεφα­λικοῦ θανάτου).

δ) Ἑπομένως, ἐπὶ ἐγκεφαλικοῦ θανάτου δὲν τίθεται θέμα συνειδη­τῆς ζωῆς καὶ προσώπου, ἀλλὰ τὸ μόνο θέμα εἶναι ἐὰν ἐξακολουθεῖ νὰ ὑπάρχει ἡ συνάφεια ψυχῆς καὶ σώματος, ἡ ὁποία ὅμως (διατήρηση τῆς συναφείας) καταδεικνύεται ἀπὸ τὴ ζωὴ τοῦ ὑπολοίπου σώματος.

ε) Γενικῶς εἴμαστε ὑπὲρ τῶν με­ταμοσχεύσεων. Ἐπειδὴ, ὅμως, θεωροῦμε τοὺς εὐρισκομένους στὴν κατάσταση τοῦ «ἐγκεφαλικοῦ θα­νάτου» ἀσθενεῖς καὶ ὄχι νεκρούς, σεβόμενοι πλήρως τὴν ἱερότητα, ἴσως καὶ κρισιμότητα γιὰ τὸ αἰώνιο μέλλον, τῶν τελευταίων στιγμῶν τῆς ἐντεῦθεν τοῦ τάφου ζωῆς των δὲν μποροῦμε νὰ συμφωνήσουμε μὲ τὴν ἀπὸ αὐτοὺς ἀφαίρεση πρὸς μεταμόσχευση τῶν ζωτικῶν τους ὀργάνων. Ἡ μόνη ἠθικὰ καὶ κοι­νωνικὰ ἀδιάβλητη περίπτωση δω­ρεὰς ὀργάνων γιὰ μεταμόσχευση εἶναι ἡ ἀπὸ ὑγιεῖς δότες μετα­μόσχευση ἱστῶν ἢ ἑνὸς ἀπὸ τὰ δι­πλὰ ὄργανα, προκειμένου δὲ περὶ ἀσθενῶν ἢ τραυματιῶν δοτῶν ἡ μεταμόσχευση ὅσων μποροὺν νὰ μεταμοσχευθοῦν μετὰ τὴν μόνιμη παύση τῆς καρδιοαναπνευστικῆς λειτουργίας.

4. Ἀθ. Ἀβραμίδη, Καθηγητοῦ Παθολογίας Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

   Εἶναι βέβαιον ὅτι ἡ ταύτισις τοῦ ἐγκεφαλικοῦ θανάτου καὶ τοῦ βιολογικοῦ τέλους δὲν εἶναι «διεθνῶς ὁμόφωνος ἄποψις» καὶ ἐπιστημονικὴ βεβαιότητα, ἀλλὰ ἁπλῶς «ἄποψη». Ὑπάρχουν, μάλιστα, σοβαρὲς ἐπιστημονικὲς μελέτες, στὶς ὁποῖες βάσει δεδομένων ὑποστηρίζεται ὅτι ἡ νέκρωση τοῦ στελέχους τοῦ ἐγκεφάλου δὲν εἶναι πάντοτε ὁλοσχερὴς ἡ καθολική, οὔτε νεκρώνονται πάραυτα καὶ συχρόνως ὄλες οἱ λειτουργίες τοῦ ἐγκεφάλου. Ἡ νέκρωσις τοῦ ἐγκεφαλικοῦ στελέχους δὲν ταυτίζεται μὲ τὸν ἐγκεφαλικὸ θάνατο. Μέχρι τὴ νέκρωσή του μεσολαβεῖ κάποιος χρόνος, ὁ ὁποῖος ὄσο μικρὸς καὶ ἂν εἶναι, ἔχει τεράστια σημασία τόσο ἀπὸ ἰατρική, ἰατροδικαστικὴ ἢ νομικὴ ἄποψη, ὄσο καὶ ἀπὸ πνευματικὴ ἄποψη.

[…] ὁ καθηγητὴς τῆς Θεολογίας στὸ Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης καὶ μέλος τῆς Ἐπιτροπῆς Βιοηθικῆς τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος κ. Γ. Μαντζαρίδης γράφει: «Ὄσο λειτουργεῖ ἡ καρδία τοῦ ἀνθρώπου, δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ μιλήσουμε γιὰ χωρισμὸ τῆς ψυχῆς ἀπὸ τὸ σῶμα». Διερωτᾶται δὲ ὁ Σεβασμιώτατος Ναυπάκτου —μαζὶ δὲ μὲ ἐκεῖνον καὶ ἐμεῖς: Πῶς ἐπεμβαίνουμε βίαια σὲ ἔναν ἄνθρωπο τοῦ ὁποίου δὲν λειτουργοῦν μερικὲς ἐγκεφαλικὲς λειτουργίες ἀλλά, ἐπειδὴ λειτουργεῖ ἡ καρδία, ὑπάρχει ἀκόμη ἡ ψυχή;» Καὶ συνεχίζει: «μήπως στεκόμαστε ἀνάλγητοι, ὅταν λαμβάνουμε τὰ ὄργανα τοῦ σώματος, ἐνῶ ὡς πρόσωπο ζεῖ ὁ ἄνθρωπος; (σελ. 361). Δὲν ἀποτελεῖ δὲ «σχολαστικισμόν» ἡ «στιγμή» τοῦ θανάτου τοῦ προσώπου, ἐφ’ ὅσον πρόκειται γιὰ τὴ «ῥήξη τῆς ψυχοσωματικῆς συμφυΐας τοῦ ἀνθρώπου ἡ ὁποία γίνεται «θείῳ βουλήματι»;

   Στὸ ἄρθρο δὲ 30 τῶν Βασικῶν Θέσεων τῆς Ι.Σ.Ε.Ε., ἀναφέρεται ὅτι: «ὑπάρχει ὁ κίνδυνος... μὲ τὴν χαλαρὰν διεθνῶς ἠθικὴν ἔναντι τῆς εὐθανασίας καὶ τὴν τάσιν νομοθετικῆς κατοχυρώσεώς της, οἱ με­ταμοσχεύσεις νὰ συνδυασθοῦν μὲ τὴν εὐθανασίαν».

Τί λέγει ἡ Γραφὴ

   Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, γράφει: «Ἐξαπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸ Πνεῦμα τοῦ Υἱοῦ αὐτοῦ εἰς τὰς καρδίας ἡμῶν» (Ρωμ. ε, 5)... «Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἐκκέχυται ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν» (Γαλ. δ, 6)... «ἵνα δώη ὑμῖν κατὰ τὸν πλοῦτον τῆς δό­ξης αὐτοῦ... κατοικῆσαι τὸν Χριστὸν διὰ τῆς πίστεως ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν» (Ἐφ. γ, 16).

Τί λέγουν οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας

   Κατὰ τὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ (1296-1359) «ἡ ψυχὴ πανταχοῦ τοῦ σώματός ἐστιν, οὒχ ὡς ἐν τόπῳ, οὒδ' ὡς περιεχόμενη, ἀλλ' ὡς συνέχουσα καὶ περιέχουσα καὶ ζωοποιοῦσα τοῦτο» (Φιλοκαλία σ. 957).

   Κατὰ τὸν ἅγιο Νικόδημο τὸν Ἁγιορείτη (1749-1809): «ἡ καρδία κέντρου λόγον ἐπέχει πρὸς τὸ ὅλον σῶμα· διὰ τοῦτο, ὄχι μόνον πρώ­τη πλάττεται ἐξ ὅλων τῶν μελῶν, ἀλλὰ καὶ ὕστερον ὅλων νεκροῦται· καὶ αὐτὴ εἶναι ἡ κα­θέδρα, ἡ ῥίζα καὶ ἀρχὴ καὶ πηγὴ ὅλων τῶν φυ­σικῶν δυνάμεων τοῦ σώματος, τῆς φυτικῆς, τῆς θρεπτικῆς, τῆς αὐξητικῆς, τῆς ζωϊκῆς, τῆς αἰσθητικῆς, τῆς θυμικῆς, τῆς ἐπιθυμητικῆς καὶ τῶν λοιπῶν ὁμοίως καὶ ὅλων τῶν φυσικῶν δυνάμεων τῆς ψυχῆς, τῆς νοερᾶς λέγω, τῆς λογιστικῆς καὶ τῆς θελητικῆς. Ἐν τῷ ἐγκεφάλῳ δὲ ὡς ἐν ὀργάνῳ εὑρίσκεται οὐχὶ ἡ οὐσία καὶ ἡ δύναμις τοῦ νοός, ἤτοι τῆς ψυχῆς· ἀλλὰ μόνη ἡ τοῦ νοὸς ἐνέργεια. Ὅθεν ἡ οὐσία τῆς ψυχῆς, ὡς εἶδος οὖσα τοῦ σώματος, ἀσώματος γάρ... εὑρίσκεται ἐν τῷ μεσαιτάτῳ τῆς καρδίας, ...ἐν τῷ ἐγκεφάλῳ δὲ ὡς ἐν ὀργάνῳ εὑρίσκεται, οὐχὶ ἡ οὐσία καὶ ἡ δύναμις τοῦ νοός, ἤτοι τῆς ψυχῆς· ἀλλὰ μόνη ἡ τοῦ νοὸς ἐνέργεια, ὡς προείπομεν (συνεχίζει δέ, προσθέτων τὰ ἑξῆς)... καὶ ἄφες τοὺς νεωτέρους φυσικοὺς καὶ μετα­φυσικοὺς νὰ λέγωσιν, ὅτι ἡ οὐσία τῆς ψυχῆς εὑρίσκεται εἰς τὸν ἐγκέφαλον διότι τοῦτο εἶναι τὸ ἴδιον ὡσεὶ νὰ εἴπῃ τις, ὅτι ἡ φυτικὴ ψυχὴ δὲν εὑρίσκεται ἀρχικῶς εἰς τὴν ῥίζαν τοῦ δένδρου, ἀλλὰ εἰς τὸν κλάδον καὶ εἰς τὸν καρπόν...

   «Τὸ διδασκαλεῖον τῶν Γραφῶν καὶ τῶν ἱερῶν Πατέρων», γράφει ὁ ἅγιος Νικόδημος, «εἶναι ἀληθέστερον τῶν διδασκαλείων τῶν ἀνθρώπων» (στὸ κεφ. περὶ φυλακῆς νοὸς καὶ καρδίας, στὸ Συμβουλευτικὸν Ἐγχειρίδιον, σσ.110-112). Ἀναφέρει δὲ καὶ τὸν «θεῖον Γρηγόριον Θεσσαλονίκης» καὶ τὸν «μέγαν Μακάριον τὸν Αἰγύπτιον», πολλοὺς ἄλλους Πατέρες καὶ νεωτέρους θεολόγους, οἱ ὁποῖοι ἐπίσης πρεσβεύουν τὰ αὐτά.

   Γράφει ὁ Σεβ. Ναυπάκτου κ. Ἱερόθεος στὴν σ. 353 τοῦ Τόμου: «Στὴν κατάσταση τοῦ λεγο­μένου κλινικοῦ θανάτου ἢ ἀκόμη καὶ τοῦ λεγο­μένου ἐγκεφαλικοῦ θανάτου μπορεὶ νὰ μὴ λει­τουργοῦν μερικὰ ὄργανα τοῦ σώματος τοῦ ἀνθρώπου, ὁπότε ἡ ψυχή, εἶναι ἐνδεχόμενο νὰ μὴν ἐνεργεῖ διὰ τῶν συγκεκριμένων αὐτῶν ὀργάνων, ἀλλὰ ὅμως ὑπάρχει ἀκόμη ἡ ψυχὴ μέσα στὸν ἄνθρωπο καὶ λειτουργεῖ δι' ἄλλων σωματικῶν ὀργάνων καὶ λειτουργιῶν»... «Αὐτὴ δὲ ἡ παύση λειτουργίας τῶν ὀργάνων τοῦ σώματος γίνεται σταδιακά, καθὼς ἐπίσης καὶ μερικὲς φορὲς ἡ πορεία τοῦ θανάτου εἶναι ἀναστρέψιμη. Τότε ὁπωσδήποτε ὑπάρχει ἡ ψυχὴ μέσα στὸ σῶμα» (σ. 359) καί... «ἐπειδὴ λειτουργεῖ ἡ καρδία —ἀκόμη καὶ ἂν δὲν λει­τουργοὺν μερικὲς ἐγκεφαλικὲς λειτουργίες— ὑπάρχει ἀκόμη μέσα του ἡ ψυχή» (σ. 361).

5. Συλλόγου ἐπιστημόνων «Προοπτική» (2002)

   «O Ἐγκεφαλικὸς Θάνατος», δηλώνει ὁ Καθηγητὴς Παιδ. Ἀναισθησιολογίας στὸ Harvard καὶ Διευθυντὴς Μον. Ἐντατ. Θεραπείας στὸ Παιδιατρικὸ Νοσοκομεῖο Βοστώνης Dr. Robert D. Truog «παραμένει ἀσυνάρτητος στὴν θεωρία καὶ συγκεχυμένος στὴν πράξιν. Ἐπιπλέον, ὁ μόνος σκοπός ποὺ ἐξυπηρετεῖται ἀπὸ τὴν ἔννοια (τοῦ Ἐγκεφαλικοὺ Θανάτου) εἶναι ἡ διευκόλυνσις ἐξευρέσεως ὀργάνων πρὸς μεταμόσχευσιν».

[…] Ἀξιοπρόσεκτο εἶναι ὅτι οἱ «ἐγκεφαλικὰ νεκροί», καταλλήλως ὑποστηριζόμενοι, διατηροῦν σταθερὴ θερμοκρασία καὶ ὡρισμένοι «ἐγκεφαλικὰ νεκροί» διατηροῦν νωτιαία ἀντανακλαστικά, ἀποῤῥοφοῦν καὶ ἀφομοιώνουν τροφές, κερδίζουν βάρος, ἐπουλώνουν τραύματα, κυοφοροῦν γιὰ ἑβδομάδες ἢ μῆνες καὶ γεννοῦν (μὲ καισαρικὴ τομή) βιώσιμα νεογνά.

[…] Τί σημαίνουν οἱ ἀσυνήθεις κινήσεις, γνωστὲς ὡς "Lazarus Sign", ποὺ κάνουν κάποιοι «ἐγκεφαλικὰ νεκροί»; Σχετικὰ μὲ αὐτὲς τὶς κινήσεις, ὁ παγκοσμίως γνωστὸς Καθηγητὴς Νευρολογίας Fred Plum ὑποστηρίζει ὅτι εἶναι «ἠμισκόπιμες» (semi-purposeful) καὶ «ἠμικατευθυνόμενες» (semi-directed) ἀπὸ τὸν «εγκεφαλικά νεκρό».

[…] Τί σημαίνουν οἱ σπάνιες, ἀλλὰ καταγεγραμμένες περιπτώσεις ἐπαναφορᾶς ἀπὸ «Ἐγκεφαλικὸ Θάνατο»;

   Συμπερασματικά, ἐπειδὴ ἡ ἔννοια τοῦ «Ἐγκεφαλικοῦ Θανάτου» δὲν εἶναι οὔτε στὴν Ἑλλάδα οὔτε διεθνῶς ὁμόφωνα ἀποδεκτή, προτείνουμε νὰ ἐπανεξετασθεῖ ἡ ταύτιση τοῦ θανάτου μὲ τὸν «ἐγκεφαλικὸ θάνατο» καθαρὰ ἐπιστημονικά, χωρὶς ἅλλου εἴδους σκοπιμότητες.

6. Πρεσβυτέρου Στεφάνου Στεφόπουλου

[…] Ἀρχικά, θὰ ἤθελα νὰ ἐκφράσω τὴν ἔντονη δυσαρέσκειά μου για τὴ στάση τῆς Σ.Ε.Β. (Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς Βιοηθικῆς) ἀναφορικὰ μὲ τὴν ἔρευνά της μέσα στὰ πατερικὰ κείμενα γιὰ τὴν διεξαγωγὴ ἀσφαλῶν θεολογικῶν συμπερασμάτων σχετικὰ μὲ τὸ θέμα τοῦ θανάτου , τῆς ψυχῆς, κ.λ.π. Ἀφοῦ σκοπὸς τῆς ἱδρύσεως τῆς Σ.Ε.Β. εἶναι «...ἡ ἀπὸ Ὀρθοδόξου Χριστιανικῆς ἀπόψεως μελέτη καὶ γνωμάτευση ἐπὶ θεμάτων Βιοηθικῆς...» («Ἐκκλησία», 6/2002, σελ. 562), πρωτίστως ἡ Σ.Ε.Β. δὲν θὰ ἔπρεπε νὰ ἐκφέρει ἐπιστημονικό, ἀλλὰ θεολογικὸ λόγο! […]

Ζ) (θέσις τῆς Σ.Ε.Β) «...εἶναι λάθος ἐν ὀνόματι τῆς πνευματικότητος νὰ ἀπαξιώνουμε τὴν ἐπιστήμη...δὲν μποροῦμε νὰ ἀποκλείσουμε καὶ νὰ ἀπαξιώσουμε διὰ μιᾶς ὅλην τὴν ἐπιστήμη τῆς ἰατρικῆς ἐν ὀνόματι τῆς Θεολογίας ἡ ἐν ὀνόματι ἄλλων πνευματικῶν παραμέτρων...»! Ἀπό ποῦ νὰ ἀρχίσει κανεὶς καί ποῦ νὰ τελειώσει! Εἶναι δυνατὸν νὰ ἀκούγονται καὶ νὰ λέγονται τέτοιοι ἰσχυρισμοί; Μήπως μᾶς σῴζει καὶ μᾶς καθιστᾷ οὐρανοπολῖτες ἡ ἰατρικὴ περισσότερο ἀπὸ τὴν Θεολογία; Μήπως πάλι ἡ  Θεολογία πρέπει νὰ ὑποχωρεῖ ὁσάκις συγκρούεται μὲ τὴν ἐπιστήμη; Μήπως πρέπει νὰ βάλουμε καὶ μετάνοια στοὺς -συνήθως- ἀμαθεῖς ἡ ἡμιμαθεῖς περὶ τὰ θεολογικὰ ἰατροὺς καὶ νὰ διδαχθοῦμε ἀπὸ αὐτοὺς «ἀλήθειες» κοσμικές, κακῶς ἐννοούμενες ὡς κοινωνικὲς καὶ πλήρως παγκοσμιοποιημένες καὶ ἐκκοσμικευμένες, ἀλλὰ ξένες πρὸς τὴν Ὀρθοδοξία, δηλαδὴ ξένες πρὸς τὴν διδασκαλία τοῦ Κυρίου μας; Ἄπαγε τῆς βλασφημίας! Ἢ μήπως οἱ ἰατροὶ μας εἶναι ἀνέτοιμοι (ἀνέντιμοι;) γιὰ νὰ διαλεχθοῦν μὲ τοὺς θεολόγους καὶ ἐπιζητοῦν τὴν ἐπιβολὴ τῶν ἀπόψεών τους διὰ ἀντιδημοκρατικῶν τρόπων (λ.χ. λογοκρισία, ἀνεπαρκὴ ἢ ἀνύπαρκτο διάλογο, συνηγόρους ἐκ μέρους τῆς Διοικούσης Ἐκκλησίας κ.λ.π.). Μήπως σιγά-σιγὰ μποῦμε στὸν πειρασμὸ νὰ ἀποδεχθοῦμε θέσεις ἄλλων μεγάλων ἐπιστημῶν ὅπως ἡ Βιολογία (Θεωρία τῆς Ἐξελίξεως), ἡ Παλαιοντολογία, ἡ Ἱστορία, ἡ Ἀρχαιολογία κ.ἄ. (Θεωρία τῆς Δημιουργίας- Big Bang), για νὰ μὴν τὶς ἀπαξιώσουμε καὶ αὐτές; […]

   Ἐπαναλαμβάνει ὁ Σεβασμιώτατος Ἱερόθεος (Βλάχος) τὰ ὅσα διδάσκει ὁ Ἅγιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος περὶ νοερᾶς προσευχῆς: «ἀπὸ ἐκεῖθεν μέσα, ἀπὸ τὸ βάθος τῆς καρδίας, ἀναπέμπῃ τάς εὐχὰς εἰς τὸν Θεόν, καὶ ἀφ' οὐ ἐκεῖθεν ἀπὸ μέσα ἀπὸ τὴν καρδίαν γευθῇ ὅτι εἶναι χρηστὸς ὁ Κύριος καὶ γλυκανθεῖ, πλέον δὲν θέλει μακρύνη ὁ νοῦς ἀπὸ τὸν τόπον τῆς καρδίας (Φιλοκ. Ε΄, 285). Συνεπῶς, ἡ καρδία ἡ σαρκική ποὺ περιέχει τὴν πνευματικὴ καὶ γεύεται καὶ αὐτὴ τὰ ἀγαθὰ τῆς ἐπικοινωνίας τῆς πνευματικῆς καρδίας μὲ τὸν Θεον-δημιουργόν της, ὅταν συνεχίζει νὰ πάλλεται, ζεῖ. Καὶ ὅταν εἶναι ζωντανὴ ἡ καρδία ἐπικοινωνεῖ μὲ τὸν Θεὸν καὶ «τρέφεται» ἀπὸ αὐτὴν τὴν ἐπικοινωνία. Ποῖος μπορεῖ νὰ διακόψει αὐτὴν τὴν σωτήριο σχέση; Ποῖος θὰ τολμήσει νὰ διακόψει μία τέτοια «συνομιλία»; Πρὶν ὅμως δώσουμε τὴν ἀπάντηση στὰ ἐρωτήματα αὐτὰ ἂς δοῦμε τὴν διδασκαλία τῶν Ἁγίων Πατέρων ἀναφορικὰ μὲ τὶς σχέσεις καρδίας, ψυχῆς, νοῦ καὶ ἐγκεφάλου. […]

   Γιὰ νὰ δώσουμε δὲ ἔμφαση στὸ ῥόλο τοῦ νοῦ στὴ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου, ἂς δοῦμε τὸν Καλλιστο Καταφυγιώτη νὰ συμπληρώνει σχετικὰ ὅτι «ὁ νοῦς κινεῖται πρὸς τὴν θεωρίαν τοῦ Θεοῦ α) αὐτοκινήτως, β) ἐτεροκινήτως καὶ γ) μεταξὺ τούτων» (Φιλοκ., Ε΄, 6). Ὅσον ἀφορᾷ τὸν τρίτο τρόπο κινήσεως τοῦ νοῦ, τί γίνεται ἂν ὁ ἄνθρωπος θελήσει νὰ κινήσει τὸν νοῦν του πρὸς τὸν Θεὸν καὶ κατόπιν περιέλθει στη λεγομένη «φυτικὴ κατάσταση» ἡ τὸν «ἐγκεφαλικὸ θάνατο»; Μήπως ἀφοῦ, ὅπως δέχονται οἱ ἰατροί, ζεῖ ἡ καρδία, ἄρα κινεῖται ὁ νοῦς καὶ ὁ ἀσθενὴς ζεῖ ἐπικοινωνώντας μὲ τὸν Θεὸν ἢ ἀκριβῶς ζεῖ λόγῳ τῆς ἐπικοινωνίας του μὲ τὸν Θεόν; Ἄλλωστε γνωρίζουμε ὅτι ἡ ἐπικοινωνία αὐτὴ «θρέφει» καὶ ζωοποιεῖ τὴν ψυχήν ποὺ κατὰ τὸν Ἅγιο Νεῖλο τὸν ἀσκητῇ (Φιλοκ., Α΄, ρα΄ 185) «κατοικοεδρεύει» κυρίως εἰς τὴν καρδίαν. Τὴν ἴδια ἐπιφύλαξη ἐκφράζει καὶ ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου κ.κ. Ἱερόθεος Βλάχος στὴν εἰσηγήσή του, ποὺ συμπεριλαμβάνεται στὸ εἰδικὸ τεῦχος τῆς Ἱερᾶς Συνόδου σχετικὰ μὲ τὶς μεταμοσχεύσεις (σελ. 359): «Πάντως ὅσο ὁ νοῦς βρίσκεται... μέσα στὸ σῶμα, μπορεῖ νὰ μὴ λειτουργεῖ ἡ διανοητικὴ λειτουργία, ἡ μνήμη ἢ ἴσως καὶ ἡ αἰσθήσῃ, ἀλλ' ἒφ' ὅσον λειτουργεῖ ἡ καρδία, λειτουργεῖ ἡ νοερὰ ἐνέργεια τοῦ ἀνθρώπου. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι τότε ὁ ἄνθρωπος μπορεὶ νὰ μὴν ἔχει συνείδηση τοῦ περιβάλλοντος κόσμου, μπορεὶ νὰ μὴ σκέπτεται, μπορεὶ νὰ μὴ αἰσθάνεται ἢ ἀκόμη μπορεῖ ἀμυδρῶς νὰ ἀντιλαμβάνεται, ἀλλ' ὅμως ὑπάρχει ἡ ψυχὴ καὶ εἶναι δυνατὸν νὰ ἔχῃ κοινωνία μὲ τὸν Θεόν. Καὶ βέβαια ἂν ἔχει συνηθίσει στὴ ζωή του νὰ προσεύχεται, τότε ἡ νοερά του ἐνέργεια βρίσκεται σὲ μεγάλη ἔνταση, δηλαδὴ ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἀδιάλειπτη προσευχή». […]

   «Πῶς ἐπεμβαίνουμε βίαια σὲ ἔναν ἄνθρωπο τοῦ ὁποίου δὲν λειτουργοῦν μερικὲς ἐγκεφαλικὲς λειτουργίες, ἀλλά, ἐπειδὴ λειτουργεῖ ἡ καρδία καὶ ὑπάρχει ἀκόμη ἡ ψυχή, ὁ ἄνθρωπος αἰσθάνεται; ... Στὴν καταστάση ἐκείνη τῆς διαδικασίας τῆς ἐξόδου, ποὺ γίνονται καὶ πολλὰ πνευματικὰ γεγονότα, ἐμφάνιση ἀγγέλων, ἁγίων, ἀκόμη καὶ δαιμόνων, μήπως στεκόμαστε λίγο ἀνάλγητοι ἀπέναντι τοῦ ψυχοῤῥαγοῦντος καὶ μήπως δὲν σεβόμαστε τὶς πλέον συγκλονιστικὲς στιγμὲς τῆς ζωῆς του;...Μήπως ὅμως ἡ υἱοθέτηση σκληρῶν ἐπιλογῶν, ἔστω γιὰ τὴν παράταση τῆς ζωῆς ἑνὸς ἅλλου ἀνθρώπου, ἐκλαμβάνεται ὡς βίαιη ἐνέργεια καὶ μία ἰδιοτύπη «δολοφονία»; […]

   Στὸ ἐπιχείρημα ὅτι ἡ ἐπιθυμία γιὰ παράταση τῆς ζωῆς εἶναι ἱερὴ καὶ λίαν σεβαστή, ἀπαντοῦμε ὅτι δὲν μπορεῖ νὰ γίνει αὐτὸ ἀποδεκτὸ χωρὶς τὶς ἀπαιτούμενες προϋποθέσεις ποιότητος τῆς ζωῆς. Ἔτσι τουλάχιστον θὰ ἔπρεπε νὰ βλέπει τὸ θέμα ἡ Ἐκκλησία, ἡ ὁποία σκοπὸ δὲν ἔχει νὰ παρηγορήσει μὲ ἐκκοσμικευμένο τρόπο τὸν ἄνθρωπο, καὶ νὰ τὸν βοηθήσει ἁπλῶς νὰ παρατείνῃ τὴ ζωή του, ἀλλὰ νὰ τὸν προετοιμάσει γιὰ τὴν αἰωνιότητα καὶ νὰ τὸν παρηγορήσει μὲ θεάρεστο τρόπο. Νὰ τοῦ δώσει νὰ καταλάβει τὸ νόημα τῆς χριστιανικῆς ζωῆς καὶ τοῦ θανάτου, τὴν ἀξία τοῦ πόνου καὶ τῆς ἀσθενείας, τῶν δοκιμασιῶν, τῆς μνήμης θανάτου. Προορισμὸς τῆς Ἐκκλησίας δὲν εἶναι νὰ προσφέρει στὸν ἄνθρωπο βιολογικὴ ζωή, ἀλλὰ τὴν Ζωή, ἡ ὁποία ὅμως Ζωὴ δὲν προϋποθέτει μακροζωΐα, ἀλλὰ ζωὴ ἐν Χριστῷ. Εὔχεται, βέβαια, στὸ μυστήριο τοῦ γάμου τὴν μακροημέρευσιν, ἀλλὰ ὄχι για λόγους εὐδαιμονίας καὶ ἀνάγκης βιολογικὴς ζωῆς , ἀλλὰ ὡς χρόνον ἱκανὸν γιὰ νὰ ἀξιωθεῖ ὁ ἄνθρωπος, μὲ τὴ συνεργία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νὰ προετοιμάσει τὸ πέρασμά του στὴν αἰώνια ζωή. Γιὰ ποιὸ ἄλλο λόγο χαρακτηρίζουμε ἄλλωστε τὴν ἐπίγειο ζωή μας μὲ «πειρατήριο»; Τὴ θέση αὐτὴ ἔχει καὶ ὁ Καθηγητὴς κ. Ν.  Μητσόπουλος («Θέματα Ὀρθοδόξου Ἠθικῆς...», σελ. 178) ποὺ ἐμφαντικὰ ἐπισημαίνει ὅτι «ἐὰν ἡ παράτασις τῆς ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ ζωῆς ἐπιζητεῖται διὰ τὴν πρόοδον τοῦ πιστοῦ εἰς τὴν κατὰ Χριστὸν ζωὴν καὶ τὴν ἠθικὴν τελείωσιν αὐτοῦ, ἐὰν ἐπιδιώκηται πρὸς τὸν σκοπὸν τῆς ἐπαυξήσεως τοῦ χρόνου τῆς συνεργείας τοῦ ἀνθρώπου εἰς τὸ σωτήριον ἔργον τοῦ Χριστοῦ, ἐὰν ἐπιχειρῆται οὐχὶ πρὸς παράτασιν τῶν ἀπολαύσεων τῆς προσκαίρου ζωῆς, ἀλλὰ πρὸς πληρεστέραν συμμετοχὴν εἰς τὸ πάθος καὶ τὸν θάνατον τοῦ Χριστοῦ, ἀναμφιβόλως ἡ ἐπιδίωξις αὕτη τοῦ ἀνθρώπου ὄχι μόνον εἶναι κατὰ πάντα ἐπιτρεπτέα χριστιανικῶς, ἀλλὰ καὶ ἐπιβεβλημένη». Αὐτὸ βέβαια δὲν ἀφορᾷ μόνον τὸν λήπτην ἀλλὰ καὶ τὸν δότην!

[…] Ἄλλο ἡ θυσία, ἢ ἡ αὐτοθυσία γιὰ τὸν συνάνθρωπο καὶ ἄλλο ἡ δωρεὰ ὀργάνου μόνο στὴν περίπτωση ποὺ ὁ δότης πορεύεται πρὸς τὸν θάνατο! […]

[…] ἡ Ἐκκλησία μας (ὡς Ἐκκλησία ἐννοεῖ ἐδῶ τοὺς ὑπευθὐνους ἐπὶ τοῦ ζητήματος Ἀρχιερεῖς καὶ λοιπούς) ἂν προστάτευε καὶ ἐνδιαφερόταν περισσότερο γιὰ τὴ σωτηρία τῆς ψυχῆς τοῦ λήπτη, τότε- μὲ τὴ Χαρη τοῦ Θεοῦ - δὲν θὰ ὑπῆρχε σχεδὸν καθόλου ἡ ἀνάγκη μεταμοσχεύσεων καὶ ἄρα καὶ ἡ ἐναγώνια προσπάθεια ἐξεύρεσης δοτῶν, ἀφοῦ ὁ ἄνθρωπος τότε θὰ ἤταν ἐξοικειωμένος μὲ τὸν θάνατο καὶ τὴ μνήμη θανάτου! […]

   … μία ὁμάδα ἀπὸ 18 πανεπιστημιακοὺς ἰατροὺς καὶ ἰατροὺς τοῦ Ε.Σ.Υ. σὲ ἐκτενὲς κείμενο πρὸς τὴν ἐφημερίδα «Τὸ Βῆμα» διερωτῶνται: «γνωρίζουν οἱ εἰσηγούμενοι τὴ λήψη ὀργάνων ἀπὸ βαρύτατα τραυματισμένους ἀσθενεῖς στοὺς ὁποίους διαπιστώνεται, μὲ κλινικὲς δοκιμασίες, ὅτι τὸ στέλεχος τοῦ ἐγκεφάλου ἔχει ὑποστεῖ βαριά, μὴ ἀναστρέψιμη βλάβη (εἶναι «νεκρό»), ὅτι αὐτὸ δὲν σημαίνει ὁπωσδήποτε ὅτι καὶ ὁ ὑπόλοιπος ἐγκέφαλος ἔχει ὑποστεῖ μὴ ἀναστρέψιμη βλάβη; ... Γνωρίζουν οἱ εἰσηγητὲς αὐτοὶ ὅτι ἀναφέρονται περιπτώσεις (σπάνιες μέν, ἀλλ' ἀναφέρονται) «ἐγκεφαλικὰ νεκρῶν» ἀσθενῶν, οἱ ὁποῖοι ἀνένηψαν καὶ ἐπανήλθαν στὴν ἐνσυνείδητη ζωή; Γνωρίζουν, τέλος, ὅτι ὑπάρχουν γιατροί, οἱ ὁποῖοι ἀμφιβάλλουν ἐὰν ὁ βιολογικὸς θάνατος ταυτίζεται μὲ τὸν ἀποκαλούμενο «ἐγκεφαλικὸ θάνατο;». […]

   Ἐπὶ τῇ εὐκαιρίᾳ, μιᾶς καὶ ἔγινε ἀναφορὰ στὸ θέμα τῆς εὐθανασίας νὰ ὑποβάλλω καὶ ἕνα ἐρώτημα πρὸς κάθε κατεύθυνση (Ι.Σ.Ε.Ε., Δ.Ι.Σ., Σ.Ε.Β.): Αὐτὰ τὰ ὁποῖα λέτε καὶ διακηρύσσετε γιὰ τὴν εὐθανασία, γιατὶ τὰ ἀναιρεῖτε στὴν περίπτωση τῶν μεταμοσχεύσεων; Ἐπιτρέψατέ μου νὰ σᾶς θυμίσω ὅτι στο περιοδικὸ «Ἐκκλησία» (1/2001, 1, σελ. 42, παράγραφο 8) δηλώνετε πὼς: «Γιὰ τοὺς λόγους αὐτούς, ποὺ ἡ Ἐκκλησία μας πιστεύει στὴν ἀθανασία τῆς ψυχῆς, στὴν ἀνάσταση τοῦ σώματος, ... στοὺς πόνους ὡς «στίγματα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ ἐν τῷ σώματι ἡμῶν» (Γαλ. στ, 17) ... κάθε θάνατο ποὺ ἀποτελεῖ ἀποτέλεσμα ἀνθρωπίνων ἀποφάσεων καὶ ἐπιλογῶν ... τὸν ἀποῤῥίπτει ὡς «ὕβριν» κατὰ τοῦ Θεοῦ. Κάθε δὲ ἰατρικὴ πράξη ποὺ δὲν συντελεῖ στὴν παράταση τῆς ζωῆς, ὡς ὁ ὅρκος τοῦ Ἱπποκράτη ὁρίζει, ἀλλὰ προκαλεῖ ἐπίσπευση τῆς στιγμῆς τοῦ θανάτου, τὴν καταδικάζει ὡς ἀντιδεοντολογικὴ καὶ προσβλητικὴ τοῦ ἰατρικοῦ λειτουργήματος.»!!! […]

   Στὸ ἴδιο βιβλίο, στὴ σελίδα 81 (Κ. Καρακατσάνης, «Ἐγκεφαλικὸς Θάνατος»-Ταυτίζεται μὲ τὸ θάνατο τοῦ ἀνθρώπου;) ἀναφέρει ὁ συγγραφέας τὸ διαπιστωμένο στὴν ἰατρικὴ πρακτικὴ γεγονὸς τῆς δακρύρροιας κατὰ τὴν ἐγχείρηση γιὰ λήψη ὀργάνων ἀπὸ «ἐγκεφαλικὰ  νεκρούς» ἀσθενεῖς». Γιατί; Ποῦ ὀφείλεται αὐτό; Μήπως εἶναι καὶ αὐτὸ φυσιολογικὸ ἀντανακλαστικό; […]

   Εἶναι ἀνάγκη δὲ  νὰ ἐπισημάνουμε τὸν κίνδυνο νὰ καλλιεργηθεῖ ἡ ἐντύπωση στὸν πιστὸ λαό μας ὅτι εἶναι καθῆκον ὅλων μας ἡ δωρεὰ ὀργάνων, γιατὶ τότε ὁ ἄνθρωπος θὰ ὑποβαθμιστεῖ σὲ ἕνα ἐργαστήριο ἢ καλύτερα ἀποθήκη «ἀνταλλακτικών» ὀργάνων ἀπὸ εἰκόνα τοῦ Θεοῦ! Θὰ κινδυνεύσει ὁ ἄνθρωπος νὰ μεταβληθεῖ «σὲ μία ἔμψυχη μηχανή, χωρὶς πνευματικὲς ἀναζητήσεις...» ὅπως πολὺ χαρακτηριστικὰ ἀναφέρει ὁ Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ἱερόθεος (ΕΤΜ, σελ. 362). […]

   Προσφάτως, ἔπεσε στὴν ἀντιλήψή μου ἕνα τρομερὸ δημοσίευμα στὸ διαδίκτυο σχετικὰ μὲ τὴν κατάληξη τῶν ἐμβρύων ποὺ ἐκτρώνονται ἀκόμη καὶ τὸν 7ο μῆνα τῆς κυήσεως, ὅσο καὶ για τὴν ἐπεκτεινόμενη μακάβρια πρακτικὴ τῶν μεταμοσχεύσεων ὀργάνων ἐμβρύων καὶ νεογνῶν. Στὴ διεύθυνση http://www.unborn.gr/unborn/howused.htm περιγράφονται τὰ ἑξῆς: " Περισσότεροι ἀπὸ 15.000.000 Ἀμερικανῶν ὑποφέρουν ἀπὸ ἀσθένειες καὶ βλάβες, οἱ ὁποῖες κατὰ τοὺς ἰσχυρισμοὺς διαφόρων θὰ μποροῦσαν νὰ βοηθηθοῦν σὲ διαφόρους βαθμοὺς ἀπὸ μεταμοσχεύσεις ἐμβρυακοὺ ἱστοῦ … συνεπῶς, μερικοὶ «ἠθικολόγοι» καὶ ἐρευνητὲς νοσοκομείων ἔχουν γίνει σχεδὸν ὑστερικὰ χαρούμενοι μὲ τὴν προοπτικὴ τοῦ νὰ ἔχουν πρόσβαση σὲ μία ἄφθονη πηγὴ χρήσιμου «ἐμβρυακοῦ ὑλικοῦ», ποὺ παράγεται ἀπὸ ἐκατομμύρια ἐκτρώσεων … οἱ ἐγκέφαλοι καὶ οἱ νευρικοὶ ἱστοὶ ἀπὸ 500.000 βρέφη ποὺ ἐκτρώνονται κατ' ἔτος (Η.Π.Α.) κατὰ τὸ δεύτερο τρίμηνο τῆς κυήσεως μποροῦν τελικὰ νὰ ἀπαιτηθοῦν γιὰ μεταμοσχεύσεις, ἐὰν οἱ νέες μέθοδοι γίνουν δημοφιλεῖς καὶ ἐδραιωθοῦν … εἶναι, λοιπὸν, ἐντελῶς πιθανὸν τὸ ἰατρικό μας κατεστημένο νὰ ὑποστηρίξει 1.000.000 ἡ περισσοτέρους «νέο-βρυκόλακες», ποὺ ἀπαιτοῦν τὰ φρέσκα μυαλὰ τῶν διαμελισμένων πρώιμα γεννημένων ἀνθρωπίνων ὑπάρξεων γιὰ νὰ παραμείνουν ζωντανοί…». Πολλὰ ἄλλα ἄκρως ἀηδιαστικὰ καὶ ἀπάνθρωπα ἀναφέρονται ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ φανταστεῖ κανεὶς καὶ μάλιστα μὲ τις «εὐλογίες» μεγάλων, διεθνῶς ἀναγνωρισμένων ἰατρικῶν καὶ ἄλλων ἐπιστημονικῶν φορέων, ὅπως εἶναι οἱ: American Medical Association, American Heart Association, American Lung Association κ.ἄ. Ἂν δὲν εἴχαν γενικευθεῖ οἱ οὕτως ἡ ἄλλως ἀμφισβητούμενες μεταμοσχεύσεις, δὲν θὰ ἤταν πολὺ λιγότερα ἢ καὶ ἀνύπαρκτα τέτοια ἀνησυχητικὰ κρούσματα; […]

   Ὁ παγκοσμίου φήμης Καθηγητὴς Φιλοσοφίας καὶ εἰδικὸς ἐπὶ θεμάτων Βιοηθικῆς («Τόλμη», 1/2002, σελ. 16) μὲ χαρακτηριστικὴ τόλμη, ἀλλὰ καὶ παῤῥησία στὸ σύγγραμά του "The Foundation of Christian Bioethics" σημειώνει: «ἡ παραδοσιακὴ Χριστιανοσύνη περιβάλλεται ἀπὸ ἔνα πολιτισμόν, ποὺ εἶναι εἰδωλολατρικός, ἔστω καὶ ἂν διαθέτῃ μερικὰ χριστιανικὰ στολίδια ... οἱ Χριστιανοὶ ἀνακαλύπτουν ὅτι ζοῦν σὲ μίαν κοινωνίαν, ποὺ γέρνει καὶ ἐπιδιώκει νὰ ὁδηγήσῃ τοὺς ἰδίους καὶ τὰ παιδιά τους πρὸς ἕνα μετά-Χριστιανικόν, ἐκκοσμικευμένον ἦθος. Ὅταν ἀντιστέκωνται, θεωροῦνται ἄνθρωποι χωρὶς ἀνεκτικότητα, φονταμενταλισταὶ καὶ ἀντίθετοι πρὸς τὸν πυρῆνα τῶν ἀξιῶν, ποὺ διαμορφώνει ἡ κυρίαρχος κοσμοπολίτικη κουλτούρα ... τὸ νὰ εἶναι ἀντίθετος πρὸς τὴν ἐπικρατούσα κουλτούρα, εἶναι ὡς νὰ καλεῖται πρὸς τὴν θυσίαν καὶ τὸ μαρτύριον ... ὁ σημερινὸς Ὀρθόδοξος Χριστιανὸς ἐνεργεῖ στὸ ὄνομα τῆς Ἀληθείας, τὴν ὁποία ὅμως ὁ παγκοσμιοποιούμενος πολιτισμὸς ἀποῤῥίπτει. Ἑπομένως, εἶναι μία ἐποχὴ ἀγῶνος. Εἶναι, ἐπίσης, μία ζωὴ πειρασμοῦ, πειρασμοῦ γιὰ τὸν σύγχρονον Ὀρθόδοξον Χριστιανὸν νὰ ἀδιαφορήσει γιὰ τὴν ἐξέλιξιν τῶν πραγμάτων καὶ νὰ ἀπορροφηθῇ ἀπὸ τὸ πολιτισμικὸν ἦθός ποὺ τὸν περιβάλλει».!!! Ποιὸ πολιτισμικὸ ἦθος; Μὰ αὐτό ποὺ προσπαθοῦν νὰ μᾶς ἐπιβάλλουν. Δῆθεν ἀνθρωπιστικὸ καὶ σίγουρα χωρὶς Θεόν.

[…] ὁ π. Τζων Μπρεκ, (καθηγητὴς τῆς Ἠθικῆς στὸ Ἰνστιτοῦτο Ὀρθόδοξης Θεολογίας «Ἅγιος Βλαδίμηρος» Ν. Ὑόρκης καὶ στὸ Ὀρθόδοξο Θεολογικὸ Ἰνστιτοῦτο «Ἅγιος Σέργιος» στὸ Παρίσι) τονίζει μεταξὺ ἄλλων ὅτι «ἡ ἰδιότης τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου δὲν καθορίζεται ἀπὸ τὴν ἰατρικὴν διάγνωσιν, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν Θείαν Πρόνοιαν. Ἕνα ἀνεγκέφαλον παιδί, ποὺ θεωρεῖται ἄχρηστον καὶ ἴσως ὄχι ἐξ ὁλοκλήρου ἀνθρώπινον, ἀπὸ μίαν αὐστηρῶς κοινωνικὴ σκοπιάν, στὰ μάτια τοῦ Θεοῦ εἶναι ἕνα πρόσωπον. Τὸ ἴδιο ἰσχύει καὶ για τὸν ἀσθενῆ σὲ ἐπίμονον φυτικὴν καταστάσιν, ποὺ δὲν ἀντιδρᾷ καθόλου ἢ γιὰ τὸν τραυματίαν, ποὺ δὲν δύναται νὰ διατηρηθῇ στὴν ζωὴν παρὰ μόνον μὲ ἀναπνευστήρα. Ὅταν κάνωμε κρίσεις σχετικὰ μὲ τὴν ζωὴν καὶ τὸν θάνατον, ἡ ἀλήθεια αὐτὴ παραμένει θεμελιώδης· στὰ μάτια τοῦ Θεοῦ οὔτε ἡ ἀῤῥώστια οὔτε ὁ θάνατος ἀποστεροῦν τὸ ἀνθρώπινον πλάσμα ἀπὸ τὴν ἰδιότητα τοῦ προσώπου».

(συλλογή κειμένων: Α.Α.)