ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΦΕΣΙ, ΠΑΡΑ ΠΑΠΙΚΗ ΤΙΑΡΑ (ΔΙΔΑΓΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ)

Με την πτώση της Αυτοκρατορίας των Ρωμηών το 1453, ο Ελληνισμός γνώρισε δύο κατοχές: Τουρκοκρατία και Φραγκοκρατία. Στις περιοχές που κατείχαν οι Τούρκοι, τα πράγματα ήταν δύσκολα, ειδικά ανά περιόδους, όμως γενικώς σεβάστηκαν την θρησκεία των υπόδουλων. Έτσι η ορθόδοξος θρησκεία κατέστη το απαραίτητο οξυγόνο που επέτρεψε στους Ρωμιούς να διατηρήσουν όχι μόνο τη λατρεία τους ανέπαφη, αλλά και την ελληνική γλώσσα και τον πατριωτισμό τους. Αντιθέτως στα υπό την κατοχή των Φράγκων, Ενετών, Γενουατών και άλλων Λατίνων, εδάφη, ενώ δεν υπήρχε τόσο μεγάλη καταπίεση όσον αφορά τον κοινωνικό τομέα, η απαίτησή τους ήταν μία: αποδοχή του Πάπα ως κεφαλής. Θα μπορούσε να υποθέσει κανείς πως σε μια σχετικώς ελεύθερη κοινωνία, όπου η μόνη απαίτηση της αρχής προς τους υπόδουλους ήταν όχι η αλλαγή θρησκείας, αλλά μόνο η αποδοχή του Πάπα ως εκκλησιαστικής αρχής, πιο εύκολα θα κρατούσε κανείς τη γλώσσα, τις παραδόσεις και τον πατριωτισμό του, από ότι σε μια κοινωνία καταπιεστική και μαρτυρική στην οποία όμως, εκτός των βίαιων εξισλαμισμών, υπήρχε παραδοχή και ανοχή της ορθοδόξου θρησκείας. Κι όμως ενώ η Ορθοδοξία έλαμψε και εν τω καιρώ της Τουρκοκρατίας, αντιθέτως στις παποκρατούμενες περιοχές, όχι μόνο δεν επιβίωσε, αλλά και αυτός ο εθνισμός και η ελληνική γλώσσα μετά βίας διεσώθησαν και όχι παντού.

Ένα ιστορικό παράδειγμα που θα παραθέσουμε, προς απόδειξη των ισχυρισμών μας, αφορά το  Καργκέζε (ελληνικά Καρυαί), μια αποικία Μανιατών στην Κορσική. Τα στοιχεία έχουν παρθεί από το βιβλίο Ύλη και σκαρίφημα ιστορίας της εν Κορσική ελληνικής αποικίας. Συγγραφέας του ο λόγιος Νικόλαος Φαρδύς.

Άποψη του Καργκέζε. Στους λόφους διακρίνονται οι δύο ναοί, ο ουνιτικός αριστερά και ο λατινικός δεξιά.

 

Παραθέτουμε αποσπάσματα από το παραπάνω βιβλίο:

 

 

"Οι εξ Οιτύλου εν Κορσική ελθόντες και εγκατασταθέντες Έλληνες έφερον μεθ' εαυτών ένα Επίσκοπον, τον Παρθένιον Καλκάνην, Ιερείς, Ιερομονάχους, Μοναχούς του τάγματος του Αγίου Βασιλείου, Δοκίμους και Καλογραίας.

 

Μανθάνομεν εκ της ανωνύμου Ιστορίας του La Ville Heurnois:  «Ότε, λέγει, κατηγγέλθη εις την Δημοκρατίαν της Γενούης ότι οι Μοναχοί των εν Κορσική Ελλήνων εξηκολούθουν να διατελώσιν εν τισι πλάναις (sic), ου μόνον αφήκε να καταστραφεί το Μοναστήριον των άλλα και τοις επέβαλε και εν είδος Καπελάνου εκ του τάγματος του Αγίου Δομίνικου, επιφορτισμένου να διδάσκη τους Έλληνας την Ιεράν Κατήχησιν» (Ανώνυμ.   Ιστορ. κτλ. σελ. 293.) 

Το μεταξύ Γενουηνσίων και Ελλήνων ανταλλαγέν συμφωνητικόν έγγραφον διέτασσε τούς Έλληνας ν' άλλάξωσι θρησκείαν. Οι Έλληνες δεν συνεμορφώθησαν με τας διαταγάς ταύτας, διότι αι θρησκευτικαί πεποιθήσεις των ανθρώπων δυσκόλως μεταβάλλονται. Η πράξις αύτη εθεωρήθη ως έγκλημα! Δια τούτο λοιπόν η γαληνότατη Δημοκρατία έστειλε τον Καπελάνον της, ίνα δι’ αυτού εκβιάσει εκ νέου τας συνειδήσεις των ταλαίπωρων εκείνων Ελλήνων.

 

Η εκπαίδευσις του Κλήρου παρά τοις Έλλησι τούτοις βεβαίως εγίνετο ως και παρά τοις εν Ανατολή. Εις Ιερεύς παρεσκεύαζε τον συνάδελφον και διάδοχόν του. Τον εδίδασκεν ανάγνωσιν και γραφήν, τον εμάνθανε να ψάλλη και να υπηρετή εν τη Εκκλησία· τον εδίδασκε το τυπικόν των Ακολουθιών και την λειτουργίαν, και κατόπιν μία ευχή του Αρχιερέως το μετέτρεπεν εις Ιερέα. Εκ τούτων έπεται ότι ο προπαρασκευαστής Ιερεύς ενεφύτευεν εις τον μαθητήν του τα θρησκευτικά του αισθήματα και τας πεποιθήσεις του. Το σύστημα τούτο  της εκπαιδεύσεως του Ελληνικού τούτου Κλήρου εξηκολούθησε σχεδόν μέχρι των άρχων του παρόντος αιώνος (σ. σ. Κ. Σ.: 19ου), οπότε η Προπαγάνδα της Ρώμης ανέλαβε την εκπαίδευσιν και ανατροφήν των Ιερέων της Ελληνικής ταύτης αποικίας. Εκ του συστήματος δε τούτου της εκπαιδεύσεως του Κλήρου εξάγεται ότι οι εν Κορσική άποικοι Έλληνες μετά του Κλήρου των, αν και υποτεταγμένοι εις την Αυλήν της Ρώμης, εξηκολούθησαν να ήναι καθαρώς και κατ' ουσίαν Ορθόδοξοι μέχρι του τέλους του παρελθόντος αιώνος. Λέγω δε μέχρι του τέλους του παρελθόντος αιώνος, όσον αφορά το σύνολον της αποικίας. Εάν όμως θελήσωμεν να ερευνήσωμεν τας πεποιθήσεις των ανθρώπων κατ’ άτομα, βεβαίως ακόμη και σήμερον υπάρχουσι πολλοί Έλληνες εν Καρυαίς, οίτινες δυσανασχέτως φέρουσι το όνομα του Πάπα.
Δυστυχώς όμως ελευθερία συνειδήσεως εν τη Δυτική Εκκλησία δεν υπάρχει!

 

Τοιούτοι ήσαν οι ιερείς, —και κατά συνέπειαν ή ελληνική αύτη αποικία, διότι ο ιερεύς είναι πάντοτε κύριος της συνειδήσεως των απαίδευτων ανθρώπων —πριν η αρχίσωσι να εκπαιδεύωνται εν τη Προπαγάνδα της Ρώμης. Αφ' ότου όμως νέοι Καρυάται αποστέλλονται εις Ρώμην ίνα ποιήσωνται εκεί τας ιερατικάς σπουδάς των (σ. σ. Κ. Σ.: και σήμερα πολλοί φαινομενικά ορθόδοξοι κληρικοί είναι σπουδαγμένοι σε παπικά και προτεσταντικά πανεπιστήμια, μα και τα ελληνικά μήπως διδάσκουν ορθοδοξία;), έκτοτε η ελληνική παράδοσις και θρησκεία ήρχισε να εκλείπει εκ της ελληνικής ταύτης αποικίας. Παν ελληνικόν φρόνημα και αίσθημα εξαλείφεται, και η ελληνικωτάτη αύτη αποικία, ολίγον κατ’ ολίγον, ήρχισε να λαμβάνει την τύχην άλλων τοιούτων αποικιών, εγκατασταθεισών μετά την άλωσιν της Κωνσταντινουπόλεως εις διάφορα μέρη της Κάτω
Ιταλίας και εν Σικελία.

 

Οι σημερινοί (σ. σ. Κ. Σ.: της εποχής του συγγραφέως) Ιερείς υπάγουν εις την Ρώμην διά να λάβουν τα ιερά φώτα και αφήνουν εκεί την ιεράν ελληνικήν των γλώσσαν. Επιστρέφοντες δ' εις Καρυάς, φθάνουσιν εκεί με όλα τα προτερήματα των φραγκοπαπάδων !...

 

Ο παπά-Ηλίας Παπαδάκης, Λατίνος Ιερεύς, ελληνικής καταγωγής, διετέλεσεν Ιερεύς της εν Κορσική Λατινικής ενορίας μέχρι του 1854, οπότε απέθανεν εις ηλικίαν 88 ετών. Ο Ιερεύς ούτος νέος έτι ων εισήχθη, τη συστάσει του κόμητος Μαρβεύφ, εις την ιερατικήν Σχολήν του Αιξ της Προβηγγίας, όπου διήκουσε θεολογικά μαθήματα. Συγχρόνως δε ηρνήθη την ελληνικήν του θρησκείαν και ησπάσθη την λατινικήν. Φανατικός δ' έν τη νέα του ταύτη θρησκεία, επέστρεψεν εις την πατρίδα του, ως Λατίνος Ιερεύς, επί τω σκοπώ ίνα εκλατινίση, όλους τους συμπατριώτας του. Τον σκοπόν του τούτον διηυκόλυνεν επί πολύ ή κατά την εποχήν εκείνην έλλειψις των Ελλήνων Ιερέων. Πράγματι δε, εσύστησεν ιδιαιτέραν ενορίαν λατινικήν, πιθανώς μέχρι τότε μη υπάρχουσαν.

Ήρχισε να λειτουργή λατινιστί, και πρώτα θύματα της κακοφροσύνης του αρνησιθρήσκου τούτου έπεσαν οι πλησιέστεροι των συγγενών του. Κατώρθωσε δε μετά ταύτα να εκλατινίση και άλλους ουκ ολίγους Έλληνας. Σκοπός της Δυτικής Εκκλησίας είνε πάντοτε να εκλατινίση ολοτελώς την ελληνικήν ταύτην αποικίαν. Πιθανώτατα λοιπόν πρώτος απόστολος υπήρξεν ο παπά-Ηλίας Παπαδάκης, του οποίου το όνομα εις ανταμοιβήν έμεινεν έκφρασις κατάρας παρά τοις Έλλησι Καρυάταις.

 

Μετά τον θάνατον του τελευταίου τούτου των Ελλήνων Ιερέων (1822), η ελληνική αύτη αποικία έμεινε χωρίς Ιερέα. Η εποχή αύτη υπήρξε κρισιμωτάτη δια τους Έλληνας. Συνειθισμένοι να έχωσιν όχι μόνον ένα, αλλά πολλούς Ιερείς, τώρα ευρέθησαν χωρίς Ιερέα. Και όμως ο Χριστιανός οικογενειάρχης έχει ανάγκην Ιερέως σχεδόν καθ' εκάστην. Τί να κάμουν ;
— Άπετάθησαν εις τον Αρχιερέα των. Ό Αρχιερεύς τοις είπεν, οτι Έλληνα Ιερέα δεν είχε να τοις πέμψη. Λατίνους Ιερείς, εάν ήθελαν, είχε πολλούς ...   Οι ορθοδόζως ανατραφέντες ούτοι απόγονοι των Μανιατών επροτίμησαν, εν τη απελπισία των, να μείνωσι χωρίς Ιερέα, παρά να λάβωσι τά Άγια Μυστήρια από τας χείρας ενός Λατίνου ιερέως.

Η διήγησις των καθέκαστα της εποχής ταύτης είναι συγκινητικωτάτη. Την Κυριακήν το πρωί αντί Λειτουργίας έκαστος κατ' ιδίαν έλεγεν εν «Πάτερ ημών», έκαμνε τον σταυρόν του και απήρχετο εις τας ενασχολήσεις του. Και όμως εν τη Λατινική Εκκλησία μετά φανών και λαμπάδων εψάλλετο η λατινική Λειτουργία. Ουδεμία Ακολουθία των Μυστηρίων ετελείτο διά τους Έλληνας. Όταν απέθνησκέ τις, οι λαϊκοί τον ελάμβανον εκ της οικίας του και ψάλλοντες το «Ελέησόν με ο Θεός», τον έφερον εις την Εκκλησίαν. Εκεί έκαστος κατ' ιδίαν ηυχετο υπέρ αυτού, και κατόπιν οι ίδιοι λαϊκοί και πάλιν με το «Ελέησόν με ο Θεός»,τον έφερον εις το νεκροταφείον και τον έθαπτον. Υφίσταντο καρτερικώτατα όλας τας ταλαιπωρίας, υπέφερον, αλλά φράγκοι να γίνουν δεν ήθελον.

 

Οι Πάπαι προ αιώνων ήδη προσπαθούσιν οπως υποτάξωσιν υπό το σκήπτρον των την Ορθόδοξον Εκκλησίαν. Αι διάφοροι και ποικίλαι προσπάθειαι αυτών και τα μέσα τα οποία κατά διαφόρους εποχάς μετεχειρίσθησαν προς τον σκοπόν τούτον είνε γνωστά τοις πάσιν εκ της γενικής Ιστορίας. Η άμεσος και απότομος μεταβολή Έλληνος, έως χθες Ορθοδόξου, εις Δυτικον Καθολικόν, εις Λατίνον η Ρωμάνον, ως λέγουσιν, είναι πράγμα δυσκατόρθωτον πολύ δε περισσότερον η μεταβολή ολοκλήρου Ελληνικού λαού εις Δυτικόν. Την δυσκολίαν ταύτην ενωρίς ήδη κατενόησεν η Δυτική Εκκλησία, διό και από πολλού ήδη απεφάσισεν ίνα δέχηται υπό την κυριαρχίαν της ολόκληρους Ελληνικάς κοινωνίας με μόνην την συμφωνίαν του ν' αναγνωρίσωσιν αύται ως θρησκευτικόν αρχηγόν των τον Πάπαν.
Τους Έλληνας τούτους ονομάζει η Δυτική Εκκλησία «Έλληνας Ουνίτας» (Grecs-Unis).

Το βήμα τούτο είναι το πρώτον προς τον εκλατινισμόν. Οι τοιούτοι Έλληνες, αφού άπαξ τοιουτοτρόπως πέσωσιν εις τα δίκτυα της Δυτικής εκκλησίας, έπειτα, ολίγον κατ’ ολίγον, δέχονται τα δόγματα αυτής, τας τελετάς, τας εορτάς, τα πάντα, και κατόπιν δι' ενός φυσήματος μεταβάλλονται εις Λατίνους. Το πείραμα τούτο πολλάκις επέτυχεν.

Τοιούτο δε τι ήρχισεν ήδη να συμβαίνη, και δια την Ελληνικήν αποικίαν της Κορσικής.
Κατ' αρχάς μεν  Ελληνική αύτη εκκλησία απλώς μόνον υπετάσσετο εις την Αυλήν της Ρώμης· όλαι όμως αι τελεταί αυτής και όλα τα θρησκευτικά καθήκοντα εγίνοντο ως και εν τη, Ορθοδόξω εκκλησία. Ακόμη δε και το ημερολόγιόν της ήτο το παλαιόν, ίσως μέχρι τέλους του παρελθόντος αιώνος.

Την σήμερον όμως τα πράγματα ήλλαξαν κατά πολύ. Τω Σαββάτω εσπέρας και τη παραμονή των εορτών, πλην τίνων εξαιρέσεων, Εσπερινός δεν αναγινώσκεται. Τη δε Κυριακή και τη ημέρα των εορτών πρωί μόνη η Λειτουργία ψάλλεται άνευ Μεσονυκτικού, άνευ Όρθρου, και αυτή ικανώς παρεφθαρμένη. Τη μεταμεσημβρία δε της Κυριακής και των μεγάλων εορτών ψάλλεται η Ευλογία (benediction) κατά μίμησιν της Λατινικής εκκλησίας. Το ημερολόγιόν των είναι το νέον, το δε εορτολόγιον κατά μέγα μέρος είναι το της Δυτικής εκκλησίας…".

 

 Η ουνίτικη εκκλησία τών Καρυών Κορσικής