Πενήντα χρόνια από την κοίμηση του Μεγάλου Ευεργέτου μας Αρχιεπισκόπου Λεοντίου Φιλίπποβιτς (19-6/2-7-1971 - 19-6/2-7-2021)

(Από την Εισαγωγή του βιβλίου "Ο Λέων της Ορθοδοξίας"):

  Λέοντες ονομάζουν οι αρχαίοι ποιητές τους γενναίους· και τέτοιοι είναι όχι όσοι βρυχώνται, δηλαδή οι μεγαλορρήμονες πλην άπραγοι, αλλά όσοι προβαίνουν σε πράξεις που απαιτούν μεγάλη ανδρεία.

Ένας από αυτούς, όπως αποδεικνύει ο βίος του, υπήρξε και ο Αρχιεπίσκοπος Λεόντιος Φιλίπποβιτς, μια άγνωστη στο ελληνικό κοινό εκκλησιαστική μορφή. Άγνωστος ήταν και για μένα μέχρι πριν μία πενταετία. Το μόνο που γνώριζα, όπως οι περισσότεροι που ασχολούνται με την νεότερη εκκλησιαστική ιστορία, είναι πως ήρθε στην Ελλάδα το 1962 και συμμετείχε σε χειροτονίες Επισκόπων· και φυσικά η εναντίον του λάσπη ως δήθεν «λατινόφρονος».

Όταν το 2016 ασχολήθηκα με τον Ιερομάρτυρα Αθανάσιο της Βρέστης διαπίστωσα πως είχε το ίδιο επώνυμο (Φιλίπποβιτς) με τον Αρχιεπίσκοπο Λεόντιο. Κάνοντας μια πρώτη έρευνα διαπίστωσα τη στενή πνευματική σχέση μεταξύ των δύο αυτών ανδρών, οι οποίοι συνδέονται πιθανόν και με εξ αίματος συγγένεια: αμφότεροι αγωνίστηκαν ως λέοντες εν μέσω λύκων για την Αληθινή Ορθοδοξία!

Όμως αυτή η θαυμαστή «εισβολή» στη ζωή μου του Αρχιεπισκόπου Λεοντίου, και μάλιστα με αυτόν ακριβώς τον τρόπο, δεν συνέβη μόνο σε μένα· η Λιουντμίλα Αντρέεβνα από τη Βρέστη περιγράφει με ενθουσιασμό στο άρθρο της «Αθανάσιος της Βρέστης και Λεόντιος της Χιλής - αμφότεροι Φιλίπποβιτς» (στο περιοδικό «Врата Небесные» [Ουράνια Πύλη], αρ. 1/2013) το πως έμαθε για τον Αρχιεπίσκοπο Λεόντιο μέσα από τη συνεπωνυμία του με τον τοπικό τους Άγιο Αθανάσιο της Βρέστης.

Τα θαυμαστά γεγονότα δεν σταμάτησαν εκεί. Παίρνοντας την απόφαση να σταματήσω προσωρινά κάποιες άλλες εργασίες και να ξεκινήσω μια έρευνα για τη μορφή του Αρχιεπισκόπου Λεοντίου άνοιξαν κάποιες πόρτες με τρόπο που δεν εξηγείται με τη λογική. Για παράδειγμα, πώς να εξηγηθεί το ότι ένα παντελώς άγνωστο, μέχρι τότε, πρόσωπο μου δώρισε ένα Αρχείο μέσα στο οποίο βρέθηκαν δεκάδες επιστολές σχετικές με τον Αρχιεπίσκοπο Λεόντιο (όπως και δικές του πρωτότυπες), οι οποίες διασώθηκαν από την φθορά την τελευταία στιγμή κυριολεκτικά;   

Τον λόγο που επέλεξε ο Αρχιεπίσκοπος Λεόντιος να εμφανισθεί δυναμικότερα στο προσκήνιο αυτήν την ιστορική περίοδο πιστεύω ότι θα τον καταλάβει ο αναγνώστης διαβάζοντας αυτό το βιβλίο. Έχει πάντως άμεση σχέση με την πνευματική επιβίωση των Χριστιανών και την ενίσχυση της Αληθινής Ορθοδοξίας (κάνω συχνότερη χρήση του όρου «Αληθινή» αντί του «Γνήσια», διότι τον τελευταίο χρησιμοποιούν πολλές σχισματικές ομάδες).

***

Αλλά τί είναι η Αληθινή Ορθοδοξία;

Κατά τις αρχές του 20ού αιώνα δύο μεγάλα θηρία επιτέθηκαν κατά της Εκκλησίας του Χριστού· η Μασονία και ο Κομμουνισμός. Τους δεσποτικούς θρόνους των Πατριαρχείων της Ανατολής, αρχής γενομένης από το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης, κατέλαβαν πρόσωπα μυημένα στη Μασονία (όπως ο Μελέτιος Μεταξάκης και ο Βασίλειος Γεωργιάδης), ενώ στη Ρωσία οι Κομμουνιστές αφού απέτυχαν με την «Ζωντανή Εκκλησία», χρησιμοποίησαν τον Σέργιο Στραγκορόντσκι για να υποδουλώσουν την Εκκλησία. Την εποχή εκείνη αρχίζουν να υποστηρίζονται (και από την κομμουνιστική «Ζωντανή Εκκλησία», και από το μασονικό «Πανορθόδοξο Συνέδριο» του 1923) θέσεις για τη μεταρρύθμιση και νόθευση της Ορθοδοξίας. Τέτοιες θέσεις ήταν η προσέγγιση των Εκκλησιών, η κατάργηση ιερών Παραδόσεων, η εισαγωγή του Γρηγοριανού ημερολογίου, ο γάμος των Επισκόπων κ.α. Όλα αυτά αποτελούσαν αποτελέσματα της εκκοσμίκευσης, δηλαδή της δαιμονικής προσπάθειας να μετατραπεί η Εκκλησία σε κόσμο, ο οποίος «ἐν τῷ πονηρῷ κεῖται» (Α Ιω. ε΄19). Η εφαρμογή στην πράξη αυτών των θέσεων έγινε κατορθωτή λόγω της αιχμαλωσίας των Τοπικών Εκκλησιών στην κρατική εξουσία.

Το 1924 η Ελλάδα, η Ρουμανία και η Κύπρος (που είχαν μασονικές κυβερνήσεις) επέβαλαν την εισαγωγή του Γρηγοριανού ημερολογίου στην Εκκλησία. Το 1927 η κομμουνιστική κυβέρνηση της Σοβιετικής Ένωσης αιχμαλώτισε την Εκκλησία με την «Δήλωση Υποταγής» του Σεργίου. Οι πράξεις αυτές ανάγκασαν τους θρησκευόμενους Ορθοδόξους, που ονομάστηκαν Αληθινοί ή Γνήσιοι Ορθόδοξοι, να αντισταθούν στη νόθευση αυτή. Οι κυβερνήσεις μαζί με πολλούς επισκόπους των επισήμων Εκκλησιών αντιμετώπισαν τους Αληθινούς Ορθοδόξους με αντιχριστιανικό μίσος: τους ξυλοκόπησαν, τους φυλάκισαν, τους εξόρισαν, ξύρισαν τους ιερείς τους, ανατίναξαν τους ναούς τους, τους έστειλαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, τους δολοφόνησαν. Χρειάζονται χιλιάδες σελίδες για να περιγράψουν ένα πολύ μικρό μέρος όσων συνέβησαν (υπάρχουν πηγές στη ρωσική, την αγγλική, την ελληνική και τη ρουμανική γλώσσα, για όποιον ενδιαφέρεται).

Συγκεκριμένα στην Ελλάδα, οι Γνήσιοι Ορθόδοξοι αγωνίστηκαν χωρίς Επισκόπους για 11 χρόνια με οδηγούς κυρίως Ιερομονάχους από το Άγιον Όρος.  Το 1935 τρεις Αρχιερείς της επίσημης Εκκλησίας ανέλαβαν την υπεράσπιση και την ποιμαντορία τους. Ο βασικότερος από αυτούς ήταν ο Άγιος πρ. Φλωρίνης Χρυσόστομος Καβουρίδης: ο πρώτος Στύλος της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων στην Ελλάδα.

Ο πρ. Φλωρίνης Χρυσόστομος κοιμήθηκε το 1955 και οι Αληθινοί Ορθόδοξοι έμειναν ξανά χωρίς επισκόπους για πέντε χρόνια. Το 1960 χειροτονήθηκε Αρχιερέας στις Η.Π.Α. ο εξ Αγίου Όρους ορμώμενος π. Ακάκιος Παππάς από Επισκόπους της ΡΟΕΔ. Το 1962 ήλθε στην Ελλάδα από την Χιλή ο Αρχιεπίσκοπος της Ρωσικής Διασποράς στη Χιλή Λεόντιος Φιλίπποβιτς και με τον Επίσκοπο Ακάκιο χειροτόνησαν Αρχιερείς, οι οποίοι συγκρότησαν Ιερά Σύνοδο. Ο Αρχιεπίσκοπος Λεόντιος είναι ο δεύτερος Στύλος της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων στην Ελλάδα.   

Από τους δύο αυτούς Στύλους παραλάβαμε ότι η Αληθινή Ορθοδοξία δεν είναι Σχίσμα (όπως ισχυρίστηκαν ψευδώς οι διώκτες), αλλά η Φρουρά που προστατεύει τους θησαυρούς της Πίστης και η Ζύμη που ζυμώνει όλο το φύραμα προετοιμάζοντας την επιστροφή όσων παρασύρθηκαν από τις σκοτεινές δυνάμεις· για αυτό και η Εκκλησιολογία των δύο Στύλων της Εκκλησίας μας εδράζεται επί αντιρρητικής/πολεμικής βάσης και απορρίπτει την επανάπαυση («εμείς είμαστε Η Εκκλησία»), που οδηγεί σε συρρίκνωση και παρακμή· και βεβαίως οφείλουμε και εμείς να προχωρούμε κάνοντας αυτοκριτική, διότι πώς αλλιώς θα καλέσουμε σε Μετάνοια και Επιστροφή;

Αποτελεί δε, η Αληθινή Ορθοδοξία, τον μόνο Προμαχώνα στην επίθεση του Παποκεντρικού Οικουμενισμού, ο οποίος επιθυμεί στην εποχή μας να εξαλείψει την Εκκλησία του Χριστού. Ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος Λεόντιος τόνιζε: «Η Εκκλησία της Ρώμης βρίσκεται σήμερα πιο μακριά από τις Ορθόδοξες Εκκλησίες ακόμη και από τις ίδιες τις Προτεσταντικές ομολογίες. Είναι αδύνατο να μπορέσουμε να ενωθούμε. Στην επιθυμία ορισμένων να είναι προοδευτικοί, η ορθή χριστιανική διδασκαλία εγκαταλείπεται. Σήμερα η Εκκλησία της Ρώμης είναι ένα κουτί της Πανδώρας, γεμάτο εκπλήξεις… Στο τέλος η κατάληξη θα είναι να μιλούν για τον Μεγάλο Αρχιτέκτονα…» (εφημερίδα El Mercurio, Santiago, 5-4-1970).

Και είναι σημαντικό για την Αληθινή Ορθοδοξία η προβολή των Μορφών εκείνων που στις μέρες μας την εξέφρασαν και την διακήρυξαν σε όλη την κτίση. Διότι όπως κάποτε από τη Μικρά Ασία η, συνδεόμενη διά πνευματικής φιλίας, ιερή φάλαγγα των Καππαδοκών Πατέρων (Μέγας Βασίλειος, Γρηγόριος Θεολόγος, Γρηγόριος Νύσσης, Αμφιλόχιος Ικονίου) φωτοδότησε με ακτίνες θείων δογμάτων την Οικουμένη, έτσι και στην εποχή μας οι Πατέρες της Ρωσικής Διασποράς (Ιωάννης Μαξίμοβιτς και Φιλάρετος - αμφότεροι με άφθαρτο λείψανο -, Χιλής Λεόντιος, Συρακουσών Αβέρκιος, Σιάτλ Νεκτάριος, Έντμοντον Σάββας, Ρόκλαντ Ανδρέας, Κωνσταντίνος Ζάιτσεφ, Μιχαήλ Πομαζάνσκι, Σεραφείμ Ρόουζ), ως νέοι Απόστολοι εκ περάτων συναθροισθέντες πέριξ της ιερής και θαυματουργού Εικόνας της Παναγίας του Κουρσκ, φωταγωγούν την μέση και βασιλική οδό πάνω στην οποία πρέπει να βαδίσουν απλανώς οι Χριστιανοί των εσχάτων.

***

Για τον Άγιο πρ. Φλωρίνης Χρυσόστομο έχουν γραφτεί αρκετά. Ήταν καιρός λοιπόν να γραφτεί και για τον Αρχιεπίσκοπο Λεόντιο ένα βιβλίο και μάλιστα για πρώτη φορά, όχι μόνο στην ελληνική γλώσσα, αλλά και παγκοσμίως. Και χάριτι Θεού - διόλου τυχαία! - εκδίδεται στο Ιωβηλαίο του Αρχιεπισκόπου Λεοντίου, εφόσον σε λίγο συμπληρώνονται ακριβώς πενήντα έτη από την κοίμηση του (+19-6-1971 π.η.).

Ήδη από όταν άρχισαν να γράφονται οι πρώτες σελίδες του παρόντος βιβλίου με πλημμύρισε η αίσθηση ότι δεν γράφω μια ιστορική βιογραφία, αλλά το συναξάρι ενός Αγίου (δεν είναι καθόλου άνευ σημασίας πως ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Λεόντιος, ο τόσο συκοφαντημένος από Σχισματικούς και Καινοτόμους, τιμάται ήδη ως Άγιος από πάμπολλους Ορθοδόξους στον κόσμο, και κυρίως από τα μέλη της μαρτυρικής Εκκλησίας των Κατακομβών στις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ). Την αίσθηση αυτή είμαι σίγουρος πως θα την αποκτήσετε και εσείς, φίλοι αναγνώστες, διαβάζοντας το παρόν βιβλίο. Τότε θα δοξάσουμε τον Θεό, όλοι εμείς οι Αληθινοί Ορθόδοξοι της Ελλάδας, για την μέριμνά Του, αφού μετά την ορφάνια μας, με την κοίμηση του Αγίου πρ. Φλωρίνης Χρυσοστόμου, ευδόκησε να έλθει από τα πέρατα της Οικουμένης, ως άλλος Απόστολος του Χριστού, ο μακαριστός Ιεράρχης Λεόντιος και να μας δώσει Αποστολική Διαδοχή, η οποία είναι ίσης αξίας με την Αποστολική Πίστη, ώστε να μη νοείται η μία άνευ της άλλης.

Ο μακαριστός Λεόντιος ήταν ένας Άγιος άνδρας, που μεγάλωσε στην σκιά Αγίων Νεομαρτύρων ανδρών, έζησε και έδρασε μαζί με Αγίους και κοιμήθηκε την ίδια ημέρα με τον αγαπημένο του φίλο τον Άγιο Ιωάννη Μαξίμοβιτς, πέντε χρόνια μετά την εκδημία του τελευταίου.

Μέσα στο βιβλίο αυτό όμως δεν αποκαλύπτεται μόνο η φωτεινή μορφή του ξεχασμένου και αδικημένου Αρχιεπισκόπου Λεοντίου, δεν παρουσιάζεται απλά μια βιογραφία, αλλά και μια μικρή ιστορία της Αληθινής Ορθοδοξίας κατά την πεντηκονταετία 1920-1970, με αναφορές σε πολλά ακόμη πρόσωπα, αναφορές που μπορούν να αποτελέσουν το έναυσμα για αναλυτικότερη έρευνα και από άλλους ερευνητές που θα επιθυμούσαν να ασχοληθούν με αυτά.

Ο εκκλησιαστικός ιστορικός βεβαίως δεν είναι Θεός για να κρίνει ψυχές· κρίνει ιστορικά πρόσωπα και συγκεκριμένα τις εν σχέσει με την Εκκλησία πράξεις τους. Το αν θα το κάνει με επιτυχία ή όχι και αυτό υπό κρίσιν είναι. Πάντως πολλά από όσα γράφονται ενταύθα δεν έχουν γραφτεί σε άλλα βιβλία που ασχολούνται με την περίοδο εκείνη και αυτό μόνο για έναν λόγο: διότι για πρώτη φορά βρέθηκαν στοιχεία που να αποκαλύπτουν τις πτυχές αυτές με την παράθεση αγνώστων λεπτομερειών.

Σε κάποιες περιπτώσεις ψέγονται τα λάθη κάποιων προσώπων (ας θυμόμαστε όμως ότι τα πρόσωπα δεν ταυτίζονται με την Εκκλησία, η Οποία παραμένει Αγία και ακηλίδωτη), διότι είναι σημαντικό και αυτά τα λάθη να μην επαναλαμβάνονται, αλλά και να υπενθυμίζεται στα σημερινά πρόσωπα ότι και οι δικές τους πράξεις θα καταγραφούν από τον ιστορικό του μέλλοντος και ας ντρέπονται αυτόν τουλάχιστον, αν δεν φοβούνται τον Θεό.