Ο ΤΥΠΟΣ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΑΓΩΝΟΣ (ΚΑΤΑ ΤΑ ΕΤΗ 1924 - 1935)

Νικολάου Μάννη, εκπαιδευτικού

 

Κατά την ημερολογιακή καινοτομία (10/23-3-1924) οι πρώτες αντιδράσεις των Ορθοδόξων οι οποίοι αρνήθηκαν να την ακολουθήσουν εκφράσθηκαν και διά του Τύπου.
 

Τα πρώτα έντυπα που έλαβαν θέση κατά της παρανόμου αυτής καινοτομίας ήταν η αθηναϊκή εφημερίδα «ΣΚΡΙΠ», η εφημερίδα των ομογενών της Αμερικής «ΑΤΛΑΝΤΙΣ» και το εβδομαδιαίο περιοδικό του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας «ΠΑΝΤΑΙΝΟΣ».

 

Το πρώτο άρθρο περί του ημερολογιακού που δημοσιεύθηκε στην ΣΚΡΙΠ λίγες μέρες πριν την επάρατο καινοτομία

 

Στην «ΣΚΡΙΠ» δημοσιεύτηκαν εκατοντάδες άρθρα και επιστολές Ορθοδόξων κατά της ημερολογιακής αλλαγής, ενώ σε καθημερινή σχεδόν βάση καλύφθηκαν και όλα τα γεγονότα που ακολούθησαν αυτήν και κυρίως τα αναφερόμενα στις διώξεις των ακαινοτομήτων Ορθοδόξων από τους καινοτόμους. Κυριότεροι αρθρογράφοι περί του ημερολογιακού θέματος υπήρξαν ο διευθυντής της εφημερίδος αείμνηστος αγωνιστής Γρηγόριος Ευστρατιάδης, ο δικηγόρος Κ.Δ. Αντωνιάδης και ο μοναχός Αρσένιος Κοττέας.

 

 

Η «ΑΤΛΑΝΤΙΣ» η οποία στήριζε τον Μητροπολίτη Βασίλειο Κομβόπουλο (στην Ελληνορθόδοξη Εκκλησία της Αμερικής είχε δημιουργηθεί σχίσμα εξαιτίας της δράσεως του Μελετίου Μεταξάκη) τάχθηκε από την αρχή υπέρ της διατηρήσεως του παλαιού ημερολογίου. Τα άρθρα της αντικατόπτριζαν τον ζήλο της Ομογένειας υπέρ των Πατρίων Παραδόσεων.

 

 

Και το περιοδικό «ΠΑΝΤΑΙΝΟΣ» τάχθηκε κατά της κατακρίτου καινοτομίας. Ο ίδιος ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Φώτιος είχε αποστείλει αμέσως τηλεγράφημα στους Ορθοδόξους της Ελλάδος να εμμείνουν στο παλαιό ημερολόγιο, αλλά και επικριτική επιστολή στον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο Παπαδόπουλο για την πράξη του, ενώ συνέχιζε με άρθρα του στο περιοδικό να κατακρίνει την ημερολογιακή καινοτομία, το «μυσαρόν ψευδοσυνέδριον» του 1923 και τις ενέργειες των «αρχηγετών της νεωτεροποιΐας εν Κωνσταντινουπόλει και Αθήνας».

 

Το 1926 κυκλοφορεί για λίγο «Ο ΑΕΤΟΣ», πατριωτική εφημερίδα χριστιανικών και σοσιαλιστικών αρχών, που εκδίδεται υπό του λοχαγού Νίκωνος Δημητροπούλου «παλαιοημερολογίτου, μη πολιτευομένου».
 

Το επόμενο έτος (1927) εμφανίζεται η εβδομαδιαία εφημερίδα «Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΛΑΟΥ». Η εφημερίδα αυτή ήταν όργανο του «Ανεξάρτητου Λαϊκού Κόμματος των Ευφρονούντων» του Γεωργίου Ι. Αγγελόπουλου και ασχολήθηκε ιδιαιτέρως με το ημερολογιακό ζήτημα, το οποίο φιλοδοξούσε να επιλύσει με πολιτικό τρόπο, χρησιμοποιώντας δηλαδή τους ψήφους των λεγομένων Παλαιοημερολογιτών για να δημιουργήσει ένα ισχυρό πολιτικό κόμμα. Η προς άγραν ψήφων κατεύθυνση του εντύπου αυτού, όπως φάνηκε και μέσα από την σφοδρή, αλλά ρηχή πολεμική του, κατά της ημερολογιακής καινοτομίας, δεν είχε τα επιθυμητά αποτελέσματα, αντιθέτως αποτέλεσε αιτία διχοστασιών στους ακαινοτομήτους Ορθοδόξους, αφού εκτός από την καινοτομήσασα Εκκλησία, στρεφόταν ενάντια και σε τοπικούς Συλλόγους των Παλαιοημερολογιτών, που δεν συνεργάζονταν με το κόμμα τους.

 

 

Παρόλα αυτά από την ανάγνωσή του αντλούμε σημαντικότατες πληροφορίες για τον Ιερό μας Αγώνα εκείνη την εποχή. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι στο έντυπο αυτό εμφανίζεται για πρώτη φορά, από πλευράς Παλαιοημερολογιτών, το κήρυγμα περί Απώλειας της Θείας Χάριτος στους Νεοημερολογίτες (κατά των Παλαιοημερολογιτών είχε ήδη εκφρασθεί από το 1926, εκ μέρους της καινοτομησάσης Εκκλησίας, με συνοδική μάλιστα εγκύκλιο).

 

 

Το πρώτο, αποκλειστικά αφιερωμένο στον Ιερό μας Αγώνα, δημοσιογραφικό όργανο των ακαινοτομήτων Ορθοδόξων ήταν το περιοδικό «Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ». Ιδρυτής του περιοδικού αυτού υπήρξε ο πρωτεργάτης της Ορθοδόξου Ενστάσεως κατά της Καινοτομίας Ανδρέας Βαπορίδης, πρόεδρος του ιστορικού «Συλλόγου των Ορθοδόξων», κατά το 1924. Στο περιοδικό αυτό, κατά την Α΄ περίοδο της εκδόσεώς του (1928, δώδεκα τεύχη) αρθρογραφούσαν μεγάλες προσωπικότητες της εποχής, όπως ο ιστορικός Παύλος Καρολίδης, ο μουσικοδιδάσκαλος Κωνσταντίνος Ψάχος, οι πολιτικοί Αθανάσιος Ευταξίας και Νικόλαος Λεβίδης, ο Χαρτοφύλακας της Μεγάλης Εκκλησίας Μανουήλ Γεδεών, ο γιατρός και λογοτέχνης Στέλιος Σπεράντσας και άλλοι.

 

 

Στις αρχές του 1931 εκδίδεται το ιστορικό έντυπο «Ο ΚΗΡΥΞ ΤΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ» επίσημο όργανο της Ελληνικής Θρησκευτικής Κοινότητας των Γ.Ο.Χ.. Υπεύθυνός του ήταν ο φιλόλογος Εμμανουήλ Χανιώτης, μετέπειτα Μάρκος Μοναχός.

 

 

Αλλά και στην εφημερίδα «ΑΛΗΘΕΙΑ», που πρωτοκυκλοφόρησε το 1933, με ύλη κυρίως φιλοσοφική, θεολογική και αντιμασσωνική, δημοσιεύθηκαν πολλά άρθρα κατά της ημερολογιακής καινοτομίας. Σε αυτήν αρθρογραφούσαν κυρίως ο εκδότης της Ιωάννης Αρνέλλος, μεγάλη, αλλά και αμφιλεγόμενη, προσωπικότητα της εποχής, και ο Σωτήριος Κυριαζόπουλος, δημοσιογράφος εκ Πατρών, με καυστικά, κατά της Μασωνίας κυρίως, άρθρα.
 

Άλλα, μικρότερης εμβέλειας, έντυπα του Ιερού Αγώνος, κατά την εποχή εκείνη, ήταν τα εν Θεσσαλονίκη εκδιδόμενα «Η ΠΡΟΟΔΟΣ» του Βασιλείου Μπαϊρακτάρη και «Ο ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ» (1930) του Νικολάου Γριβάκου, το εν Χίω, ομότιτλο με το προηγούμενο, «Ο ΦΑΡΟΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ» (1934) και το εν Δράμα «Η ΑΜΥΝΑ ΤΩΝ ΠΑΤΡΙΩΝ» (1931) που εξέδιδε ο Μιχαήλ Σαββόπουλος, μετέπειτα ιερεύς του παραρτήματος των γνησίων Ορθοδόξων Δράμας.

 

 

Τέλος, άρθρα αφορώντα το ημερολογιακό ζήτημα και εν γένει τον Ιερό μας Αγώνα δημοσιεύθηκαν και σε διάφορες εφημερίδες της εποχής, με κυριότερη εξ αυτών την εφημερίδα «Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ».

 

 

ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ

1.      ΣΥΝΤΟΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΩΝ ΓΝΗΣΙΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ, ΖΗΛΩΤΩΝ ΑΓΙΟΡΕΙΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ, ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ 1973

2.      ΕΘΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (ΨΗΦΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ): http://efimeris.nlg.gr/

3.      ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ: http://srv-web1.parliament.gr/

4.      Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ: https://sites.google.com/site/thevoiceoforthodoxy/

5.      ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «ΤΑ ΠΑΤΡΙΑ» (12 ΤΟΜΟΙ), ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ Γ.Ο.Χ. ΠΕΝΤΑΠΟΛΕΩΣ ΚΑΛΛΙΟΠΙΟΥ, ΑΘΗΝΑ 1976-1997

6.      ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΜΠΟΥΓΑΤΣΟΥ (ΕΡΓΑΣΙΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΕΙΣΑ ΣΕ ΣΥΝΕΧΕΙΕΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «ΘΕΟΛΟΓΙΑ» ΚΑΤΑ ΤΑ ΕΤΗ 1968-1973)