Ολίγα τινά περί των υφ' ενός χειροτονιών (με αναφορά στην ρουμανική και στις ελληνικές περιπτώσεις)

Πριν από λίγες μέρες αναρτήθηκε το εξαίρετο από κάθε άποψη πόνημα ""Οἱ κατὰ Θεὸν Ἀγῶνες καὶ τὰ Θαυμαστὰ Παλαίσματα τοῦ Ὁμολογητοῦ Ἱεράρχου Ἁγίου Γλυκερίου ἐν Ρουμανίᾳ (1891-1985)" του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Γαρδικίου κ. Κλήμεντος. Μέρος του πονήματος (με τις κατάλληλες προσθαφαιρέσεις και σχόλια για να έρθει στα μέτρα της προκρούστειας εκκλησιολογίας τους) αναδημοσίευσε χθες (εδώ) το ιστολόγιο της ματθαιϊκής παρατάξεως υπό τον κ. Χρυσόστομο Τζανή (πρόκειται για ένα από τα δύο μέρη των διαδόχων της λεγομένης "Συνόδου των Πέντε", οι οποίοι αποσχίστηκαν αντικανονικά από την Ματθαιϊκή Σύνοδο το 1995).

Με αφορμή τα σχόλια του ιστολογίου αυτού και κυρίως τα αναφερόμενα στην υφ' ενός χειροτονία, θα αναφέρουμε ολίγα τινά περί του θέματος αυτού ώστε να μάθουν οι φιλομαθείς και καλοπροαίρετοι αναγνώστες την αλήθεια.

Παρουσιάζοντας τις υφ' ενός χειροτονίες του Ρουμάνου Μητροπολίτου Κορντούν Γαλακτίωνος ο Άγιος Γαρδικίου έγραψε στο πόνημά του (σελ. 86-87): "Περὶ τῆς ἀναγκαίας ἐκείνης πράξεως, ἔγραφε ὀρθῶς ὁ μακαριστὸς Σεβασμ. Μητροπολίτης Κυπριανὸς († 2013) τὸ 1980 τὰ ἑξῆς: «ἡ κατ’ ἀδήριτον ἀνάγκην ἀντικανονικὴ ἐνέργεια αὐτὴ ἔγινε βεβαίως κατ’ οἰκονομίαν, ἀλλ’ ὁπωσδήποτε τὸ δογματικῶς καὶ μυστηριακῶς ἔγκυρον τοῦ Μυστηρίου ἦτο ἀναμφισβήτητον», μὴ συγκρινόμενη μὲ τὴν ἀντικανονικὴ παρόμοια πρᾶξι τοῦ Βρεσθένης Ματθαίου τοῦ 1948 ἐδῶ στὴν Ἑλλάδα".

Ο Ανώνυμος συντάκτης του  προαναφερομένου ιστολογίου αντέδρασε στην πιο πάνω θέση και έγραψε: "Αξίζει όμως σχολιασμού και το γεγονός ότι ο κ. Κλήμης καίτοι εξυμνεί την υφ' Ενός Επισκόπου (μάλιστα σχολάζοντα) χειροτονία Επισκόπου για τους Ρουμάνους, την ίδια στιγμή βιάζεται να επισημάνει ότι η παρόμοια πράξη Ορθοδόξου Ομολογίας και Εκκλησιολογικής συνείδησης του Ποιμενάρχου των Γ.Ο.Χ. Βρεσθένης αγίου Ματθαίου είναι δήθεν "αντικανονική"! Η χειροτονία Καινοτόμου μας παρουσιάζεται "εγκυρότερη" από αυτήν του Γνησίου Ορθοδόξου Αρχιερέα και αγωνιστή έως τέλους Αρχιεπισκόπου Ματθαίου!".

Παραβλέποντας τις άδικες κρίσεις του εν λόγω κειμένου (όπως το ότι χαρακτηρίζεται "Καινοτόμος" ένας Ιεράρχης που αποκήρυξε την καινοτομήσασα Εκκλησία της Ρουμανίας και επέστρεψε στην Γνησία Ορθοδοξία) προχωρούμε ευθύς αμέσως στην εξέταση του θέματος.

Έχει δίκαιο ο Άγιος Γαρδικίου να θεωρεί ότι δεν πρέπει να γίνει σύγκριση μεταξύ των δύο πράξεων (χειροτονίες υφ' ενός υπό Γαλακτίωνος και Ματθαίου αντίστοιχα) ή έχει δίκαιο ο Ανώνυμος συντάκτης του ιστολογίου;

Καταρχήν , πρέπει να γνωρίζουμε ότι αυτή καθαυτή η πράξη της χειροτονίας επισκόπου υπό ενός μόνου είναι αντικανονική. Ο Α' Αποστολικός Κανών ορίζει: "Ἐπίσκοπος χειροτονείσθω ὑπὸ ἐπισκόπων δύο ἢ τριῶν".

Οι Αποστολικές Διαταγές είναι πιο αναλυτικές: "Ἐπίσκοπος ὑπὸ τριῶν ἢ δύο ἐπισκόπων χειροτονείσθω. Ἐὰν δὲ τις ὑπὸ ἑνὸς χειροτονηθῇ Ἐπισκόπου, καθαιρείσθω καὶ αὐτός, καὶ ὁ χειροτονήσας αὐτόν. Ἐὰν δὲ ἀνάγκη καταλάβῃ ὑπὸ ἑνὸς χειροτονηθῆναι, διὰ τὸ μὴ δύνασθαι πλείονας παραγενέσθαι, διωγμοῦ ὄντως ἢ ἄλλης τοιαύτης αἰτίας, ψήφισμα κομιζέσθω τῆς ἐπιτροπῆς πλειόνων Ἐπισκόπων" (P. G. 1, 1124).

Συμφώνως με τα ανωτέρω η υφ' ενός χειροτονία είναι αντικανονική ενέργεια (όπως γράφει και ο Άγιος Γαρδικίου, τον οποίο ο Ανώνυμος ιστολόγος αδικεί γράφοντας πως τάχα "εξυμνεί την υφ' ενός χειροτονία"), η οποία όμως όταν υφίσταται αδήριτος ανάγκη (όπως η έλλειψη άλλων επισκόπων λόγω διωγμού) είναι αποδεκτή κατ' οικονομίαν. Και βεβαίως ένα τέτοιο γεγονός δεν θέτει σε αμφισβήτηση το δογματικό και μυστηριακώς έγκυρο του Μυστηρίου.

Αλλά ας δούμε αναλυτικά τις περιπτώσεις.

1. Στην περίπτωση των Ρουμάνων έχουμε και λέμε. Από το 1924, έτος της ημερολογιακής καινοτομίας, μέχρι το 1955, οι Γνήσιοι Ορθόδοξοι της Ρουμανίας δεν είχαν Αρχιερέα. Το 1955 αποτειχίστηκε ο Μητροπολίτης Γαλακτίων, όπως είπαμε, και ανέλαβε την διαποίμανση των πιστών ως πρώτος Αρχιερέας της Γνησίας Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρουμανίας. Το 1956 προέβη μόνος του σε χειροτονίες. Για να δούμε αν δικαιολογείται αυτή η πράξη:

α. Ήταν εκείνη η περίοδος, περίοδος διωγμού; 

Βεβαίως, και μάλιστα όχι μόνο γενικού, αλλά και διπλού διωγμού. Αφενός μεν, η νεοημερολογιτική Εκκλησία εδίωκε ποικιλοτρόπως τους γνησίους Ορθοδόξους, αφετέρου το κομμουνιστικό κράτος πολεμούσε με μένος την θρησκεία.

β. Υπήρχε άλλος γνήσιος ορθόδοξος Επίσκοπος να αναλάβει την διαποίμανση ή να συμπράξει σε χειροτονίες;

Όχι, ούτε ένας! Και από άλλες χώρες ήταν αδύνατο να έλθουν λόγω του καθεστώτος.

Επομένως δικαιολογείται απολύτως μια τέτοια πράξη.

Άλλωστε, και είναι πολύ σημαντικό αυτό, οι υφ' ενός χειροτονίες των Ρουμάνων ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΘΗΚΑΝ εκ των υστέρων από "επιτροπή πλειόνων Επισκόπων" και συγκεκριμένα από την προσωρινή Σύνοδο των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών της Ελλάδος (υπό τον Μητροπολίτη Κάλλιστο) με την απόφαση εκκλησιαστικής κοινωνίας των δύο Ιεραρχιών που υπογράφτηκε στις 30-10-1979. 

2. Στην περίπτωση του Βρεσθένης Ματθαίου, κάνουμε τις ίδιες ερωτήσεις:

α. Ήταν εκείνη η περίοδος, περίοδος διωγμού;

Το 1948 που ο Βρεσθένης Ματθαίος έκανε τις χειροτονίες δεν ήταν περίοδος γενικού διωγμού των Γνησίων Ορθοδόξων!

β. Υπήρχε άλλος γνήσιος ορθόδοξος Επίσκοπος να αναλάβει την διαποίμανση ή να συμπράξει σε χειροτονίες;

Ούτε ένας, ούτε δύο, αλλά τέσσερις γνήσιοι ορθόδοξοι Επίσκοποι, ήτοι ο πρώην Φλωρίνης Χρυσόστομος, ο Κυκλάδων Γερμανός, ο Διαυλείας Πολύκαρπος και ο Μεγαρίδος  Χριστοφόρος. Μήπως το λέμε εμείς μόνο; Όχι, βέβαια, οι ίδιοι οι τότε Ματθαιϊκοί το ομολογούν. Παρουσιάζουμε για πρώτη φορά στο διαδίκτυο μέρος επιστολής με τίτλο "Προς την Ιεραρχίαν της Διοικούσης Εκκλησίας της Ελλάδος" που δημοσιεύθηκε στην αθηναϊκή εφημερίδα "ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ" (6-7-1948) και συνέταξε ο π. Ευγένιος Τόμπρος, τη εντολή του ιδίου του Βρεσθένης Ματθαίου.

 

Πάνω, τα επίμαχα σημεία της επιστολής. Κάτω, αναφορά για το θέμα αυτό από το βιβλίο του αειμνήστου Σταύρου Καραμήτσου, "Η αγωνία εν τω κήπω της Γεθσημανή", Αθήνα 1999, (β΄ έκδοση), σελ. 223

 

Σε αυτήν όπως βλέπετε ομολογείται το γεγονός ότι στους κόλπους της Εκκλησίας των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών της Ελλάδος υπήρχαν ΠΕΝΤΕ Αρχιερείς! Ενώ αυτό όμως ομολογείται τον Ιούλιο, τον Σεπτέμβριο ο κυρός Ματθαίος προβαίνει σε χειροτονίες μόνος του (το περί αναγνωρίσεως των χειροτονιών αυτών από την Ρωσική Διασπορά είναι ένα άλλο  πολύπλευρο και μεγάλο θέμα, το οποίο δεν θα θίξουμε εδώ, για να μην ξεφύγουμε από το θέμα μας)...

Δεν έχει δίκαιο λοιπόν ο Άγιος Γαρδικίου, όταν γράφει πως αυτές οι δύο πράξεις δεν μπορούν να συγκριθούν μεταξύ τους;

3. Ας αναφέρουμε όμως και άλλη μία ελληνική περίπτωση. Μετά το σχίσμα των Πέντε (1995) και ενώ έχουν κοιμηθεί οι τρεις από τους πέντε Επισκόπους, δημιουργείται νέο σχίσμα (2002) ανάμεσα στους δύο εναπομείναντες και ο ηγέτης της μιας παρατάξεως (στην οποία ανήκει και το εν λόγω ιστολόγιο) Μεσσηνίας Γρηγόριος, προβαίνει και αυτός σε υφ' ενός χειροτονίες (γιατί όχι, αφού το ίδιο έπραξε και ο πνευματικός του πατέρας Βρεσθένης Ματθαίος).

Για να θέσουμε πάλι τα αυτά ερωτήματα:

α. Ήταν εκείνη η περίοδος, περίοδος διωγμού;

Όπως όλοι γνωρίζουμε δεν υπήρχε καθόλου διωγμός των Γνησίων Ορθοδόξων το έτος 2002!

β. Υπήρχε άλλος γνήσιος ορθόδοξος Επίσκοπος να αναλάβει την διαποίμανση ή να συμπράξει σε χειροτονίες;

Δεκάδες. Από τις Συνόδους των Γ.Ο.Χ. του τότε Αρχιεπισκόπου κ. Χρυσοστόμου Κιούση, από την τότε Σύνοδο  των Ενισταμένων, από την Σύνοδο του κ. Μακαρίου, από την Σύνοδο των Ματθαιϊκών του τότε Αρχιεπισκόπου κ. Ανδρέα. Υπήρχε ακόμη και ο πρώην συνεπίσκοπός του ο κ. Χρυσόστομος Μητρόπουλος. Αλλά όχι! Πάντες εξέπεσαν, πάντες ήσαν ψευδεπίσκοποι και μόνος ορθόδοξος επίσκοπος επί της γης, ήταν ο κ. Γρηγόριος (αλλά με όποιον δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις)...

Αυτά τα ολίγα προς αποκατάστασίν της αληθείας.

 

Ν.Μ.