Η ώρα της Αναστάσεως στην Κατοχή

Νικολάου Μάννη, εκπαιδευτικού

Ως γνωστόν η Διοικούσα Ιεραρχία της Ελλάδος πειθόμενη στην Πολιτεία αποφάσισε να μεταθέσει την ώρα της Αναστάσεως στις 9 μ.μ. του Μεγάλου Σαββάτου, μια πράξη πρωτοφανή και η οποία επέφερε ίσως ικανοποίηση στα εκατομμύρια των εκκοσμικευμένων Ελλήνων "Χριστιανών" (κατ' ουσίαν δε απίστων, που βλέπουν το Πάσχα ως μια "γαστριμαργική παράδοση"), αλλά προκάλεσε μεγάλο σκανδαλισμό στους ελάχιστους πραγματικούς Χριστιανούς που έχουν απομείνει υπό την ποιμαντορία της επίσημης Εκκλησίας, όπως αποδεικνύουν καθημερινώς τα δεκάδες άρθρα κατά της αποφάσεως αυτής.

Και όσο κι αν ορισμένοι μεγαλοσχήμονες, πολύφημοι και πολύσοφοι, προσπαθούν με διάφορα επιχειρήματα να δικαιολογήσουν την πράξη αυτή, όχι μόνο δεν κατορθώνουν να αναπαύσουν τις συνειδήσεις των σκανδαλισθέντων πιστών, αλλά μάλλον τους πείθουν ότι οι συγκεκριμένοι αποτελούν, ως πειθήνια όργανα του Κράτους, όχι Επισκόπους του Χριστού, αλλά "θρησκευτικούς κομισαρίους" του Καίσαρα!

Υπήρξαν όμως και εκείνοι που αντέδρασαν έμπρακτα στην ως άνω απόφαση, όπως για παράδειγμα οι Μητροπόλεις Κυθήρων (Ανάσταση στις 5 π.μ. της Κυριακής)[1], Φιλίππων (Ανάσταση στις 7 π.μ. της Κυριακής) και  Μαντινείας  (Ανάσταση στις 7.30 π.μ. της Κυριακής)[2], ενώ η Εκκλησία των Παλαιοημερολογιτών αποφάσισε "ὅπως ἡ Ἀκολουθία τῆς Ἀναστάσεως καὶ ἡ Θ. Λειτουργία τοῦ Πάσχα τελεσθοῦν ὄρθρου βαθέος τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα (ὅπως ἐγένετο καὶ κατὰ τὴν περίοδον τῆς γερμανικῆς κατοχῆς): διὸ καὶ περὶ τὰς 5.00’ π.μ., ὅτε ἐπιτρέπεται πλέον ἡ κυκλοφορία, θέλει ἐκκινήσῃ ἡ Ἀκολουθία μετὰ τοῦ Κανόνος «Κύματι θαλάσσης...», ἐν συνεχείᾳ ἡ τελετὴ τῆς Ἀναστάσεως, ὁ Ὄρθρος καὶ ἡ Θεία Λειτουργία"[3].

Με αφορμή αυτήν την (λίαν εύστοχη) νύξη περί γερμανικής κατοχής, πολλοί εξέφρασαν την περιέργεια για το πότε ακριβώς γινόταν η Ανάσταση κατά την περίοδο εκείνη, εφόσον ως γνωστόν υπήρχε απαγόρευση κυκλοφορίας τα βράδια (κατά τις μαρτυρίες των Γλέζου-Σάντα η απαγόρευση στην Αθήνα ήταν από τις 23.00 μέχρι τις 06.00).

Εντόπισα λοιπόν κάποια δημοσιεύματα τα οποία επιβεβαιώνουν ότι η τελετή της Αναστάσεως κατά την περίοδο της Κατοχής όντως γινόταν κατά τις πρωινές ώρες της Κυριακής: 

α) Στην αθηναϊκή εφημερίδα "Ελεύθερον Βήμα" της 5ης Απριλίου 1942 διαβάζουμε στο κυριακάτικο πρόγραμμα ραδιοφώνου: "8.30 π.μ. Μετάδοσις της ακολουθίας της Αναστάσεως από τον ιερό ναό του Αγ. Γεωργίου Καρύτση, χοροστατούντος του θεοφιλεστάτου επισκόπου Σταυρουπόλεως κ. Αγαθονίκου".  

β) Στην εφημερίδα του Ηρακλείου "Κρητικός Κήρυξ" της 5ης Απριλίου 1942 δημοσιεύεται το πρόγραμμα των Ακολουθιών, στο οποίο ανακοινώνεται η τέλεση της Αναστάσεως στις 7 π.μ. το πρωί της Κυριακής.

γ)  Στην εφημερίδα των Χανίων "Παρατηρητής" της 5ης Απριλίου 1942 δημοσιεύεται το πρόγραμμα των Ακολουθιών, στο οποίο ανακοινώνεται η τέλεση της Αναστάσεως στις 5.30 π.μ. το πρωί της Κυριακής.

δ)  Στην εφημερίδα των Αθηνών "Η Πρωία" της 25ης Απριλίου 1943 διαβάζουμε στο κυριακάτικο πρόγραμμα ραδιοφώνου: "7.10 π.μ. Μετάδοσις της Θείας Λειτουργίας της Αναστάσεως από τον ιερόν ναόν της Μητροπόλεως, χοροστατούντος του Μακ. Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. κ. Δαμασκηνού".  

ε)  Στην εφημερίδα του Ηρακλείου "Κρητικός Κήρυξ" της 25ης Απριλίου 1943 δημοσιεύεται το πρόγραμμα των Ακολουθιών, στο οποίο ανακοινώνεται η τέλεση της Αναστάσεως στις 7 π.μ. το πρωί.

Δεν βρήκα χρόνο να εντοπίσω και άλλα δημοσιεύματα από τον τύπο της Κατοχής, αλλά θεωρώ πως είναι ικανά για να αποδείξουν ότι και σε εκείνους τους δύσκολους καιρούς κανείς δεν διανοήθηκε να μεταθέσει την ώρα της Αναστάσεως προ της δωδεκάτης.

[1] https://www.romfea.gr/ieres-mitropoleis/43124-oi-klirikoi-tis-i-m-kythiron-adynatoyn-na-efarmosoun-to-programma-tou-pasxa

[2] https://choratouaxoritou.gr/?p=132325&cn-reloaded=1

[3] https://www.ecclesiagoc.gr/index.php/%CE%B5%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CF%81%CF%89%CF%83%CE%B7/%E1%BC%80%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%8E%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82/1764-egkiklios-teleseos-akolouthion-mebdomados-2021